Basic HTML Version
03-04 / 2009
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
1 7
καινοτομώντας
ψηφιακά
Ο ελληνικός δικτυακός τόπος για την Ανοικτή Πρόσβαση
Νέα – Εκδηλώσεις - Πολιτικές - Σύνδεσμοι - eGallery - Forum
Η ελεύθερη παροχή γνώσης (εγκυκλοπαιδικής, αλλά και εξει-
δικευμένης) μέσω Διαδικτύου κερδίζει συνεχώς έδαφος, με τους
βιβλιοθηκονόμους να ασχολούνται ολοένα και περισσότερο με
"άυλο" γνωστικό περιεχόμενο και τους χρήστες του Διαδικτύ-
ου να αποκομίζουν πολύτιμες πληροφορίες, χρήσιμα δεδομέ-
να ή απλά περιεκτικές απαντήσεις σε συνηθισμένα ερωτήματά
τους.
Εδώ και λίγες εβδομάδες, δύο από τους πιο διαδεδομένους
δικτυακούς τόπους, Librarians' Internet Index (LII) και Internet
Public Library (IPL), που βασίζονται σε πόρους επαγγελματιών
βιβλιοθηκονόμων, πορεύονται μαζί. Σκοπός τους δεν είναι άλλος
παρά η παροχή γνώσης online σε κάθε ενδιαφερόμενο, απλό
χρήστη του Διαδικτύου.
Το LII (www.lii.org) αποτελείται από μια δικτυακή βάση δεδο-
μένων, καθώς και ένα εβδομαδιαίο ενημερωτικό online δελτίο
- και τα δύο με αντικείμενο την εγκυκλοπαιδική γνώση. Η χρη-
ματοδότηση του εγχειρήματος προέρχεται από δημόσιους πόρους
και η φιλοξενία, όπως και η διαχείριση του περιεχομένου του,
γίνεται από το Califa Library Group. Πίσω από το LII βρίσκεται
το Berkley Public Library Index, οι ρίζες του οποίου βρίσκονται
στις αρχές της δεκαετίας του '90. Το σημερινό του όνομα (Librarians'
Internet Index) το πήρε το 1997 και το site του αναγνωρίστηκε
σαν ένα από τα καλύτερα Free Reference Web Sites από το
Machine-Assisted Reference Section (MARS) της Αμερικανικής
Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων (American Library Association - ALA).
Το LII διαθέτει σήμερα μια βάση με περισσότερες από 40.000
online εγγραφές, ενώ άλλες 20.000 προέρχονται από offline
πηγές.
Και για το IPL, όμως, η ιστορία ξεκίνησε την προηγούμενη δεκα-
ετία. Στις αρχές Ιανουαρίου του 1995, τριάντα πέντε τελειόφοι-
τοι σπουδαστές του πανεπιστημίου του Μίσι-
γκαν, υπό την επίβλεψη του καθηγητή Τζόζεφ
Τζέινς, άρχισαν να εργάζονται σε ένα νέο,
φιλόδοξο σχέδιο με την επωνυμία Internet
Public Library: τη μελέτη και ανάπτυξη ενός
πρότυπου δικτύου διασύνδεσης βιβλιοθη-
κών και άλλων πηγών πληροφόρησης, με
σκοπό την απάντηση (σχεδόν) κάθε είδους
εγκυκλοπαιδικών ερωτημάτων από τους
χρήστες του Διαδικτύου, απευθείας, αλλά
και με την παράθεση εκατοντάδων ελεγμέ-
νων συνδέσμων, που παραπέμπουν σε εξει-
δικευμένες δικτυακές πηγές ενημέρωσης.
Επισκεπτόμενος, κάθε ενδιαφερόμενος, τη διεύθυνση www.ipl.org/
div/askus/, μπορούσε να θέσει τη δική του ερώτηση και σίγου-
ρα θα λάμβανε μια απάντηση. Το 2003, και ενώ είχαν ήδη απα-
ντηθεί περισσότερες από 40.000 ερωτήσεις επισκεπτών του site
(www.ipl.org), το έργο της IPL άρχισε να αναγνωρίζεται ευρύτε-
ρα και μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Intel και η Sun
Microsystems, της δώρισαν τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό
ώστε να λειτουργεί καλύτερα και αποδοτικότερα. Η IPL, που το
Τρεις αξιόλογες προσπάθειες στο Διαδίκτυο
για την κατάκτηση της γνώσης
2005 γιόρτασε δέκα χρόνια λειτουργίας, συνέχισε να εξυπηρε-
τεί καθημερινά εκατοντάδες χρήστες του κυβερνοχώρου.
Σήμερα πλέον, LII και IPL, φιλοξενούμενα από τους servers του
γνωστού κολλεγίου πληροφορικής και τεχνολογίας Drexel (iSchool),
προχωρούν σε νέα διαδικτυακά μονοπάτια. Και, το σημαντικό-
τερο, δεν είναι μόνα τους. Και καθώς η γνώση είναι μία -είτε
"παράγεται" τη στιγμή που κάποιος τη ζητά, είτε προέρχεται από
ήδη δημοσιευμένο υλικό (βιβλία)- κάποιοι άλλοι σκέφτηκαν να
εκμεταλλευθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη δημοσιευ-
μένη γνώση.
Η online πρόσβαση, λοιπόν, σε ορισμένα από τα σημαντικότε-
ρα βιβλία του κόσμου ήταν ο στόχος ακόμη μιας φιλόδοξης προ-
σπάθειας, που ξεκίνησε την εποχή που έκαναν τα πρώτα τους
βήματα τα LI I και IPL. Το όνομά της είναι Internet Archive
(www.archive.org). Πρόκειται για μια μη κερδοσκοπική οργά-
νωση, η οποία από το 1996 συλλέγει, ταξινομεί και αποθηκεύ-
ει δικτυακό υλικό κάθε είδους (κείμενα, ήχους, βίντεο, λογισμι-
κό, ιστοσελίδες), έτοιμο προς αναζήτηση και ανάκτηση από κάθε
ενδιαφερόμενο χρήστη του Διαδικτύου. Πρόσφατα, με το σχέ-
διο Ανοιχτή Βιβλιοθήκη (Open Library), το Internet Archive θέλη-
σε να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Τα βιβλία σαρώνονται
και κατόπιν προσφέρονται προς ελεύθερη ανάγνωση online, σε
μια νέα, φιλική προς τον χρήστη, μορφή, που πλησιάζει το κλα-
σικό ξεφύλλισμα με το χέρι. Αν, δε, πρόκειται για βιβλία δίχως
δικαιώματα, τότε ο επισκέπτης της ιστοσελίδας www.openlibrary.org
μπορεί -εκτός από το να τα διαβάσει online- να τα μεταφέρει και
στον υπολογιστή του, να τα αποστείλει μέσω ηλεκτρονικού ταχυ-
δρομείου σε φίλους του ή να τα τυπώσει σε χαρτί.
"Επιθυμούμε να ψηφιοποιήσουμε όλη την ανθρώπινη γνώση
και δε μπορούμε να το ρισκάρουμε, ιδιωτικοποιώντας την!"
δηλώνει ο Ντόρον Γουέμπερ, στέλεχος του
ιδρύματος Alfred P. Sloan, μιας φιλανθρω-
πικής οργάνωσης που από το 2003 έχει
συνεισφέρει στο Internet Archive περισσό-
τερα από 3 εκατ. δολάρια. Στην προσπά-
θεια του Open Library, πάντως, συμμετέ-
χουν ενεργά, εκτός από το Ίδρυμα Σμιθσόνιαν,
το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και το Πανε-
πιστήμιο Τζον Χόπκινς και οι ιδιωτικές εται-
ρείες-κολοσσοί Microsoft, Hewlett-Packard,
Adobe, και Yahoo!
i
Librarians' Internet Index
The Internet Archive
Τhe Internet Public Library