Basic HTML Version
07-08 / 2009
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
1 1
αξιοποιώντας
την
έρευνα
Ρομπότ που μπορεί να προβλέψει τις προθέσεις του ανθρώπου
απέναντί του αναπτύσσει μια ομάδα Ευρωπαίων ερευνητών στη
ρομποτική, την ψυχολογία και τις επιστήμες του εγκεφάλου. Η
ερευνητική αυτή προσπάθεια αναμένεται να συμβάλει σημαντι-
κά στο να καταστήσει πιο φυσική την επικοινωνία ανάμεσα στους
ανθρώπους και τα ρομπότ.
Προς το παρόν, τα σημερινά ρομπότ απέχουν πολύ από τα εξε-
λιγμένα ρομπότ της επιστημονικής φαντασίας, καθώς ακόμα και
τα πιο "έξυπνα" από αυτά είναι οριακά κάτι περισσότερο από
"σκλάβοι" που εκτελούν αυτό για το οποίο έχουν προγραμμα-
τιστεί από τους ανθρώπους.
Πολλές ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να
κατασκευάσουν ρομπότ που θα είναι λιγότερο εργάτες και περισ-
σότερο σύντροφοι. Όμως για να παίξουν αυτό τον ρόλο, θα πρέ-
πει να μπορούν να αλληλεπιδρούν με φυσικό τρόπο με τους
ανθρώπους, να έχουν ενεργό ρόλο, να παίρνουν πρωτοβουλίες,
να αποφασίζουν, να κάνουν ερωτήσεις, να συζητάνε και τελικά
να προβλέπουν ή να "διαβάζουν" τις προθέσεις του ανθρώπου-
συνομιλητή τους - γεγονός καθόλου εύκολο για μια "μηχανή".
Μια ευρεία διεπιστημονική ομάδα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊ-
κού ερευνητικού έργου JAST (Joint Action Science & Technology)
(χρηματοδότηση: 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ),
προσπαθεί να πετύχει ακριβώς αυτό: να κατασκευάσει ένα ρομπότ
που μπορεί να προβλέψει τις δράσεις και τις προθέσεις ενός
ανθρώπου.
Για τον σκοπό αυτό, οι Ευρωπαίοι ερευνητές -που βρίσκονται
στην αιχμή της συγκεκριμένης τεχνολογίας διεθνώς- έχουν επι-
κεντρώσει την προσοχή τους στους γνωσιακούς μηχανισμούς
που αποτελούν τη βάση μιας κοινής δραστηριότητας δύο ατό-
μων, οι οποίοι έχουν ένα κοινό στόχο. Μελετώντας αρχικά τη
διαδραστική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, με μια σειρά από
πειράματα, μπορούν πλέον να εφαρμόσουν τα συμπεράσματά
τους στην ανάπτυξη μιας πιο "φυσικής" ρομποτικής συμπερι-
φοράς.
Οι έρευνες στις νευροεπιστήμες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι
βασίζονται σε "νευρώνες-καθρέπτες" του εγκεφάλου τους, που
ενεργοποιούνται, όταν παρακολουθούν μια δραστηριότητα. Οι
νευρώνες μιμούνται ό,τι βλέπουν, αντιγράφοντας μια δραστη-
ριότητα και αναπαράγοντάς την νοητικά, με τον τρόπο αυτό ο
άνθρωπος καταλαβαίνει και μαθαίνει.
Οι ερευνητές αξιοποιούν την ανωτέρω ανακάλυψη, δημιουρ-
γώντας ένα ρομποτικό σύστημα που ενσωματώνει αυτή την ικα-
νότητα παρατήρησης και μίμησης-κατοπτρισμού. Σύμφωνα με
τον Wolfram Erlhagen από το Πανεπιστήμιο Minho της Πορτο-
γαλίας "Το ρομπότ παρακολουθεί έναν άνθρωπο να κάνει κάτι,
"χαρτογραφεί" τη συμπεριφορά του και σταδιακά μαθαίνει να
προβλέπει τις πράξεις του ανθρώπου-συνεταίρου του. Μπορεί
ακόμα και να επισημαίνει τα λάθη του τελευταίου, όταν αυτός
ξεφεύγει από αυτό που το ρομπότ έχει ήδη καταγράψει στα
κυκλώματά του (ηλεκτρονικά και όχι νευρωνικά!) ως σωστή ή
αναμενόμενη δραστηριότητα".
Με βάση αυτή την ικανότητα, τα πειράματα έχουν δείξει ότι το
ρομπότ μπορεί να λειτουργήσει ακόμα και ως δάσκαλος-καθο-
δηγητής, π.χ. για την κατασκευή ενός παιχνιδιού. Μπορεί ακό-
μα να συνεργαστεί ισότιμα με ανθρώπους σε μια δουλειά, φθά-
νοντας στο σημείο να κάνει κάτι μόνο του πριν να του το πει
κάποιος άνθρωπος, ακριβώς επειδή μπορεί να προβλέψει τι χρει-
άζεται να γίνει, δηλαδή μπορεί να "διαβάσει" τις προθέσεις του
ανθρώπου-συνεργάτη του.
Το ρομπότ του JAST διαθέτει μια "νευρωνική" αρχιτεκτονική που
του επιτρέπει όχι μόνο να προβλέπει μηχανικές κινήσεις (όπως
κάνουν άλλα ρομπότ), αλλά τις ίδιες τις ανθρώπινες προθέσεις.
Πριν όμως αφεθεί ελεύθερο να συνεργαστεί με ανθρώπους σε
ένα πραγματικό εργασιακό περιβάλλον, το ευρωπαϊκό ρομπότ
πρέπει να μάθει μια σειρά από "τρόπους" συμπεριφοράς, ανά-
λογα με τις διαφορετικές περιστάσεις.
Σημειώνεται ότι στο JAST συμμετέχουν 7 φορείς, από Γερμανία,
Ελλάδα, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία και Πορτογαλία. Από ελλη-
νικής πλευράς συμμετέχει το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστι-
τούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του Εθνικού
Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
i
Ερευνητικό έργο JAST
Ρομπότ που "διαβάζει" την ανθρώπινη σκέψη
Περιοδικό "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία"
Διάβαστε προηγούμενα τεύχη – Εγγραφείτε συνδρομητές
ΚΑΙΝΟ
ΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
&