Basic HTML Version
07-08 / 2009
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
2 3
αφιέρωμα
“
Οι νέοι ερευνητές, προτεραιότητα του COST
To 2007 η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του προγράμματος
COST ανακοίνωσε τη στρατηγική της για την ενίσχυση των
ερευνητών που βρίσκονται στα πρώτα στάδια της επιστημο-
νικής τους σταδιοδρομίας. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι νέοι
ερευνητές δεν έχουν αρκετές ευκαιρίες για να αναπτύξουν τη
δική τους ερευνητική ομάδα και να ακολουθήσουν μια ανε-
ξάρτητη καριέρα. Αποτέλεσμα του διαρθρωτικού αυτού προ-
βλήματος είναι η απώλεια "ερευνητικού ταλέντου" που θα
μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην εξέλιξη του Ευρω-
παϊκού Χώρου Έρευνας.
Η στρατηγική του COST προτείνει μέτρα για την αξιοποίηση
των υφιστάμενων Δράσεων προς όφελος των νέων ερευνη-
τών. Με την εμπλοκή τους στο πρόγραμμα, οι νέοι ερευνη-
τές μπορούν να συνδυάσουν τεχνικές γνώσεις και κοινωνικές
δεξιότητες. Έχουν τη δυνατότητα να συνεργαστούν με διεπι-
στημονικές ομάδες, να δικτυωθούν και να αποκτήσουν εμπει-
ρία σε δράσεις πέρα από τη συγγραφή επιστημονικών δημο-
σιεύσεων.
Προκηρύξεις & Δράσεις
Οι προκηρύξεις για το πρόγραμμα COST είναι συνεχώς "ανοι-
κτές" με προκαθορισμένες ημερομηνίες συλλογής των προτά-
σεων, συνήθως δύο φορές τον χρόνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει
ότι οι ερευνητικές ομάδες μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονι-
κά τις προτάσεις τους οποτεδήποτε το αποφασίσουν, γνωρίζο-
ντας εκ των προτέρων την περίοδο που θα αξιολογηθούν. Η
επόμενη προβλεπόμενη ημερομηνία συλλογής των προτάσεων
είναι στις 26 Μαρτίου 2010.
Μετά την υποβολή και, εφόσον μια πρόταση αξιολογηθεί θετι-
κά και εγκριθεί για χρηματοδότηση, απαιτείται η υποστήριξη από
τουλάχιστον 5 οργανισμούς από κράτη μέλη και επιλέξιμες χώρες
του COST. Όταν συγκεντρωθούν οι 5 "αποδοχές", τότε η Δρά-
ση μπορεί να ξεκινήσει. Κάθε Δράση έχει σαφείς στόχους και
παραδοτέα, που καθορίζονται σε "Μνημόνιο Συνεργασίας"
(Memorandum of Understanding) μεταξύ των συμμετεχόντων.
Η διάρκειά της είναι συνήθως 4 χρόνια και ο προϋπολογισμός
ανέρχεται σε 90.000 ευρώ ανά έτος. Η υλοποίηση της Δράσης
επιβλέπεται από διαχειριστική επιτροπή με τουλάχιστον 2 εκπρο-
σώπους από κάθε συμμετέχουσα χώρα.
Όπως αναφέρεται και παραπάνω, οι επιλέξιμες δαπάνες αφο-
ρούν κυρίως συνέδρια, εξειδικευμένα σεμινάρια, συναντήσεις
εργασίας, επιστημονικές αποστολές, ανταλλαγές ερευνητικού
προσωπικού, κ.ά. Οι συναντήσεις μπορούν να είναι ανοιχτές σε
όλη την επιστημονική κοινότητα, ώστε να προωθούν τα επι-
τεύγματα και τα αποτελέσματα της Δράσης. Οι επιστημονικές
αποστολές εστιάζουν στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπει-
ρίας, στην εντατική κατάρτιση σε νέα επιστημονικά πεδία, ή ακό-
μα και στην πραγματοποίηση μετρήσεων σε προηγμένο τεχνο-
λογικό εξοπλισμό που βρίσκεται σε εργαστήριο κάποιας χώρας
μέλους του COST.
Όσον αφορά τη διάδοση των αποτελεσμάτων, χρηματοδοτού-
νται έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις (επιστημονικά περιοδι-
κά, βιβλία, πρακτικά συνεδρίων, φυλλάδια, αφίσες, δικτυακός
τόπος, κ.ά.) που απευθύνονται σε επιστήμονες, πιθανούς χρή-
στες των ερευνητικών αποτελεσμάτων, πολιτικούς φορείς, κ.λπ.
Η χρηματοδότηση των Δράσεων γίνεται με δύο τρόπους, είτε
μέσω συμβολαίου που υπογράφεται από το Γραφείο Υποστή-
ριξης του COST και τους δικαιούχους, είτε με άμεση αποζημίω-
ση από το ίδιο το Γραφείο του COST ανά εκδήλωση και ανά συμ-
μετέχοντα.
Επιπλέον των παραπάνω, το Γραφείο Υποστήριξης του COST
διοργανώνει συνέδρια και εκδηλώσεις σε ευρύτερα θέματα ερευ-
νητικής στρατηγικής και πολιτικής σε όλη την Ευρώπη. Τέτοια
παραδείγματα είναι: σειρά εκδηλώσεων με θέμα την κλιματική
αλλαγή και το βιώσιμο περιβάλλον σε μεγάλες πόλεις της Ευρώ-
πης, αλλά και Ημέρες Επιστήμης (Science Days) για την προώ-
θηση του προγράμματος και των αποτελεσμάτων του.
i
COST Strategy for Early Stage Researchers:
Οργανισμοί από χώρες μέλη του προγράμματος COST, όπως η
Ελλάδα, μπορούν να υποβάλλουν προτάσεις για νέες Δράσεις,
ή και να συμμετάσχουν σε Δράσεις που ήδη υλοποιούνται, εφό-
σον έχουν αποδεχτεί το Μνημόνιο Συνεργασίας, και σε συνεν-
νόηση με τον Εθνικό Εκπρόσωπο του προγράμματος και τον Επι-
κεφαλής της Δράσης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι, βέβαια, να
υπάρχει εθνική χρηματοδότηση στο πεδίο της συγκεκριμένης Δρά-
σης, η οποία μπορεί να προέρχεται από το κράτος, εγχώριους
ερευνητικούς οργανισμούς, δημόσιες και ιδιωτικές οργανώσεις,
κ.λπ. Ερευνητές μπορούν επίσης να συμμετάσχουν ως "προ-
σκεκλημένοι εμπειρογνώμονες" σε επιστημονικές συναντήσεις,
κατόπιν αίτησης στον Επικεφαλής της Δράσης.
Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν και οργανισμοί εκτός
των κρατών μελών του COST, εάν η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων
CSO κρίνει, κατά περίπτωση, πως υπάρχει αμοιβαίο ενδιαφέρον
και όφελος. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα συμμετοχής ερευ-
νητών από γειτονικές χώρες (Αλβανία, Μαυροβούνιο, Αλγερία,
Αίγυπτος, Λίβανος, Λιβύη, Μαρόκο, Παλαιστινιακή Αρχή, Συρία,
Τυνησία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Γεωργία, Μολ-
δαβία, Ρωσία, Ουκρανία), αλλά και από χώρες με αμοιβαίες συμ-
φωνίες (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότια Αφρική). Η χρηματο-
δότηση των χωρών αυτών διαφοροποιείται κατά περίπτωση.
Οι Δράσεις COST είναι, γενικότερα, ευέλικτα και αποτελεσματι-
κά εργαλεία που επιτρέπουν στους Ευρωπαίους ερευνητές να
δικτυωθούν και ανταλλάξουν τεχνογνωσία και εμπειρία, με ελά-
χιστη στρατηγική καθοδήγηση. Στόχος είναι η διαμόρφωση βιώ-
σιμων δικτύων, τα οποία, μετά το τέλος κάθε Δράσης, μπορούν
να οδηγήσουν σε νέες κοινοπραξίες και ερευνητικά έργα με χρη-
ματοδότηση από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο.
Περίπου 400 ερευνητικές προτάσεις υποβάλλονται σε κάθε προ-
κήρυξη του προγράμματος, εκ των οποίων επιλέγονται 30, κατά
μέσο όρο, για χρηματοδότηση. Οι προτάσεις υποβάλλονται σε
δύο στάδια, με το προσχέδιο της πρώτης φάσης να μην ξεπερ-
νάει τις 3 σελίδες, ώστε να αποφεύγονται η υπερπροσφορά των
υποβολών και ο φόρτος εργασίας των ερευνητών. Η αξιολόγη-
ση γίνεται τόσο από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, ανώνυμα,
όσο και από την εξειδικευμένη επιστημονική και τεχνική επιτρο-
πή (Domain Committee) του προγράμματος.
Σήμερα υλοποιούνται συνολικά περίπου 240 έργα και επωφε-
λούνται περισσότεροι από 30.000 Ευρωπαίοι ερευνητές. Η διε-
θνής διάσταση του προγράμματος αποδεικνύεται από τη συμμε-
τοχή 250 περίπου οργανισμών εκτός των χωρών μελών και 100
οργανισμών από τις γειτονικές χώρες. Το 37% των Δράσεων που
υλοποιούνται αφορούν τις Επιστήμες Υγείας, το 32% τις Φυσικές
Επιστήμες και το 31% τις Κοινωνικές Επιστήμες. Τα πιο δημοφιλή
επιμέρους πεδία είναι: Τρόφιμα-Γεωργία και Δάση και Προϊόντα
& Υπηρεσίες. Μεγαλύτερη συμμετοχή στις Δράσεις έχουν το Ηνω-
μένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία. Η
Ελλάδα συμμετέχει στο 75% των Δράσεων που υλοποιούνται.