Basic HTML Version
02-03/2011 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
23
Αφιέρωμα
Άριστοι Ερευνητές
σε Περιφέρειες Σύγκλισης
Το πρόγραμμα “Ερευνητικό Δυναμικό
(Research Potential, REGPOT)” στοχεύει
στην ενίσχυση ερευνητικών ομάδων που
βρίσκονται σε περιφέρειες σύγκλισης και
απόκεντρες περιφέρειες της Ευρώπης. Οι
ομάδες αυτές είναι μεν άριστες, αλλά δεν
διαθέτουν τις υποδομές και το ερευνητικό
περιβάλλον των πιο ανεπτυγμένων περι-
φερειών της Ευρώπης, με αποτέλεσμα να
μην αξιοποιείται πλήρως το δυναμικό τους.
Στην Ελλάδα, οι περιφέρειες σύγκλισης
καλύπτουν όλη την επικράτεια, εκτός από
το Νότιο Αιγαίο.
Το πρόγραμμα δεν χρηματοδοτεί την ίδια
την έρευνα, αλλά τη διαμόρφωση των κα-
λύτερων δυνατών προϋποθέσεων για τη
διεξαγωγή άριστης έρευνας σε όλα τα επι-
στημονικά πεδία. Καλύπτονται δαπάνες για
την αγορά και την αναβάθμιση ερευνητικού
εξοπλισμού, την πρόσληψη έμπειρων ερευ-
νητών από την Ευρώπη και τρίτες χώρες, τις
ανταλλαγές προσωπικού με προηγμένους
ερευνητικούς οργανισμούς σε όλη την Ευ-
ρώπη, τη διοργάνωση και συμμετοχή σε
διεθνή συνέδρια και άλλες δράσεις ενημέ-
ρωσης και ευαισθητοποίησης σε περιφε-
ρειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι προτάσεις υποβάλλονται από έναν μόνο
οργανισμό και, παρόλο που είναι υποχρε-
ωτική η συνεργασία με τρεις τουλάχιστον
φορείς από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν
προβλέπεται κοινοπραξία. Ο συντονιστής
είναι ο μοναδικός δικαιούχος της επιχορή-
γησης και δεσμεύεται να καλύψει τις δαπά-
νες των υπόλοιπων οργανισμών. Τα έργα
έχουν μέγιστη διάρκεια τριών ετών και ο
προϋπολογισμός, στις τελευταίες προκη-
ρύξεις, κυμαίνεται από 1 έως 4 εκατ. ευρώ.
Την περίοδο 2007-2010, υποβλήθηκαν
1.530 προτάσεις και χρηματοδοτήθηκαν
121 έργα από 17 χώρες, με συνολικό προ-
ϋπολογισμό 132 εκατ. ευρώ. Οι περισσό-
τερες προτάσεις έχουν υποβληθεί από την
Τουρκία, την Ελλάδα και την Πολωνία. Οι
περισσότερες επιτυχίες έχουν σημειωθεί
στην Ελλάδα, την Πολωνία και την Εσθονία.
Η τελευταία προκήρυξη του προγράμματος
αναμένεται να ανακοινωθεί τον Ιούλιο, με
καταληκτική ημερομηνία στα τέλη του 2011.
Οι Έλληνες συντονιστές
στο “Ερευνητικό Δυναμικό”
Όπως αναφέρεται και παραπάνω, την περίο-
δο2007-2010, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα
σε επιτυχίες στο πρόγραμμα “Ερευνητικό
Δυναμικό”, καθώς συντονίζει 25 έργα και
συμμετέχει σε 4 επιπλέον δίκτυα για συνερ-
γασίες με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων,
της Μεσογείου και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Οι ελληνικοί οργανισμοί που έχουν χρημα-
τοδοτηθεί προέρχονται από τις περιφέρειες
Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Θράκης,
Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας και Κρήτης. Κα-
λύπτουν πληθώρα επιστημονικών πεδίων,
όπως: Φυσική/Αστροφυσική, Ιατρική/Φαρ-
μακευτική, Βιολογία/Βιοτεχνολογία, Τε-
χνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών,
Νανοτεχνολογία/Υλικά, Περιβάλλον/Ενέρ-
γεια, Μηχανολογία, Κοινωνικές επιστήμες,
Γεωργία/Τρόφιμα.
Συγκεκριμένα, οι φορείς που έχουν χρη-
ματοδοτηθεί ως άριστοι οργανισμοί είναι
το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Με-
τσόβιο Πολυτεχνείο, το Αριστοτέλειο Πα-
νεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Δημοκρίτειο
Πανεπιστήμιο Θράκης, το Πανεπιστήμιο
Ιωαννίνων, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το
Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Πα-
τρών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το ΕΚΕΦΕ
Δημόκριτος, η Ακαδημία Αθηνών, το ΕΚΕ-
ΒΕ Φλέμινγκ, το Ερευνητικό Ακαδημαϊκό
Ινσιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιτών (ΕΑΙ-
ΤΥ), το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας,
το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο,
το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και το Ελλη-
νικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών.
Όσον αφορά τη συνολική συμμετοχή των
ελληνικών οργανισμών στο πρόγραμ-
μα, κατά τη διάρκεια 2007-2010, υπο-
βλήθηκαν 301 προτάσεις με Έλληνες
συντονιστές ή/και εταίρους. Έχουν χρη-
ματοδοτηθεί 31 προτάσεις, με κοινοτική
χρηματοδοτική που συνολικά ξεπερνά τα
27,8 εκατ. ευρώ.
Περιφερειακά Clusters
Έρευνας και Τεχνολογίας
Το πρόγραμμα “Περιφέρειες της Γνώσης
(Regions of Knowledge, RoK)” στοχεύει
στηνενίσχυση τωνπεριφερειών τηςΕυρώπης
μέσω ερευνητικών clusters που συνδέουν
ερευνητικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις
και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης από την
ίδια γεωγραφική περιφέρεια. Το πρόγραμμα
φιλοδοξεί να ενσωματώσει την έρευνα και
την καινοτομία στη στρατηγική για την περι-
φερειακή ανάπτυξη, προωθεί τη διακρατική
συνεργασία ερευνητικών clusters και υπο-
στηρίζει τις συνέργειες μεταξύ διαφορετικών
πρωτοβουλιών από τα Διαρθρωτικά Ταμεία,
το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και
το Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Καινοτομία
και την Ανταγωνιστικότητα.
Το πρόγραμμα, με συνολικό προϋπολογισμό
126 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013,
χρηματοδοτεί ερευνητικά clusters που βασί-
ζονται στη δομή της “τριπλής έλικας (triple
helix)”, δηλαδή clusters που περιλαμβάνουν
τουλάχιστον έναν ερευνητικό οργανισμό
(Πανεπιστήμιο, ερευνητικό κέντρο, κ.λπ.),
μία επιχείρηση (μικρομεσαία ή μεγάλη) και
έναν φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης (δήμος,
περιφέρεια, κ.ά.). Οι τρεις αυτοί φορείς θα
πρέπει να είναι εγκατεστημένοι στην ίδια γε-
ωγραφική περιφέρεια και, παρόλο που δεν
είναι υποχρεωτικό να έχουν κάποια αυτό-
νομη νομική οντότητα ως cluster, θα πρέπει
να διαθέτουν τεκμηριωμένη συνεργασία.
Επιπλέον των τριών αυτών οργανισμών, το
cluster μπορεί να συμπεριλάβει και άλλους
φορείς, όπως επιμελητήρια, τράπεζες, εται-
ρείες συμβούλων, συμβούλους μεταφοράς
τεχνολογίας, κ.ά., εφόσον είναι απαραίτητοι
για την υλοποίηση του έργου.
Τα συγκεκριμένα έργα παρέχουν δίκτυα συ-
νεργασίας και οικονομικούς πόρους, ώστε
οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης να διαμορ-
φώσει στρατηγικές ανάπτυξης με βάση την
έρευνα. Οι τοπικές επιχειρήσεις έχουν τη
δυνατότητα να προσδιορίσουν τις αδυναμί-
ες τους και, κυρίως, να βρουν καινοτόμες
λύσεις σε συνεργασία με ερευνητικούς ορ-
γανισμούς. Τέλος, οι ερευνητικοί οργανι-
σμοί συνεργάζονται με τοπικούς φορείς για
πιθανές εφαρμογές των ερευνητικών τους
αποτελεσμάτων και γεφυρώνουν το χάσμα
μεταξύ έρευνας και αγοράς. Τα clusters,
λοιπόν, κινητοποιούν διαφορετικούς τύπους
οργανισμών προς την κοινή κατεύθυνση της
ανάπτυξης με βάση την έρευνα. Στόχος εί-
ναι η προσπάθεια αυτή να κινητοποιήσει και
κεφάλαια από διαφορετικές πηγές σε τοπι-
κό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Την περίοδο 2007-2011, το πρόγραμμα έχει
χρηματοδοτήσει δύο τύπους έργων: α) συνερ-
γασίες μεταξύ δυναμικών clusters από διαφο-
ρετικές ευρωπαϊκές χώρες και, β) πρωτοβου-
λίες για την ανάδειξη νέων clusters σε εθνικό