H Έκθεση για την ανοικτή Πρόσβαση "The
Finch Report" που δημοσίευσε η ομά-
δα της Dame Janet Finch -καθηγήτρια στο
Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ- είναι ακό-
μα μία σημαντική εμπεριστατωμένη μελέ-
τη που υποστηρίζει την ανοικτή Πρόσβα-
ση. Η Έκθεση απευθύνεται στην κυβέρνη-
ση της Μ. Βρετανίας και προτείνει ένα πρό-
γραμμα δράσης για την ανοικτή δημοσίευ-
ση των αποτελεσμάτων της δημόσιας χρη-
ματοδοτούμενης έρευνας με τρόπο που δεν
θίγει τους εκδοτικούς οίκους και εξασφα-
λίζει τη διατήρηση της επιστημονικής ποι-
ότητας.
τους τελευταίους μήνες, οι επιστημονικοί
εκδότες στη Μ. Βρετανία έχουν γίνει αντι-
κείμενο κριτικής από τους ακαδημαϊκούς
για τον λόγο ότι "κλειδώνουν" τις εργασί-
ες που παράγουν οι συνάδελφοι τους και
ταυτόχρονα χρεώνουν τα πανεπιστήμια
αλλά και τους φορολογούμενους πολίτες
με το κόστος πρόσβασης σε αυτά. οι υπο-
στηρικτές της "ακαδημαϊκής άνοιξης" υπο-
στηρίζουν ότι τα αποτελέσματα της δημόσι-
ας χρηματοδοτούμενης έρευνας πρέπει να
είναι ανοικτά και διαθέσιμα σε όποιον θέ-
λει να τα αξιοποιήσει και για οποιονδήποτε
σκοπό. Η θέση αυτή υποστηρίζεται σήμερα
και από την αγγλική κυβέρνηση.
Πολλοί έχουν εκφράσει την υποστήριξη
τους στην ανοικτή Πρόσβαση, ωστόσο το
καίριο ερώτημα παραμένει και αφορά την
ανάπτυξη μηχανισμών μετάβασης στο μο-
ντέλο της ανοικτής Πρόσβασης, με τρό-
πο που προωθεί την καινοτομία και ελα-
χιστοποιεί το οικονομικό ρίσκο. Η Έκθεση
που υπέβαλλε η ομάδα εργασίας της Janet
Finch στις 18 ιουνίου 2012, προτείνει με
σαφήνεια πολιτικές για την υποστήριξη της
ανοικτής Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία.
αναγνωρίζοντας ότι τα πλήρη πλεονεκτή-
ματα της ανοικτής Πρόσβασης δεν είναι
ακόμα γνωστά στο σύνολο τους, η Έκθεση
περιλαμβάνει μια τεκμηριωμένη λίστα από
τα οφέλη της ανοικτής Πρό-
σβασης για τις επιχειρήσεις,
τον δημόσιο τομέα και το
ευρύ κοινό. από την πλευρά
του κόστους, η Έκθεση προ-
τείνει τον "χρυσό δρόμο" για
την ανοικτή Πρόσβαση, μο-
ντέλο κατά το οποίο τα έσο-
δα των επιστημονικών εκδο-
τών προέρχονται από τους συγγραφείς και
όχι από τους αναγνώστες των δημοσιεύσε-
ων, ενώ οι δημοσιεύσεις καθίστανται απευ-
θείας ανοικτά διαθέσιμες στο ευρύ κοινό.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η Janet Finch,
η μετάβαση στο μοντέλο της ανοικτής Πρό-
σβασης είναι μια χρονοβόρα διαδικασία
κατά τη διάρκεια της οποίας τα συνδρομη-
τικά περιοδικά θα παραμείνουν σημαντικά.
την ίδια στιγμή, η Έκθεση προτείνει επέ-
κταση του υπάρχοντος καθεστώτος αδειών
στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης και
της υγείας -αλλά και στους υπόλοιπους το-
μείς- και καλωσορίζει τις πρόσφατες πρω-
τοβουλίες επιστημονικών εκδοτών που
αποφάσισαν να παρέχουν πρόσβαση στην
πλειοψηφία των περιοδικών στις δημόσιες
βιβλιοθήκες.
Καθώς η Έκθεση επικεντρώνεται σε ένα
συνδυαστικό οικονομικό μοντέλο με γνώ-
μονα τον "χρυσό δρόμο" για την ανοικτή
Πρόσβαση, εκτός από θετικά σχόλια έχει
προκαλέσει παράλληλα και έντονη κριτική
από οικονομικούς αναλυτές και υποστηρι-
κτές του "πράσινου δρόμου". Έτσι, πολλοί
είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η Έκθεση
ενισχύει τους επιστημονικούς εκδότες και
δεν αποδίδει την κατάλληλη σημασία στον
ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η λιγό-
τερη δαπανηρή επιλογή δημοσίευσης μέσα
από βάσεις δεδομένων και αποθετήρια (συ-
χνά αναφέρεται ως ο "πράσινος δρόμος"
για την ανοικτή Πρόσβαση).
Ωστόσο, τα στοιχεία που παρουσιάζονται
αποτελούν σήμερα μία πολύτιμη βάση για
να ξεκινήσει η πολιτική συ-
ζήτηση σχετικά με το πώς
θα διαχειριστούμε τη μετά-
βαση στο μοντέλο της ανοι-
κτής Πρόσβασης. Σε σχετική
δήλωση της, η Dame Janet
Finch, επικεφαλής της ομά-
δας εργασίας, σημειώνει "το
ισορροπημένο πρόγραμμα
που προτείνουμε θα επιταχύνει την πρόο-
δο προς την ολοκληρωμένη ανοικτή Πρό-
σβαση, όχι μόνο για τη Μ. Βρετανία αλλά
και για τον υπόλοιπο κόσμο".
ο David Willetts, υπουργός για την ακαδη-
μαϊκή εκπαίδευση και έρευνα στη Μ. Βρε-
τανία, ανέφερε ότι το επιπλέον κόστος για
την ανοικτή Πρόσβαση θα ληφθεί σοβαρά
υπόψη από την κυβέρνηση, η οποία μέσα
στους επόμενους μήνες θα απευθύνει επί-
σημη απάντηση. Στο μεταξύ, εξέφρασε την
υποστήριξη του για την ανοικτή Πρόσβαση,
προσθέτοντας ότι η Μ. Βρετανία προτίθεται
στο μέλλον να διαδραματίσει έναν ηγετικό
ρόλο στις σχετικές διεθνείς εξελίξεις.
06-08/2012
|
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
19
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Νέα Έκθεση για την Ανοικτή Πρόσβαση
στις ερευνητικές δημοσιεύσεις στη Μ. Βρετανία
ακολουθήστε το εθνικό Κέντρο τεκμηρίωσης!
info
"
Report of the Working Group on
Expanding Access to Published
Research Findings – the Finch Group"
