Basic HTML Version
09-11/2012 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
13
Μια ελληνική ερευνητική ομά-
δα, με επικεφαλής επιστήμονες
του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος", ανα-
κάλυψε ότι ένας κοινός πολυ-
μορφισμός στα κύτταρα του αν-
θρώπινου ανοσοποιητικού συ-
στήματος, δηλαδή μια πολύ συ-
χνή "μετάλλαξη" την οποία φέ-
ρει περίπου ένας στους τέσσε-
ρις ανθρώπους, ευθύνεται για
το ότι κάποιοι άνθρωποι είναι
πιο επιρρεπείς σε συγκεκριμέ-
νες μολύνσεις, συμπεριλαμβα-
νομένου του ιού HIV που ευθύ-
νεται για το AIDS. Η σχετική δη-
μοσίευση έγινε στο διεθνές πε-
ριοδικό ανοσολογίας "Journal
of Immunology".
Είναι γνωστό, εδώ και πολύ
καιρό, ότι κάποιοι άνθρωποι
είναι πιο επιρρεπείς σε συ-
γκεκριμένες ασθένειες από
ό,τι άλλοι. Είτε πρόκειται για
ιώσεις είτε για καρκίνους, ο
κάθε οργανισμός αντιδρά δι-
αφορετικά, ενώ η "ευθύνη"
για αυτό αποδίδεται συνήθως
στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Σύμφωνα με μελέτες χρόνων,
σε ένα μεγάλο βαθμό, αυτή η διαφορε-
τική αντίδραση στις ασθένειες, οφείλεται
στη γενετική ποικιλομορφία των γονιδίων
του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή
του συνόλου κυττάρων και ιστών που εί-
ναι υπεύθυνο για την αντιμετώπιση όλων
των μολύνσεων και ασθενειών.
Αυτή τη γνώση αξιοποίησαν οι Έλληνες
ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Ευ-
στράτιο Στρατίκο και με βασική ερευνή-
τρια τη Δρα Ειρήνη Ευνουχίδου από το
ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος", για να μελετή-
σουν αυτές τις γενετικές ποικιλομορφί-
ες, να τις καταγράψουν και να εξετάσουν
πως μπορούν να μας βοηθήσουν στην
πιο αποτελεσματική και έγκαιρη διάγνω-
ση και θεραπεία των ασθενειών.
Η "μετάλλαξη" αυτή συμβαίνει στο γο-
νίδιο του ενζύμου ERAP2. Το ERAP2,
μαζί με τον "συνεργάτη" του, το ERAP1,
είναι τα ένζυμα που δείχνουν στο ανο-
σοποιητικό σύστημα ποιο κύτταρο νοσεί.
Όπως όταν κάποιος πάει σε ένα μανάβι-
κο να αγοράσει ένα καρπούζι και για να
δει τι κρύβεται μέσα πρέπει να κόψει ένα
κομμάτι, έτσι και το ανοσοποιητικό σύ-
στημα χρειάζεται με κάποιο τρόπο να δει
ένα "κομμάτι" του κυττά-
ρου για να καταλάβει αν
αυτό είναι άρρωστο. Τον
ρόλο του μαχαιριού λοι-
πόν τον "παίζει" το ένζυ-
μο ERAP2, ενώ το δείγμα
που "κόβει" ονομάζεται
αντιγονικό πεπτίδιο.
Η "μετάλλαξη" λοιπόν
στα γονίδια του ενζύμου
ERAP2 αλλάζει τον τρό-
πο με τον οποίο αυτό "κό-
βει" το δείγμα, με αποτέ-
λεσμα να δημιουργεί δι-
αφορετικά αντιγονικά πε-
πτίδια. Ως αποτέλεσμα
αυτής της διαφορετικής
δειγματοληψίας, κάποιες
ασθένειες γίνονται πιο
εύκολα
αναγνωρίσι-
μες, ενώ άλλες κρύβο-
νται από τον "ελεγκτή"
του ανοσοποιητικού συ-
στήματος. Με αυτόν τον
τρόπο ανοίγεται ο δρό-
μος για να καταλάβουν
οι επιστήμονες γιατί κά-
ποιοι άνθρωποι είναι
ανθεκτικοί σε μόλυνση
από HIV παρά την επανειλημμένη έκθε-
ση τους στον ιό.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να βοηθήσει
στην καλύτερη εξατομικευμένη πρόλη-
ψη και θεραπεία, ενώ καθορίζει έναν νέο
στόχο για την ανάπτυξη μεθόδων ανοσο-
θεραπείας, στόχος της οποίας είναι να
τροποποιεί την αντίδραση του ανοσοποι-
ητικού συστήματος. Η γνώση αυτή μπο-
ρεί να χρησιμοποιηθεί για να σχεδιαστεί
ένας χάρτης που θα παραθέτει πώς οι δι-
αφοροποιήσεις σε αυτά τα ένζυμα επη-
ρεάζουν την ανθεκτικότητά μας σε ένα
εύρος απειλητικών για την υγεία νοση-
μάτων.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσι-
εύθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2012 στο
εγκεκριμένο διεθνές περιοδικό "Journal
of Immunology" ως διακεκριμένο άρθρο
και κρίθηκαν ως ιδιαίτερα σημαντικά από
την επιθεώρηση "Faculty of 1000".
Στην έρευνα συνεργάστηκαν οι επιστή-
μονες Ευστράτιος Στρατίκος, Ειρήνη Ευ-
νουχίδου, James Birtley, Ευθαλεία Ζερ-
βούδη, Ειρήνη Μαυρίδου, Εμμανουήλ Σα-
ρειδάκης, Πέτρος Γκιάστας και Αθανάσι-
ος Παπακυριακού, από το ΕΚΕΦΕ "Δημό-
κριτος", οι Γιώργος Παναγιώτου και Μαρ-
τίνα Σαμιωτάκη, από το ΕΚΕΒΕ "Αλέξαν-
δρος Φλέμινγκ", οι Ολίβια Πετράκη και
Δημήτρης Γεωργιάδης από το Πανεπιστή-
μιο της Αθήνας και οι Sergey Seregin και
Andrea Amalfitano από Πανεπιστήμιο
του Μίσιγκαν.
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Μια κοινή "μετάλλαξη" αλλάζει την αντίδραση
του ανοσοποιητικού συστήματος σε μολύνσεις
Η Δρ Ειρήνη Ευνουχίδου, βασική ερευνήτρια
της εργασίας και μεταπτυχιακή υπότροφος στο
Eργαστήριο Χημείας Πρωτεϊνών του ΕΚΕΦΕ "Δη-
μόκριτος" κατά τη διάρκεια της έρευνας. Η Δρ
E. Ευνουχίδου είναι σήμερα ερευνήτρια στο
INSERM στο Παρίσι.
O Dr. James Birtley, συ-
νεργαζόμενος ερευνητής
του εργαστηρίου Δομικής
και Μακρομοριακής Χημεί-
ας του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
κατά τη διάρκεια της έρευ-
νας. O J. Birtley είναι σή-
μερα ερευνητής στην ιατρι-
κή σχολή του Πανεπιστημί-
ου της Μασαχουσέτης
Η μελέτη "A common single nucleo-
tide polymorphism in endoplasmic re-
ticulum aminopeptidase 2 induces a
specificity switch that leads to altered
antigen processing" (Journal of Immu-
nology, Sep 2012)
Eργαστήριο Χημείας Πρωτεϊνών του ΕΚΕ-
ΦΕ "Δημόκριτος"
Εργαστηρίου Δομικής και Μακρομορια-
κής Χημείας του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
info