Basic HTML Version
09-11/2012|
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
19
Αφιέρωμα
To έργο "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογί-
ας" (ΕΠΣΕΤ) είναι ο κύριος άξονας ανάπτυξης των υποδομών του
Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και αποτελεί εθνική ερευνη-
τική ηλεκτρονική υποδομή που προσφέρει ελεύθερη πρόσβαση σε
πλούσιο και έγκριτο ψηφιακό περιεχόμενο για την έρευνα, την τε-
χνολογία, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό στην Ελλάδα.
Σε μια εποχή που η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε αξιόπι-
στο, ποιοτικό ψηφιακό περιεχόμενο γίνεται ολοένα και πιο ανα-
γκαία παράμετρος για τη συλλογική πρόοδο, στο ΕΠΣΕΤ αντιμετω-
πίζονται κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη διάθεση των αποτελε-
σμάτων της έρευνας ως δημόσιο αγαθό, τη διασφάλιση της ανοι-
κτής πρόσβασης στη γνώση, αλλά και τη μακροχρόνια διατήρησή
της μέσα από εξελιγμένα πληροφοριακά συστήματα.
Σήμερα, το ΕΠΣΕΤ διανύει την τρίτη φάση εξέλιξής του, με τίτλο
"ΕΠΣΕΤ / Κοινωνικά δίκτυα- Περιεχόμενο παραγόμενο από χρή-
στες", και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή
Σύγκλιση" του ΕΣΠΑ (με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και
της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανά-
πτυξης), στο πλαίσιο υλοποίησης της ευρωπαϊκής πολιτικής για
την αναβάθμιση των εθνικών ηλεκτρονικών υποδομών έρευνας
(Research e-Ιnfrastructures).
Οι υπηρεσίες και τα τεχνολογικά περιβάλλοντα που εξελίσσονται
σήμερα έχουν επίκεντρο τον ίδιο τον χρήστη, το ψηφιακό περιεχό-
μενο και τη δικτύωση. Σε αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται και
αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής (Web 2.0, Cloud Computing)
που επιτρέπουν τη συνεργατική παραγωγή ψηφιακού περιεχομέ-
νου, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται ολοένα και μεγαλύτερος
όγκος ποιοτικού και έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου για την επι-
στήμη και τον πολιτισμό.
Καθόλη τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας, οι βασικές αρ-
χές που διέπουν το ΕΠΣΕΤ ακολουθούν τις διεθνείς πολιτικές και
εμπειρίες, και αποτελούν πυξίδα για την υλοποίηση των επιμέρους
δράσεων. Κύριοι άξονες του ΕΠΣΕΤ είναι: η ανοικτή πρόσβαση σε
περιεχόμενο και δεδομένα επιστήμης & πολιτισμού, η αξιοποίη-
ση των αποτελεσμάτων της σύγχρονης έρευνας, η προώθηση της
διεθνούς συνεργασίας και δικτύωσης, η αναβάθμιση ερευνητικών
e-Υποδομών, η υποστήριξη ερευνητικών πολιτικών στη βάση αξιό-
πιστων στοιχείων.
Η μακροχρόνια κοινωνική συνεργασία και ο συντονισμός σε εθνι-
κό και διεθνές επίπεδο, καθώς και η υιοθέτηση ενός πλαισίου κα-
νόνων και προτύπων που συγκλίνουν με τις διεθνείς εξελίξεις
αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για βιώσιμές πολιτικές στο ψη-
φιακό περιεχόμενο. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΠΣΕΤ αναπτύσσει στρα-
τηγικές συνεργασίες με επιστημονικούς φορείς, ερευνητικά ιδρύ-
ματα και πολιτιστικούς φορείς που επιδιώκουν να διαθέσουν το ψη-
φιακό τους περιεχόμενο ανοικτά στο διαδίκτυο για την προώθηση
της συλλογικής γνώσης. Ετσι, το ΕΚΤ παρέχει όχι μόνο την τεχνο-
γνωσία και τα πληροφοριακά συστήματα για τη διάθεση περιεχο-
μένου, αλλά και εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες, λογι-
σμικά εργαλεία και εκπαιδευτικές δράσεις.
Σήμερα, οι δράσεις της τρίτης φάσης του
έργου (2010-2014, ΕΣΠΑ) θέτουνως προ-
τεραιότητα την επαναχρησιμοποίηση έγκρι-
του και κατάλληλα αδειοδοτημένου περιε-
χόμενου, στην έρευνα, την εκπαίδευση και
τη δια βίου μάθηση, την παραγωγή νέου
περιεχομένου από τους χρήστες και τη δι-
ανομή του μέσω της χρήσης των τεχνολο-
γιών Web 2.0. Η προσέγγιση που υιοθε-
τεί το έργο στοχεύει στη δυναμική διάθεση
του επιστημονικού ψηφιακού περιεχομέ-
νου και την περαιτέρω χρήση και συνεργα-
τική ανάπτυξή του από τους χρήστες (user
generated content), με την ενεργοποίη-
ση κοινωνικών δικτύων (social networks)
και τη χρήση των υποδομών ανοικτής πρό-
σβασης του ΕΚΤ-υποδομών που ήδη υπάρ-
χουν, εξελίσσονται και διευρύνονται.
Σε αυτή την κατεύθυνση, αναπτύσσονται
εφαρμογές που επιτρέπουν τη συνεργατι-
κή παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου, με
αποτέλεσμα να συσσωρεύεται ολοένα και
μεγαλύτερος όγκος ποιοτικού και έγκρι-
του ψηφιακού περιεχομένου στον δικτυ-
ακό τόπο του ΕΠΣΕΤ (www.epset.gr). Επι-
πλέον, νέες υπηρεσίες εστιάζουν στην πα-
ραγωγή αξιόπιστων στοιχείων, καθιερω-
μένων δεικτών και εξειδικευμένων εκδό-
σεων που αποτελούν τη βάση γνώσης του
ελληνικού συστήματος έρευνας, τεχνολο-
γικής ανάπτυξης και καινοτομίας, και υπο-
στηρίζουν τη λήψη αποφάσεων, τη διαμόρ-
φωση των πολιτικών έρευνας και την πα-
ρακολούθησή τους βάσει μετρήσιμων στό-
χων (evidence based policy).
Το ΕΠΣΕΤ σήμερα: Κοινωνικά Δίκτυα- Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες
Από το 1996 έως σήμερα: Μια πορεία εξέλιξης και δημιουργίας
Η αναπτυξιακή πορεία του ΕΠΣΕΤ ξεκινάει το 1996, με την πρώ-
τη φάση υλοποίησης του έργου (1996-2000, Β' ΚΠΣ). Την εποχή
αυτή δημιουργείται η υποδομή του έργου (υπολογιστικά συστήμα-
τα, δικτύωση, εφαρμογές για την υποστήριξη της λειτουργίας ψη-
φιακής βιβλιοθήκης) και οι πρώτοι μηχανισμοί συλλογής, διαχεί-
ρισης και διάθεσης πληροφοριών. Η πρώιμη αυτή περίοδος λει-
τούργησε καταλυτικά στη δημιουργία κρίσιμης μάζας χρηστών και
παραγωγών πληροφορίας. Την ίδια περίοδο διαμορφώνονται και
οι πρώτες στρατηγικές συνεργασίες με φορείς παραγωγούς περι-
εχομένου.
Η ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επεκτείνεται και εμπλου-
τίζεται στη δεύτερη φάση του ΕΠΣΕΤ (2001-2009, Γ' ΚΠΣ). Διευ-
ρύνεται η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Επιστήμης και Τεχνολογίας με ελ-
ληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Δημιουργείται δυναμική μονάδα
ψηφιοποίησης για υλικό ποικίλου τύπου και ψηφιοποιείται μεγά-
λος όγκος δεδομένων από εθνικά αρχεία. Παράλληλα, δημιουρ-
γούνται συστήματα οργάνωσης και τεκμηρίωσης περιεχομένου,
όπως συστήματα ταξινόμησης, θησαυροί και αρχεία καθιερωμέ-
νων όρων. Την εποχή αυτή σχεδιάζεται το πληροφοριακό σύστημα
για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, ο ελληνικός
κόμβος της CORDIS, και ο δικτυακός τόπος "Έρευνα και Καινοτο-
μία" (www.ekt.gr/research).
Με γνώμονα την πολιτική ανοικτής πρόσβασης λειτουργούν τα
ηλεκτρονικά αποθετήρια Ήλιος & Πανδέκτης, καθώς και το Απο-
θετήριο του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών. Εκδίδονται
τα πρώτα 5 ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβα-
σης. Με όραμα τη δημιουργία διαδραστικών ψηφιακών χώρων δι-
άδοσης της γνώσης ανεξάρτητων από γεωγραφικά σύνορα και τε-
χνικούς περιορισμούς, η δεύτερη φάση του ΕΠΣΕΤ είχε ακόμη ως
στόχους την ευαισθητοποίηση της επιστημονικής και ερευνητικής
κοινότητας στα οφέλη της ανοικτής πρόσβασης και την ανάπτυξη
καινοτόμων υπηρεσιών επιστημονικής πληροφόρησης.