Basic HTML Version
14
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 12/2012 - 02/2013
Με στόχο να συμβάλει στoν σχεδιασμό εθνι-
κής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στην
επιστημονική γνώση, η Ημερίδα "Διαμόρφωση
Εθνικών Πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση",
η οποία πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Κέ-
ντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) την Πέμπτη 6 Δεκεμ-
βρίου 2012 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, συ-
γκέντρωσε διακεκριμένους εκπρόσωπους του
ακαδημαϊκού και ερευνητικού χώρου από την
Ελλάδα και το εξωτερικό, διαμορφωτές πολιτι-
κών και μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων.
Στην εκδήλωση, που διοργανώθηκε στο
πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου MedOANet
(Mediterranean Open Access Network, www.
medoanet.eu), παρουσιάστηκαν οι πολιτικές
και οι καλές πρακτικές που εφαρμόζονται δι-
εθνώς στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης,
καθώς και οι σχετικές εξελίξεις στην Ελλάδα,
με στόχο να προωθηθεί στη χώρα μας μια συ-
ντονισμένη υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών και
πολιτικών.
Το έργο MedOANet, που χρηματοδοτείται από
το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα της
ΕΕ, σχεδιάστηκε και συντονίζεται από το Εθνι-
κό Κέντρο Τεκμηρίωσης και εντάσσεται στο
πλαίσιο συστηματικών δράσεων του φορέα για
την προώθηση και την εφαρμογή της Ανοικτής
Πρόσβασης στη χώρα μας, με απώτερο στόχο
την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας. Με
βάση τον θεσμικό του ρόλο, το ΕΚΤ αναπτύσ-
σει ηλεκτρονικές ερευνητικές υποδομές και
υπηρεσίες που αφορούν στη συλλογή, διάθεση
και διατήρηση περιεχομένου επιστήμης, τεχνο-
λογίας και πολιτισμού. Το κύριο αναπτυξιακό
εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση είναι το
έργο "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας
και Τεχνολογίας".
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν εκπρόσωποι
φορέων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στη
χρηματοδότηση και παραγωγή έρευνας, στη
χάραξη πολιτικών και στη διάχυση και χρήση
των ερευνητικών αποτελεσμάτων στη χώρα
(π.χ. πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, ερευνητικά
κέντρα). Στο πρώτο και δεύτερο μέρος της εκ-
δήλωσης παρουσιάστηκαν εισηγήσεις για τις
τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις, αλλά και την ελλη-
νική πραγματικότητα, στον τομέα της Ανοικτής
Πρόσβασης. Στο τρίτο μέρος που περιελάμβα-
νε στρογγυλή τράπεζα με τη συμμετοχή εκπρο-
σώπων διαφόρων φορέων, οι προσκεκλημένοι
είχαν την ευκαιρία να επεκτείνουν τη συζήτηση
σε όλους τους τομείς της Ανοικτής Πρόσβασης.
Σημειώνεται ότι οι χρήστες του διαδικτύου εί-
χαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την
Η Ανοικτή Πρόσβαση στη βάση
της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για
την Έρευνα και Καινοτομία
Οι εισηγήσεις του Δρ. Jean-Francois Dechamp
(Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Έρευ-
νας και Καινοτομίας) και της Δρ Alma Swan
(Διευθύντρια του SPARC Europe) αναφέρθηκαν
στην ευρωπαϊκή πολιτική για την Έρευνα και
Καινοτομία και τόνισαν την ιδιαίτερη σημα-
σία που έχει ο εναρμονισμός των πολιτικών
ανοικτής πρόσβασης στα κράτη μέλη με τις
πρόσφατες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτρο-
πής -συστάσεις που καθιστούν επίσημα την
Ανοικτή Πρόσβαση στις επιστημονικές δημο-
σιεύσεις, ως βασική αρχή η οποία διέπει τον
σχεδιασμό του προγράμματος Horizon 2020
(νέο πρόγραμμα της ΕΕ για την έρευνα και και-
νοτομία). Επίσης, τόνισαν ότι είναι εξίσου σημα-
ντικό, πέρα από τις οδηγίες και συστάσεις της
Επιτροπής, να δημιουργηθούν κίνητρα για τους
ερευνητές και μία κουλτούρα διαμοιρασμού
στην Ευρώπη. Ειδικότερα, η Δρ Alma Swan
επικεντρώθηκε στις παραμέτρους τις οποίες
χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψη οι φορείς χρη-
ματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας για τον
σχεδιασμό αποτελεσματικών πολιτικών για την
Ανοικτή Πρόσβαση.
Στη συνέχεια, σε απευθείας σύνδεση (μέσω
skype) με το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας
Queensland της Αυστραλίας, ο καθηγητής Tom
Cochrane (Αντιπρύτανης Τεχνολογίας, Πληρο-
φορίας και Υποστήριξης της Εκπαίδευσης) πα-
ρουσίασε ως βέλτιστη πρακτική την πολιτική
Ανοικτής Πρόσβασης με υποχρεωτικό χαρα-
κτήρα, που εφαρμόζει το Πανεπιστήμιο Τεχνο-
λογίας Queensland της Αυστραλίας, και παρου-
σίασε στοιχεία για την αποτελεσματικότητα και
οικονομική βιωσιμότητα της πολιτικής αυτής.
Η Ανοικτή Πρόσβαση σε Ελλάδα και
Κύπρο
Την πρόοδο που έχει κάνει η Κύπρος σε ζητή-
ματα προώθησης της Ανοικτής πρόσβασης και
τα επόμενα βήματα στα οποία θα προχωρήσει
η χώρα για τη διαμόρφωση αποτελεσματικών
πολιτικών, παρουσίασαν ο κ. Μάριος Ζέρβας
(Διευθυντής Βιβλιοθήκης, Τεχνολογικό Πανεπι-
στήμιο Κύπρου) και η κα Σύλβια Κουκουνίδου
(Υπεύθυνη Γραφείου Ψηφιοποίησης και Αρχεί-
ων, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου).
Tην ελληνική πραγματικότητα στον τομέα της
Ανοικτής Πρόσβασης, όπως αυτή αποτυπώνε-
ται στις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από
το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στο πλαί-
σιο του έργου MedOANet, παρουσίασε η Δρ
Βικτωρία Τσουκαλά. Τα στοιχεία που συλλέχθη-
καν στο πλαίσιο του έργου, χαρτογραφούν διε-
ξοδικά το τοπίο της Ανοικτής Πρόσβασης στην
Ελλάδα. Μια γενική εικόνα των αποτελεσμάτων
δείχνει ότι οι αριθμοί που περιγράφουν την
Ανοικτή Πρόσβαση στην Ελλάδα, βρίσκονται
στα επίπεδα των άλλων μεσογειακών χωρών,
ωστόσο με μικρές αποκλίσεις προς τα κάτω.
Η ημερίδα περιελάμβανε, επίσης, δύο παρου-
σιάσεις από τον Δρ. Ν. Χούσο (Υπεύθυνος Μο-
νάδας Ανάπτυξης Εφαρμογών ΕΚΤ) με θέμα τις
υποδομές που συμβάλλουν στην Ανοικτή Πρό-
σβαση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων
της έρευνας στη χώρα. Ειδικότερα, παρουσιά-
στηκαν το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατρι-
βών (www.didaktorika.gr) και το αποθετήριο
Ήλιος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (helios-
eie.ekt.gr), που αναπτύσσει και διατηρεί το ΕΚΤ.
Το ΕΑΔΔ προσφέρει πρόσβαση σε περισσότε-
ρες από 28.000 διατριβές, με πρόσβαση στο
πλήρες κείμενο για 19.000 από αυτές, ενώ το
Αποθετήριο Ήλιος περιλαμβάνει 5.500 τεκμή-
ρια, με πρόσβαση στο πλήρες περιεχόμενο για
περισσότερα από 1.600.
Το OpenAIREplus, την κεντρική υποδομή που
υλοποιεί την πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσίασε η κα Να-
ταλία Μανωλά (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπι-
στήμιο Αθηνών). Πρόκειται για μια συμμετοχι-
κή πλατφόρμα επιστημονικών δημοσιεύσεων,
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Απολογισμός της Hμερίδας
"Διαμόρφωση Εθνικών
Πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση"