Basic HTML Version
Η Ευρωπαϊκή Συνάντηση για το έργο MedOANet
(Μediterranean Open Access Network) πραγμα-
τοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Minho στην
Μπράγκα της Πορτογαλίας και στις 6 Φεβρουα-
ρίου 2013, στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ανοικτής
Πρόσβασης του Πανεπιστημίου του Minho. Η
εκδήλωση συνδύασε την Ευρωπαϊκή Συνάντη-
ση για το έργο MedOANet με τη Συνάντηση για
τη Διαλειτουργικότητα στο έργο OpenAIRE και
περιέλαβε δημόσιες συνεδριάσεις σχετικές με θέ-
ματα πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, ανοικτής
επιστήμης, αποθετηρίων δεδομένων, διαλειτουρ-
γικότητας και υποδομών έρευνας.
Το ευρωπαϊκό έργο MedOANet (Mediterranean
Open Access Network) προβάλει την ανάγκη για
συντονισμένες στρατηγικές και πολιτικές για την
Ανοικτή Πρόσβαση στην Ευρώπη. Στόχος του
έργου είναι να ενισχύσει τις υφιστάμενες πολιτι-
κές, στρατηγικές και δομές για την Ανοικτή Πρό-
σβαση και να συμβάλει στην υλοποίηση νέων
σε έξι μεσογειακές χώρες: Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία,
Ισπανία, Πορτογαλία και Τουρκία. Επίσης, προω-
θεί τον εθνικό και περιφερειακό συντονισμό των
πολιτικών, στρατηγικών και δομών σε αυτές τις
έξι χώρες, αλλά και παραπέρα. Η κοινοπραξία
αποτελείται από οργανισμούς από εννέα χώρες
με βασικό ρόλο σε ζητήματα πρόσβασης στην
έρευνα, αλλά και διάδοσης και διατήρησής της.
Βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Συνάντησης στο
πλαίσιο του έργου ήταν νασυγκεντρώσει διαμορ-
φωτές πολιτικών και εκπροσώπους των ομάδων
εργασίας από τις έξι Μεσογειακές χώρες, οι οποί-
ες συμμετέχουν στο έργο: Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία,
Ισπανία, Πορτογαλία και Τουρκία. Στην εκδήλω-
ση παρευρέθηκαν 42 συμμετέχοντες, συμπερι-
λαμβανομένων εμπειρογνωμόνων, εταίρων του
έργου και μελών των εθνικών ομάδων εργασίας.
Στις παρουσιάσεις τους οι εταίροι του έργου
έδωσαν μια συνοπτική περιγραφή την Ανοικτής
Πρόσβασης στις έξι Μεσογειακές χώρες και προ-
σκάλεσαν τους συμμετέχοντες να εμπλακούν σε
συζήτηση στο πλαίσιο δύο παράλληλων συνεδρι-
άσεων, οι οποίες απευθύνονταν σε εκπροσώπους
φορέων χρηματοδότησης και φορέων διεξαγω-
γής έρευνας. Στις δύο συνεδριάσεις συζητήθηκαν
ζητήματα χάραξης πολιτικής, εφαρμογής πολιτι-
κής και αειφορίας, καθώς και επιβολής πολιτικής
και ελέγχου, από το πρίσμα των φορέων χρημα-
τοδότησης και διεξαγωγής έρευνας.
Τα συμπεράσματα αποτυπώνουν την περιφερει-
ακή πολυμορφία (κυρίως ως προς τα επίπεδα
ευαισθητοποίησης και συμμετοχής των ενδια-
φερομένων σε όλες τις χώρες), τον περιορισμένο
συντονισμό σε διάφορα επίπεδα (σε εθνικό, πε-
ριφερειακό και ευρωπαϊκό πλαίσιο) για τις χώρες
της Μεσογείου και την ανάγκη για ενίσχυση της
συνηγορίας και των προσπαθειών ευαισθητοποί-
ησης, ώστε να αποτελέσουν μόνιμες πρακτικές.
Τέλος, μια ισχυρή πρόταση έχει εκδοθεί με στό-
χο τη βελτίωση της σύγκλισης, της ευθυγράμμι-
σης και του συντονισμού των πολιτικών για την
ανοικτή πρόσβαση σε περιφερειακό επίπεδο, με
βάση τις πολιτικές και τα έγγραφα της Ευρωπαϊ-
κής Επιτροπής (ειδικά την Ανακοίνωση και τη Σύ-
σταση προς τα κράτη-μέλη από τον Ιούλιο 2012).
Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να
παραχθεί αναλυτική έκθεση με τα συμπερά-
σματα της Ευρωπαϊκής Συνάντησης του έργου
MedOANet, τις προτάσεις και τις κατευθυντήριες
γραμμές για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής,
αποσκοπώντας στην αποτελεσματική εφαρμογή
των συστάσεων της Επιτροπής για την Ανοικτή
Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία. Οι
παρουσιάσεις του Σεμιναρίου Ανοικτής Πρόσβα-
σης του Πανεπιστημίου του Minho βρίσκονται
στον δικτυακό τόπο του Πανεπιστημίου.
H Ανοικτή Πρόσβαση υπήρξε ένα από τα κε-
ντρικά θέματα που συζητήθηκαν στην 71η
Σύνοδο Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπι-
στημίων, που πραγματοποιήθηκε χώρα στις 30
Nοεμβρίου 2012 στην Πάτρα. Με ψήφισμα, η
Σύνοδος Πρυτάνεων και προέδρων Δ.Ε. υιοθέ-
τησε την Αρχή της Ανοικτής Πρόσβασης στη
βιβλιογραφία και υπέγραψε τη Διακήρυξη του
Βερολίνου. H Διακήρυξη του Βερολίνου έχει συ-
νταχτεί σύμφωνα με το πνεύμα της Πρωτοβου-
λίας της Βουδαπέστης για Ανοικτή Πρόσβαση
(Budapest Open Access Initiative), του κατα-
στατικού χάρτη του ECHO (European Cultural
Heritage Online Charter) και της Διακήρυξης
της Bethesda για την Εκδοτική Δραστηριό-
τητα (Bethesda Statement on Open Access
Publishing).
Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία της Βουδα-
πέστης, με τον όρο Ανοικτή Πρόσβαση στα
ερευνητικά αποτελέσματα (που προκύπτουν
από διαδικασίες αξιολόγησης), εννοούμε την
ελεύθερη διάθεση της έρευνας στο δημόσιο
διαδίκτυο, επιτρέποντας έτσι σε όλους τους
χρήστες να διαβάζουν, να κατεβάζουν, να αντι-
γράφουν, να διανέμουν, να εκτυπώνουν και να
αναζητούν συνδέσμους στην πλήρη εκδοχή
του άρθρου/τεκμηρίου, να ευρετηριάζουν και
να μεταφέρουν τα δεδομένα τους σε λογισμι-
κά ή ακόμα και να τα χρησιμοποιούν για κάθε
νόμιμη χρήση, χωρίς οικονομικούς, νομικούς, ή
τεχνικούς περιορισμούς (εκτός από αυτούς που
αφορούν την ίδια την πρόσβαση στο Ιντερνετ).
Ο μοναδικός περιορισμός στην αναπαραγωγή,
τη διανομή και την προστασία των πνευματι-
κών δικαιωμάτων, αφορά την εξασφάλιση του
δικαιώματος του συγγραφέα να έχει τον έλεγχο
της ακεραιότητας της εργασίας του και το δι-
καίωμα να αναγνωρίζεται η εργασία κανονικά,
μέσα από παραπομπές και παραθέσεις.
Σκοπός της Διακήρυξης είναι η προώθηση του
Διαδικτύου ως ένα πρακτικό εργαλείο για μια
παγκόσμια επιστημονική βάση, καθώς και ο κα-
θορισμός μέτρων που χρειάζεται να λάβουν υπ’
όψιν τους οι διαμορφωτές ερευνητικής πολιτι-
κής, τα ερευνητικά κέντρα, οι χρηματοδοτικοί
οργανισμοί, οι βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα
μουσεία. Η Διακήρυξη υποστηρίζει τη μετάβα-
ση στο παράδειγμα της Ηλεκτρονικής Ανοικτής
Πρόσβασης και έχει ως στόχο την περαιτέρω
διάδοση του νέου παραδείγματος για την Ανοι-
κτή Πρόσβαση, ώστε να αποκομίσουμε το με-
γαλύτερο δυνατό όφελος για την επιστήμη και
την κοινωνία.
Το ψήφισμα της Συνόδου των Πρυτάνεων των
Ελληνικών Πανεπιστημίων παροτρύνει τις Πρυ-
τανικές Αρχές να υπογράψουν τη Διακήρυξη
και τα Ιδρύματα να αναλάβουν σχετικές πρω-
τοβουλίες, όπως η δημιουργία ιδρυματικών
αποθετηρίων Ανοικτής Πρόσβασης και κατά-
θεση εργασιών σε αυτά, δράσεις ενημέρωσης
και ευαισθητοποίησης της ακαδημαϊκής κοινό-
τητας για ζητήματα Ανοικτής Πρόσβασης, και
παρότρυνση των ερευνητών για δημοσίευση
σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Οι αποφά-
σεις και προτάσεις αυτές αναμένεται να επη-
ρεάσουν τις εξελίξεις στον χώρο της Ανοικτής
Πρόσβασης στη χώρα μας.
16
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 12/2012 - 02/2013
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Eυρωπαϊκή Συνάντηση για το
έργο MedOANet
στην Πορτογαλία
Η Σύνοδος Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων
υπογράφει ψήφισμα για την Ανοικτή Πρόσβαση
info
MedOANet
Πανεπιστήμιο τουMinho