Basic HTML Version
Αξιοποιώντας την Έρευνα
6
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 12/2012 - 02/2013
Με την εγκατάσταση και λειτουργία Πολυ-
φωτονικού Συνεστιακού Συστήματος Μικρο-
σκοπίας υπερσύγχρονης τεχνολογίας ανα-
βαθμίστηκε πρόσφατα η Μονάδα Οπτικής
Μικροσκοπίας του Ελληνικού Ινστιτούτου
Παστέρ (ΕΙΠ). Το Σύστημα χρηματοδοτήθη-
κε εξ ολοκλήρου από το πρόγραμμα REGPOT
2010-11 του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο της
ΕΕ, ύψους 1,9 εκατομμυρίων ευρώ, μετά από
πρόταση ερευνητών του Ινστιτούτου. Το σύ-
στημα αυτό είναι το πρώτο που εγκαθίσταται
στην Περιφέρεια της Αττικής και επιτρέπει τη
μελέτη δυναμικών βιολογικών διεργασιών που
συμβαίνουν βαθειά μέσα στους ιστούς του ορ-
γανισμού. Επιπλέον δίνει για πρώτη φορά στην
Ελλάδα τη δυνατότητα να παρατηρούνται βιο-
λογικές διεργασίες σε ζωντανά πειραματόζωα
(intravital multiphoton imaging), απεικονιστι-
κή προσέγγιση που αποτελεί αιχμή της επιστη-
μονικής έρευνας διεθνώς.
Στο ΕΙΠ η τεχνολογία αυτή εφαρμόζεται σε
πρώτη φάση στο πλαίσιο Βασικής και Μετα-
φραστικής Έρευνας στο τομέα των Νευροεπι-
στημών για τη μελέτη των αλληλεπιδράσεων
μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου, με σκο-
πό την κατανόηση της λειτουργίας του, τη με-
λέτη της παθογένειας νευροεκφυλιστικών νό-
σων και τραυμάτων του νευρικού συστήματος
και την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών
προσεγγίσεων.
Πρόθεση των Ελλήνων ερευνητών είναι να
επεκτείνουν, στο άμεσο μέλλον, τα ερευνη-
τικά πρωτόκολλα ζωντανής απεικόνισης για:
α) την παρατήρηση της εισόδου λοιμογόνων
παραγόντων (βακτηρίων, παρασίτων και ιών)
στα κύτταρα και τους ιστούς του οργανισμού
καθώς και για τη μελέτη της πορείας και της
εδραίωσης της λοίμωξης σε πραγματικό χρό-
νο, με σκοπό την ανακάλυψη νέων θεραπευ-
τικών στόχων, β) τη μελέτη των κυττάρων
του ανοσολογικού συστήματος και τις αλ-
ληλεπιδράσεις τους με άλλα συστήματα του
οργανισμού και γ) την παρατήρηση της εξέ-
λιξης καρκινικών όγκων και την κατανόηση
των μηχανισμών που οδηγούν σε μετάσταση
προκειμένου να αναπτυχθούν νέα στοχευμένα
φάρμακα.
Η ανάπτυξη της Μονάδας Μικροσκοπίας του
ΕΙΠ και η εφαρμογή απεικονιστικών τεχνολο-
γιών αιχμής, συμπληρώνονται και υποστηρί-
ζονται από τη Μονάδα Πειραματοζώων και
Διαγονιδιακής Τεχνολογίας/Ζωϊκών Προτύπων
Βιοϊατρικής Έρευνας, οι οποίες σε συνδυασμό
με τις Μονάδες Βλαστοκυττάρων, Μικροχει-
ρουργικής και Μεταμοσχεύσεων, καθώς και
της νεοσύστατης Μονάδας Ηλεκτροφυσιολο-
γίας, η οποία επίσης χρηματοδοτήθηκε από το
συγκεκριμένο έργο, συνεισφέρουν μοναδικά
στην ανάπτυξη της Μεταφραστικής Βιοΐατρι-
κής Έρευνας στη χώρα μας.
Το νέο σύστημα Πολυφωτονικής Συνεστιακής
Μικροσκοπίας του ΕΙΠ συμβάλλει σημαντικά
στην ερευνητική Αριστεία, καθώς αποτελεί
ανοικτή πλατφόρμα στην οποία μπορούν να
συμμετέχουν τα Ερευνητικά Ινστιτούτα της
Περιφέρειας Αττικής, αλλά και ολόκληρης της
χώρας.
Ανάπτυξη Υπερσύγχρονης
Μονάδας Πολυφωτονικής
Μικροσκοπίας
στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ
Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ
info
Μηχανισμό προστασίας κατά του εκφυλισμού νευρικών
κυττάρων
αποκαλύπτουν Έλληνες ερευνητές
Έναν ισχυρό γενικό μηχανισμό προστασίας
κατά του εκφυλισμού νευρικών κυττάρων
αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο
Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ)
του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ),
η οποία δημοσιεύεται στο Nature, ένα από τα
πιο έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Οι
ερευνητές Δρ Νίκος Κούρτης και Δρ Βασιλική
Νικολετοπούλου, με επικεφαλής τον Δρ Νε-
κτάριο Ταβερναράκη, δημιούργησαν και μελέ-
τησαν πειραματικά μοντέλα θερμοπληξίας στο
νηματώδη C. Elegans.
Αποτέλεσμα είναι η καλύτερη κατανόηση της
κυτταρικής νέκρωσης και η αποκάλυψη του
προστατευτικού αυτού μηχανισμού ενάντια
στην καταστροφή νευρικών κυττάρων που
προκαλείται από θερμοπληξία, εγκεφαλικά
επεισόδια, νευροεκφυλιστικές ασθένειες και
άλλους παράγοντες στρες.
Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή έχει
οδηγήσει στην αύξηση των κυμάτων καύσω-
να και των θανάτων λόγω θερμοπληξίας σε
παγκόσμιο επίπεδο. Δεκάδες άνθρωποι πέθα-
ναν από θερμοπληξία το φετινό καλοκαίρι στις
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και πάνω
από 70.000 άτομα πέθαναν στην Ευρώπη το
καλοκαίρι του 2003, ένα από τα θερμότερα
όλων των εποχών. Κατά τη θερμοπληξία, η
θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 40
ο
C,
ακολουθεί κατάρρευση της λειτουργίας των
οργάνων του σώματος και τελικά θάνατος.
Το νευρικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ευάλω-
το στις υψηλές θερμοκρασίες και άτομα που
επιβιώνουν από επεισόδια θερμοπληξίας συ-
νήθως φέρουν μόνιμες νευρολογικές βλάβες.
Παρόλο που οι παθολογικές καταστάσεις που
προκαλούνται από υπερθερμία, σύντομα ανα-
μένεται να αποτελέσουν μια από τις κύριες αι-
τίες θνησιμότητας, οι κυτταρικοί και μοριακοί
μηχανισμοί που ευθύνονται για την κυτταρο-
τοξικότητα της έκθεσης σε υψηλή θερμοκρα-
σία, δεν είναι ακόμα κατανοητοί.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνη-
τών του ΙΜΒΒ, η έκθεση του νηματώδους σε
ακραίες θερμοκρασίες συνθηκών θερμοπλη-
ξίας προκαλεί νεκρωτικό κυτταρικό θάνατο,
όπως ακριβώς και στον άνθρωπο. Αναζητώ-
ντας προστατευτικούς μηχανισμούς ενάντια
στη νέκρωση, οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι
η ενεργοποίηση ενός κεντρικού κυτταρικού
μηχανισμού απόκρισης σε στρες έχει ισχυρά
προστατευτικό ρόλο. Ο μηχανισμός αυτός,
γνωστός ως μονοπάτι απόκρισης σε θερμικό
στρες, συμβάλλει καθοριστικά στην προστα-
σία ενός κυτταρικού οργανιδίου (της συσκευής
Golgi), το οποίο έχει καίριο ρόλο στη ρύθμιση
της ομοιόστασης ασβεστίου του κυττάρου.