8
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 12/2013 - 02/2014
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για την Έρευ-
να & Ανάπτυξη στην Ελλάδα, με δείκτες για
δαπάνες και προσωπικό, απέστειλε το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στη Eurostat, μετά
από πολυετή απουσία της Ελλάδας. Τα στοιχεία
για το 2011 και 2012 είναι πλέον διαθέσιμα στη
βάση δεδομένων της Eurostat και ήδη χρησι-
μοποιούνται για τη χάραξη πολιτικών έρευνας
και καινοτομίας, όπως οι στρατηγικές έξυπνης
εξειδίκευσης των ελληνικών Περιφερειών.
Η υποστήριξη της διαμόρφωσης πολιτικών
στη βάση στοιχείων αποτελεί στρατηγική προ-
τεραιότητα του ΕΚΤ, που εφαρμόζει την επι-
στήμη για την ανάπτυξη πολιτικών έρευνας και
καινοτομίας (science of science and innovation
policy). Όπως επισημαίνει η Διευθύντρια του
ΕΚΤ Δρ. Εύη Σαχίνη: "Καθώς η οικονομική ανά-
πτυξη και η ευημερία μιας χώρας συναρτώνται
με τους πόρους που διατίθενται για την πραγ-
ματοποίηση και την υποστήριξη των δραστη-
ριοτήτων Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α), τα στα-
τιστικά στοιχεία Ε&Α αποτελούν βάση για τη
διαμόρφωση και παρακολούθηση πολιτικών,
σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο."
Η παραγωγή των στατιστικών Έρευνας & Ανά-
πτυξης (Ε&Α) υλοποιείται από το ΕΚΤ μετά
από σχετική ανάθεση της Γενικής Γραμματείας
Έρευνας και Τεχνολογίας και σε συνεργασία
με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Η ανάλυση των στοιχείων και η εξαγωγή των
σχετικών δεικτών για το 2011 έχουν ήδη δημο-
σιευθεί στην έκδοση του ΕΚΤ "Δείκτες Έρευνας
&
Ανάπτυξης για δαπάνες και προσωπικό το
2011
στην Ελλάδα" η οποία διατίθεται online
στον δικτυακό τόπο
Οι κυριότεροι δείκτες Ε&Α στην
Ελλάδα
Το 2011 στην Ελλάδα δαπανήθηκαν συνολικά
1.391,2
εκατ. ευρώ σε Ε&Α, ποσό που αντιστοι-
χεί στο 0,67% του ΑΕΠ. Το 2012 το ποσό αυτό
παρουσίασε μικρή μείωση και διαμορφώθηκε
στα 1.337,6 εκατ. ευρώ (προκαταρκτικά στοι-
χεία), ποσό που αντιστοιχεί στο 0,69% του
ΑΕΠ. Η αύξηση της έντασης Ε&Α κατά το 2012,
δεδομένης της μείωσης των δαπανών Ε&Α σε
απόλυτες τιμές, οφείλεται στο γεγονός ότι το
ΑΕΠ της χώρας παρουσίασε πτώση το 2012 σε
σχέση με το 2011, της τάξεως του 7%. Σημειώ-
νεται ότι με βάση τα προηγούμενα διαθέσιμα
στοιχεία, το 2007 οι δαπάνες για Ε&Α στην Ελ-
λάδα ανέρχονταν στο 0,60% του ΑΕΠ.
Με βάση τον δείκτη έντασης Ε&Α, η Ελλάδα
κατατάσσεται 24η μεταξύ των χωρών μελών
της ΕΕ27 το 2011, και ανεβαίνει μια θέση (23η)
το 2012. Ως προς τις συνολικές δαπάνες που
διατέθηκαν στην Ελλάδα για την υλοποίηση
δραστηριοτήτων Ε&Α, η Ελλάδα βρίσκεται
στην 16η θέση μεταξύ των χωρών μελών της
ΕΕ27 το 2011, και παραμένει στη θέση αυτή και
το 2012.
Το 2011, το συνολικό προσωπικό που απα-
σχολήθηκε σε Ε&Α (ερευνητές, τεχνικό προ-
σωπικό, άλλο προσωπικό υποστήριξης) ήταν
70.229
άτομα και σε ισοδύναμα πλήρους απα-
σχόλησης (ΙΠΑ) ήταν 36.913 ΙΠΑ. Οι ερευνητές
(45.239
άτομα) αποτελούν το 64,4% του συ-
νολικού προσωπικού (24.674 ΙΠΑ), και οι υπό-
λοιποι ως τεχνικό προσωπικό (12.080 άτομα)
ή προσωπικό υποστήριξης (12.910 άτομα). Το
2012,
η απασχόληση σε Ε&Α δεν μεταβάλλεται
σημαντικά, και τα ΙΠΑ του συνολικού προσωπι-
κού Ε&Α ανέρχονται στα 37.361 και των ερευ-
νητών στα 24.122.
Με βάση τα ΙΠΑ του συνολικού προσωπικού
Ε&Α, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 16η θέση με-
ταξύ των χωρών μελών της ΕΕ27 το 2011, και
ανεβαίνει μια θέση (15η) το 2012. Με βάση τα
ΙΠΑ των ερευνητών, η Ελλάδα βρίσκεται στην
15
η θέση το 2011 και διατηρεί αυτή τη θέση
και το 2012.
Σημειώνεται ότι η μονάδα ΙΠΑ χρησιμοποιεί-
ται για τη με συγκρίσιμο τρόπο μέτρηση του
προσωπικού Ε&Α, δεδομένου ότι τα άτομα
που ανήκουν στο προσωπικό Ε&Α συνήθως
απασχολούνται και σε άλλες δραστηριότητες
(
π.χ. διδασκαλία, διοίκηση ή προώθηση προϊό-
ντων). Η μονάδα ΙΠΑ αποδίδει τον χρόνο απα-
σχόλησης σε Ε&Α σε σύγκριση με τον συνολικό
χρόνο απασχόλησης ενός εργαζόμενου.
H κατανομή δαπανών και
ανθρώπινων πόρων σε Ε&Α
Τα στατιστικά στοιχεία αναλύονται διεθνώς σε
4
τομείς, στους οποίους κατηγοριοποιούνται
οι φορείς που εκτελούν δραστηριότητες Ε&Α:
BES (τομέας επιχειρήσεων), GOV (κρατικός το-
μέας), HES (τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευ-
τεροβάθμιας εκπαίδευσης) και PNP (τομέας
ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων).
Το 2011, το 40,2% (559,5 εκατ. ευρώ) του συ-
νόλου των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα πραγ-
ματοποιείται στον τομέα τριτοβάθμιας και
μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΗES). Ο
τομέας αυτός περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια,
τα ΤΕΙ, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστι-
τούτα, τα Κέντρα Τεχνολογικής Έρευνας, τα
αναγνωρισμένα από το Κράτος Ιδιωτικά ΙΕΚ, τα
Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και άλλες σχολές
&
ακαδημίες. Ακολουθεί ο τομέας των επιχει-
ρήσεων (BES) με δαπάνες ύψους 485,9 εκατ.
ευρώ (34,9% του συνόλου των δαπανών Ε&Α).
Στους φορείς του κρατικού τομέα (GOV) δαπα-
νώνται για Ε&Α 331,7 εκατ. ευρώ (23,8%), ενώ
ο τομέας των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων
(
PNP) δαπανά 14,0 εκατ. ευρώ (1,0%). Σημει-
ώνεται ότι ο κρατικός τομέας περιλαμβάνει
φορείς με δραστηριότητες Ε&Α που εποπτεύ-
ονται από διάφορα Υπουργεία, όπως τα Ερευ-
νητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενι-
κή Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, άλλοι
Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς, Εφορείες Αρχαι-
οτήτων, Αρχαιολογικά Ινστιτούτα, Μουσεία,
Δημόσια Νοσοκομεία, Ανεξάρτητες Αρχές, κ.ά.
Η κατανομή των συνολικών δαπανών Ε&Α
στην ΕΕ27 κατά τομέα Ε&Α για το 2011 είναι
63,1%, 12,5%, 23,5%
και 0,9%, για τους τομείς
BES, GOV, HES, PNP αντίστοιχα.
Στον τομέα HES απασχολούνται σε δραστη-
ριότητες Ε&Α συνολικά 46.348 άτομα (ερευ-
νητές, τεχνικό και άλλο προσωπικό). Τα ισο-
δύναμα πλήρους απασχόλησης στον τομέα
είναι 20.640 (55,9% των συνολικών ΙΠΑ σε Ε&Α
στην Ελλάδα). Ακολουθεί ο κρατικός τομέας με
13.260
άτομα και 9.620 ΙΠΑ και ο τομέας των
επιχειρήσεων με 9.984 άτομα και 6.324 ΙΠΑ.
Οι γυναίκες αποτελούν το 42,5% του συνολικού
ανθρώπινου δυναμικού σε Ε&Α (29.879 άτομα)
και συνεισφέρουν το 41,9% του συνόλου των
ΙΠΑ (16.609 άτομα). Στην κατηγορία των ερευ-
νητών η συμμετοχή των γυναικών διαμορφώ-
νεται σε 36,7% όσον αφορά τον αριθμό ατό-
μων, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών
στους ερευνητές καταγράφεται στον κρατικό
τομέα (48,1% του αριθμού των ατόμων).
Πηγές Χρηματοδότησης - Επιστημο-
νικά Πεδία - Περιφερειακή
Διάσταση
Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των δραστη-
ριοτήτων Ε&Α το 2011 είναι το κράτος (Τακτι-
κός Προϋπολογισμός, Πρόγραμμα Δημοσίων
Επενδύσεων και ΕΣΠΑ) με ποσοστό 49,2%
(685,0
εκατ. ευρώ). Η ιδιωτική χρηματοδότη-
ση (επιχειρήσεις) συνεισφέρει με 32,7% (455,5
εκατ. ευρώ), ενώ 11,9% (165,3 εκατ. ευρώ)
προέρχεται από τη συμμετοχή των ελληνικών
φορέων σε προγράμματα/έργα Ε&Α που χρη-
ματοδοτούνται από την ΕΕ. Το υπόλοιπο 6,2%
(85,4
εκατ. ευρώ) συνεισφέρεται από άλλες
εθνικές πηγές (π.χ. ίδια έσοδα των ΑΕΙ) και άλ-
λες πηγές του εξωτερικού (ξένες επιχειρήσεις,
διεθνείς οργανισμοί κ.λπ.).
Το 41,0% (570,5% εκατ. ευρώ) του συνόλου
των δαπανών Ε&Α δαπανώνται για την υλοποί-
ηση δραστηριοτήτων εφαρμοσμένης έρευνας.
Οι δραστηριότητες βασικής έρευνας και πειρα-
ματικής ανάπτυξης έχουν περίπου ίσα μερίδια,
29,7%
και29,3% αντίστοιχα.
Το μεγαλύτερο μέρος δραστηριοτήτων Ε&Α
στο σύνολο της χώρας για το 2011 αφορά το
επιστημονικό πεδίο "Επιστήμες Μηχανικού
&
Τεχνολογία" (536,7 εκατ. ευρώ ή 38,6% του
συνόλου των δαπανών). Ακολουθούν τα επι-
στημονικό πεδίο "Ιατρική & Επιστήμες Υγείας"
(353,3
εκατ. ευρώ ή 25,4% του συνόλου δα-
πανών) και "Φυσικές Επιστήμες" (197,8 εκατ.
ευρώ ή 14,2% του συνόλου δαπανών).
Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης
για Δαπάνες και Προσωπικό
το 2011 και 2012 στην Ελλάδα
