8
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 09 - 11/2014
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Η συμμετοχή των Γυναικών
στην Έρευνα και Ανάπτυξη
στην Ελλάδα
Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για τη συμμε-
τοχή των γυναικών στον τομέα της Έρευνας &
Ανάπτυξης στην Ελλάδα το 2011, παρουσιάζει
νέα έκδοση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίω-
σης (ΕΚΤ). Η έκδοση περιλαμβάνει δείκτες για
τη συμμετοχή των γυναικών στον τομέα της
Έρευνας & Ανάπτυξης (E&A) στην Ελλάδα, συ-
γκρίνοντάς τη με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και
φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για τον
σχεδιασμό εθνικών πολιτικών βάσει στόχων για
την ισότητα των φύλων στην έρευνα.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση των σχετι-
κών στοιχείων, στην Ελλάδα απασχολούνται
συνολικά 29.879 γυναίκες σε Έρευνα & Ανάπτυ-
ξη (ερευνητές, τεχνικό προσωπικό, άλλο προ-
σωπικό υποστήριξης), αριθμός που αντιστοιχεί
σε ποσοστό 42,5% του συνολικού δυναμικού
Ε&Α. Οι γυναίκες ερευνήτριες έχουν μεγαλύτε-
ρη συμμετοχή από τους άνδρες στις "Ανθρωπι-
στικές Επιστήμες" (54,1%), ενώ υψηλό ποσοστό
(43%)
καταγράφεται και στον τομέα "Ιατρική και
Επιστήμες Υγείας". Το φαινόμενο της "γυάλινης
οροφής" (glass ceiling), της συσσώρευσης δη-
λαδή των γυναικών στις χαμηλές βαθμίδες της
ιεραρχίας, είναι πραγματικότητα και στην Ελ-
λάδα: τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών
υπερτερούν των ανδρών στις χαμηλότερες ακα-
δημαϊκές βαθμίδες, ενώ στις υψηλότερες βαθμί-
δες η εικόνα αντιστρέφεται.
Η υποστήριξη της διαμόρφωσης πολιτικών στη
βάση στοιχείων αποτελεί στρατηγική προτε-
ραιότητα του ΕΚΤ, που εφαρμόζει την επιστήμη
για την ανάπτυξη πολιτικών έρευνας και καινο-
τομίας. Η Διευθύντρια του ΕΚΤ Δρ. Εύη Σαχίνη
επισημαίνει: "Όσον αφορά την προώθηση της
έρευνας και την αύξηση του -χαμηλού ακόμα
-
ποσοστού γυναικών ερευνητριών, η ΕΕ έχει
αναδείξει μεταξύ των Προκλήσεων στις οποίες
καλείται να ανταποκριθεί το νέο Πρόγραμμα
"
Ορίζοντας 2020", την αύξηση της συμμετοχής
των γυναικών στην έρευνα, τη βελτίωση της
σταδιοδρομίας τους, την επίτευξη μιας ισορρο-
πίας μεταξύ των φύλων στη διαδικασία λήψης
αποφάσεων και την προώθηση της αριστείας
με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου
στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας.
Με την παρούσα έκδοση, το ΕΚΤ έχει στόχο να
συνεισφέρει στον διάλογο για τον ορισμό και
τη διαμόρφωση μιας διαφορετικής συνείδησης
στο ζήτημα της ισότητας των φύλων, τόσο στην
κοινωνία, όσο και στον τομέα της απασχόλησης
σχετικά με έρευνα και ανάπτυξη."
Η έκδοση "H Συμμετοχή των Γυναικών στην
Έρευνα και Ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2011"
διατίθεται online στη διεύθυνση:
ekt.gr/el/node/170 στην ελληνική γλώσσα. Η
παραγωγή των στατιστικών Έρευνας & Ανάπτυ-
ξης (Ε&Α) υλοποιείται από το ΕΚΤ σε συνεργασία
με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Η
ανάλυση των στοιχείων και η εξαγωγή των σχε-
τικών δεικτών για το 2011 έχουν ήδη δημοσι-
ευθεί στην έκδοση του ΕΚΤ "Δείκτες Έρευνας &
Ανάπτυξης για δαπάνες και προσωπικό το 2011
στην Ελλάδα" η οποία διατίθεται online στον δι-
κτυακό τόπ
Η υλοποίηση των σχετικών δράσεων πραγμα-
τοποιείται στο πλαίσιο της πράξης "Εθνικό Πλη-
ροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/
Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγόμενο
από Χρήστες" που υλοποιείται από το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο του Επιχει-
ρησιακού Προγράμματος "Ψηφιακή Σύγκλιση"
(
ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας
και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο
Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Η συμμετοχή των γυναικών
στο προσωπικό Ε&Α
Στην Ελλάδα απασχολούνται συνολικά 29.879
γυναίκες σε Ε&Α (ερευνητές, τεχνικό προσω-
πικό, άλλο προσωπικό υποστήριξης), αριθμός
που αντιστοιχεί σε ποσοστό 42,5% του συνο-
λικού δυναμικού Ε&Α (70.229 άτομα), ενώ ο
μέσος όρος στην ΕΕ28 είναι 34,8%. Με βάση το
ποσοστό αυτό απασχόλησης γυναικών σε Ε&Α,
η Ελλάδα κατατάσσεται 9η μεταξύ των χωρών
της ΕΕ.
Στους τρείς μεγαλύτερους τομείς εκτέλεσης
Ε&Α, τον τομέα τριτοβάθμιας και μεταδευτερο-
βάθμιας εκπαίδευσης (τομέας HES), τον κρατικό
τομέα (τομέας GOV) και τον τομέα επιχειρήσε-
ων (τομέας BES), ο αριθμός των γυναικών που
απασχολούνται ως προσωπικό Ε&Α είναι μι-
κρότερος των ανδρών. Οι γυναίκες υπερτερούν
ελαφρά των ανδρών στον τομέα των ιδιωτικών
μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (τομέας PNP).
Αναλυτικότερα, στον τομέα τριτοβάθμιας και
μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης απασχολού-
νται συνολικά 20.687 γυναίκες σε δραστηριότη-
τες Ε&Α (ερευνήτριες, τεχνικό και άλλο προσω-
πικό υποστήριξης) και αποτελούν το 44,6% του
συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα. Στον
κρατικό τομέα (GOV) απασχολούνται 5.730 γυ-
ναίκες (43,2% του συνολικού προσωπικού Ε&Α
του τομέα) ενώ στον τομέα των επιχειρήσεων
(
BES) απασχολούνται 3.139 γυναίκες (31,4%
του συνολικού προσωπικού Ε&Α του τομέα). Ο
αριθμός των γυναικών που απασχολείται στον
τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυ-
μάτων (PNP) είναι 323 (50,7% του συνολικού
προσωπικού Ε&Α του τομέα).
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο μέσος όρος το 2011
στα κράτη μέλη της ΕΕ28 για το ποσοστό απα-
σχόλησης των γυναικών στους τρείς τομείς δια-
μορφώνεται ως εξής: οι γυναίκες αποτελούν το
44,38%
του συνολικού ανθρώπινου δυναμικού
Ε&Α στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευ-
τεροβάθμιας εκπαίδευσης, το 45,91% στον κρα-
τικό τομέα και το 22,38% στον τομέα των επι-
χειρήσεων. Με βάση το ποσοστό απασχόλησης
γυναικών σε Ε&Α, η Ελλάδα βρίσκεται στην 19η
θέση στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευ-
τεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην 20η θέση στον
κρατικό τομέα και στην 7η θέση στον τομέα των
επιχειρήσεων.
Στην κατηγορία των ερευνητών, ωστόσο, κυρι-
αρχούν οι άνδρες, με 63,3% έναντι 36,7% των
γυναικών. Στο τεχνικό προσωπικό και το προ-
σωπικό υποστήριξης οι γυναίκες είναι περισσό-
τερες από τους άνδρες, με ποσοστά 51,6% και
54,5%
αντίστοιχα.
Η υψηλότερη συμμετοχή γυναικών στην κατη-
γορία "Ερευνητές" καταγράφεται στον κρατικό
τομέα (48,1% γυναίκες ερευνήτριες), ποσοστό
που κατατάσσει την Ελλάδα στην 9η θέση,
πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο (40,9%).
Υψηλότερη θέση από τον κοινοτικό μέσο όρο
έχει η Ελλάδα και στον τομέα των επιχειρήσεων
καταλαμβάνοντας την 7η θέση, αν και το πο-
σοστό των γυναικών ερευνητριών στον τομέα
είναι μόνο 30,8%. Στον τομέα της τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης η Ελλάδα υπολείπεται του κοινοτι-
κού μέσου όρου και με ποσοστό 35,6% γυναίκες
στους ερευνητές κατατάσσεται 24η μεταξύ των
χωρών μελών της ΕΕ.
Η συμμετοχή των γυναικών
στα επιστημονικά πεδία
Οι γυναίκες ερευνήτριες έχουν μεγαλύτερη
συμμετοχή από τους άνδρες στις "Ανθρωπιστι-
κές Επιστήμες" (54,1%), ενώ υψηλό ποσοστό
(43%)
καταγράφεται και στον τομέα "Ιατρική
και Επιστήμες Υγείας". Η μικρότερη συμμετοχή
