Basic HTML Version
05-06 / 2009
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
9
αξιοποιώντας
την
έρευνα
Ένα νέο και φιλόδοξο ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο στον τομέα
της περιβαλλοντικής υγείας έχει αρχίσει να εκτελείται πρόσφα-
τα με συντονιστή το Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών και Βιοτε-
χνολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΙΒΕΒ/ΕΙΕ) και με τη
συμμετοχή 11 ευρωπαϊκών ερευνητικών ομάδων από 6 χώρες.
Στόχος των ερευνητών είναι η διερεύνηση του ρόλου των περι-
βαλλοντικών παραγόντων στην αιτιολογία ασθενειών, όπως ο
καρκίνος, το λέμφωμα και νευροαναπτυξιακές και ανοσολογι-
κές ανωμαλίες.
Το έργο, με τίτλο EnviroGenomarkers (Genomics Biomarkers of
Environmental Health, Γενωμικοί Δείκτες Περιβαλλοντικής Υγεί-
ας), εντάσσεται στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα της
ΕΕ (Θεματική Προτεραιότητα "Περιβάλλον (περιλαμβανομένης
και της κλιματικής αλλαγής)", υπο-περιοχή "Περιβάλλον και
Υγεία"), και στοχεύει στην εφαρμογή των νέων, ολιστικών τεχνο-
λογιών κυτταρικής ανάλυσης (γονιδιωματικής, μεταγραφωμικής,
μεταβολωμικής, επιγενωμικής, πρωτεωμικής) για την αναζήτη-
ση νέων βιολογικών δεικτών πρόγνωσης του κινδύνου μελλο-
ντικής νόσησης από καρκίνο του μαστού και του β-κυτταρικού
λεμφώματος σε ενήλικες, καθώς επίσης και από ανοσολογικά
και νευροαναπτυξιακά νοσήματα κατά την παιδική ηλικία.
Θα διερευνηθεί, επίσης, η σχέση των δεικτών αυτών με την έκθε-
ση, κατά την ενήλικη ζωή στην πρώτη περίπτωση και κατά τη
διάρκεια της κύησης στη δεύτερη, σε μια σειρά από τοξικούς
παράγοντες του περιβάλλοντος και των τροφίμων, με έμφαση
σε παράγοντες με καρκινογόνο και ορμονική δράση (π.χ. φθα-
λικοί εστέρες, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθακες, πολυ-
χλωριωμένα διφαινύλια, κάδμιο, προϊόντα απολύμανσης του
νερού, ατμοσφαιρική ρύπανση). Η έρευνα θα εντοπισθεί σε τρεις
πληθυσμιακές ομάδες, σε Σουηδία, Ιταλία και Ελλάδα (Κρήτη).
Στο έργο συμμετέχουν από ελληνικής πλευράς το ΙΒΕΒ/ΕΙΕ και
το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο συνολικός προ-
ϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 4,7 εκατ. ευρώ και θα διαρ-
κέσει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013. Η Ομάδα του IBEB/ΕΙΕ,
εκτός από τον συντονισμό του έργου, έχει την ευθύνη των επι-
γενωμικών αναλύσεων, και συμμετέχει στις δράσεις μέτρησης
βλαβών DNA και εκτίμησης της έκθεσης σε διατροφικούς παρά-
γοντες. Έχει επίσης την ευθύνη λειτουργίας του Γραφείου Επι-
κοινωνίας και Διάχυσης Πληροφοριών του έργου.
Σύμφωνα με τον Δρα Σ. Κυρτόπουλο, Υπεύθυνο του Εργαστη-
ρίου Χημικής Καρκινογένεσης και Γενετικής Τοξικολογίας "τα
αποτελέσματα του έργου αναμένεται να ενισχύσουν την επιστη-
μονική βάση για την εκτίμηση του κινδύνου από την ανθρώπι-
νη έκθεση στους παραπάνω παράγοντες και να βοηθήσουν στη
διαμόρφωση πολιτικών προστασίας της υγείας και του περι-
βάλλοντος. Οι παραπάνω τεχνολογίες επιτρέπουν μια ολιστική
προσέγγισης του τομέα της περιβαλλοντικής υγείας και μπορούν
να οδηγήσουν σε μια ανακάλυψη πρώιμων κυτταρικών αλλα-
γών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν δείκτες του κινδύνου
μελλοντικής νόσησης".
Το έργο EnviroGenomarkers αποτελεί την πρώτη μεγάλης κλί-
μακας εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών σε πληθυσμιακή μελέ-
τη στον χώρο της περιβαλλοντικής υγείας και παρουσιάστηκε με
θε τ ι κά σχόλ ι α, πρόσφατα στο περ ι οδ ι κό Nature
(http://www.nature.com/naturejobs/2009/090409/full/nj7239-
792a.html).
Σημειώνεται ότι στο Εργαστηρίο Χημικής Καρκινογένεσης και
Γενετικής Τοξικολογίας του ΙΒΕΒ/ΕΙΕ υλοποιούνται, μεταξύ άλλων,
ερευνητικά έργα στον τομέα "Αλληλεπιδράσεις γονιδίων-περι-
βάλλοντος στην καρκινογένεση". Στόχος της ερευνητικής ομά-
δας του Εργαστηρίου είναι η ανάπτυξη βιολογικών δεικτών ατο-
μικής έκθεσης και γενετικής ευαισθησίας στα καρκινογόνα και η
εφαρμογή τους σε πληθυσμιακές μελέτες διερεύνησης του ρόλου
περιβαλλοντικών και διατροφικών παραγόντων στη τροποποίη-
ση του κινδύνου καρκινογένεσης. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται
στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι τεχνο-
λογίες της γονιδιωματικής. Τελική επιδίωξη είναι η σύζευξη μηχα-
νιστικών μελετών με εκείνες που αφορούν την ανάπτυξη και
εφαρμογή βιολογικών δεικτών, η ενίσχυση της δυνατότητας εκτί-
μησης του κινδύνου μέσω μηχανιστικών μελετών και η ανάπτυ-
ξη εξατομικευμένων χημειοθεραπευτικών πρωτοκόλλων.
i
Envirogenomarkers
Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας ΕΙΕ
Prevention by numbers (Νature journal)
To IBEB/EIE συντονιστής ευρωπαϊκού έργου
για περιβαλλοντική υγεία
Περιοδικό "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία"
Διάβαστε προηγούμενα τεύχη – Εγγραφείτε συνδρομητές
ΚΑΙΝΟ
ΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
&