Basic HTML Version
07-08 / 2009
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
2 1
συνέντευξη
Κουτσούκο. Τώρα, λοιπόν, μιλάμε για την ψηφιοποίηση της μου-
σειοσκευής, που σας ανέφερα προηγουμένως, στην ελληνική και
αγγλική γλώσσα. Γιατί, μην ξεχνάτε, πως το ενδιαφέρον για τη
ζωφόρο του Παρθενώνα είναι διεθνές και πολύ ζωηρό. Ήδη από
τις αρχές του 20ού αιώνα αντίγραφά της κατασκευάστηκαν και στο-
λίζουν από τότε μεγάλα και σπουδαία μουσεία σε όλο τον πλα-
νήτη – Πούσκιν (Ρωσία), Σχολή Καλών Τεχνών και Βερσαλίες (Γαλ-
λία), Corcoran Gallery of Art (ΗΠΑ) κ.ά.
Στην εφαρμογή έχει προστεθεί μία νέα ενότητα, που περιλαμβάνει
μια σειρά παιχνίδια, ένα από τα οποία έχει το εξής θέμα: ρωτάμε
τα παιδιά αν θέλουν να... καθαρίσουν τη ζωφόρο! Του εξηγούμε
τις μεθόδους και τα υλικά και κατόπιν τους δείχνουμε πώς ακρι-
βώς έγινε ο καθαρισμός της ζωφόρου του Παρθενώνα. Προσπα-
θούμε να κάνουμε τα παιδιά να καταλάβουν πως η ζωφόρος είχε
χρώμα, να ξεχωρίσουν τα κεφάλια των ανθρώπων που απεικονί-
ζονται στη ζωφόρο, και να ενημερωθούν για τα ενδύματά τους, να
γνωρίσουν τους θεούς, να μάθουν στοιχεία για τα Παναθήναια, να
δουν την πολεμική ενδυμασία και να αντιληφθούν την ”κίνηση”
των αλόγων. Όλα αυτά, φυσικά, μέσα από το παιχνίδι – η μάθη-
ση έρχεται με τη βοήθεια του παιχνιδιού! Με το έργο αυτό προ-
χωρούμε από την παραδοσιακή μουσειοσκευή στην ”ηλεκτρονι-
κή” μουσειοσκευή – την e-μουσειοσκευή! Χρησιμοποιούμε όλα
τα σύγχρονα μέσα που μας δίνει η τεχνολογία και είμαστε πολύ
χαρούμενοι και ικανοποιημένοι.
Aκούγοντάς σας, κυρία Χατζηασλάνη, να μιλάτε με τόσο
πάθος για τη δουλειά που κάνετε, αλλά και να εκθειάζε-
τε τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία, αναρωτιέμαι πώς
ορισμένοι εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να κραυγά-
ζουν διάφορα περί ”απομόνωσης και αποξένωσης των
ανθρώπων μεταξύ τους εξαιτίας της τεχνολογίας”. Τι λέτε
για όλα αυτά;
Καθόλου δεν συμφωνώ! Είμαι αρχιτέκτων και αρχαιολόγος. Πιστεύω
ακράδαντα πως το μέλλον είναι το Διαδίκτυο και η τεχνολογία γενι-
κά. Έχουμε εντελώς διακριτούς ρόλους, άνθρωποι της τεχνολογίας
και άνθρωποι των ανθρωπιστικών επιστημών. Η συνεργασία όλων
είναι απαραίτητη. Απλώς, στην αρχή υπήρξαν ορισμένες στιγμές
που τραυμάτισαν την αγαστή σχέση ανάμεσα στους δύο ”κόσμους”:
τα πρώτα προγράμματα που κυκλοφόρησαν τα έφτιαξαν άνθρω-
ποι της πληροφορικής, δίχως να έρθουν σε επαφή με τους επι-
στήμονες της ”άλλης” πλευράς, με αποτέλεσμα να χαθούν χρή-
ματα, αλλά και να δημιουργηθεί μια ”αντιπαλότητα”.
Όπως γνωρίζετε, το καλό προϊόν αποδεικνύεται καλό, όταν περά-
σουν κάποια χρόνια και εξακολουθήσει να ”ζει” και να λειτουρ-
γεί – αλλά ποιος ενδιαφέρεται για το μέλλον; Στην αρχή, λοιπόν,
υπήρξαν ορισμένοι, που έλεγαν π.χ. ”τι τους θέλουμε τους αρχαι-
ολόγους, το φτιάχνουμε μόνοι μας – το παν είναι η τεχνολογία!”.
Εκεί υπήρξε ένας ”τραυματισμός” στη σχέση των δύο πλευρών,
αλλά σήμερα νομίζω ότι αυτά έχουν ξεπεραστεί.
Πιστεύω πολύ στην Ανοικτή Πρόσβαση. Ανήκω στη γενιά των μεγα-
λύτερων ανθρώπων, που δεν τα καταφέρνει πολύ καλά με την
τεχνολογία, αλλά υποκλίνομαι μπροστά σε ό,τι πραγματοποιείται
σήμερα μέσω αυτής – πιστεύω ότι μετά τον Γουτεμβέργιο, το Δια-
δίκτυο είναι η επόμενη επανάσταση στη γνώση. Οι δυνατότητές του
είναι απίστευτες! Απλώς, το μεγαλύτερο πρόβλημα του Διαδικτύ-
ου είναι να ξεχωρίσεις τα καλά από τα άχρηστα και ακριβώς στο
σημείο αυτό πιστεύω πως η φερεγγυότητα του εκάστοτε φορέα της
Ανοικτής Πρόσβασης είναι το πιο κρίσιμο σημείο – δηλαδή οι χώροι,
όπου θα ”αποθηκεύεται” η γνώση, καθώς και ο τρόπος διαχείρι-
σής της. Θεωρώ πως όλοι οφείλουμε να είμαστε κατηγορηματικοί
σε αυτό: να διατηρήσουμε την ποιότητα και να τη διαφυλάξουμε
ως κόρη οφθαλμού, δίνοντας, φυσικά, παράλληλα, σημασία και
στο να κάνουμε ελκυστική και γοητευτική την πληροφορία – ειδι-
κά στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών, ο οποίος στις μέρες
μας δεν βρίσκεται και στην καλύτερη περίοδό του.
να και από άλλες τρεις αρχαιολόγους, τις Ε. Καϊμάρα, Α. Λεοντή
και Σ. Παράσχου. Ξεκινήσαμε μια σειρά από εκπαιδευτικά προ-
γράμματα. Δημιουργήσαμε παιχνίδια, μουσειοσκευές τα ονομά-
ζουμε – μία μουσειοσκευή μας έχει θέμα ακριβώς τη ζωφόρο του
Παρθενώνα. Τότε, χρειάστηκε να ”φτιάξουμε” τη ζωφόρο – να
συνθέσουμε όλη τη ζωφόρο. Ο σπουδαίος φωτογράφος των έργων
της Ακρόπολης, Σωκράτης Μαυρομμάτης, τράβηξε πάνω από 400
φωτογραφίες και χρειάστηκε τέσσερα χρόνια, για να μπορέσει να
κάνει αυτή την τόσο δύσκολη σύνθεση της παράστασης της ζωφό-
ρου – και των 160 μέτρων! Φανταστείτε ότι υπήρχαν πολλά κομ-
μάτια, τα οποία δεν ήξερες πού ακριβώς πρέπει να τοποθετηθούν
– λίγο πιο πάνω, λίγο πιο κάτω... Για όσα τμήματα υπήρχαν τα σχέ-
δια του Carrey η δουλειά ήταν λίγο ευκολότερη, αλλά αυτό δε
μπορούσε να γίνει σε όλη τη ζωφόρο. Όταν έφτασε στο τέλος, τότε
καταλάβαμε όλοι μας γιατί τόσα χρόνια δεν το είχαν κάνει άλλοι
πριν από μας!
Και μην ξεχνάτε πως επί 200 χρόνια οι σπουδαιότεροι ερευνητές
της αρχαιολογίας έχουν ασχοληθεί με τη ζωφόρο του Παρθενώ-
να, αφού πρόκειται για ένα αφηγηματικό γλυπτό υψηλότατης ποι-
ότητας και μεγάλης ποικιλίας, προερχόμενο από μια άριστη επο-
χή - με όλα όσα αντιπροσωπεύει ο Παρθενώνας. Το μεγάλο
πρόβλημα ήταν πώς θα κατόρθωναν να... βάλουν σε λογαριασμό
τόσες πολλές φωτογραφίες – πού θα τις έβαζαν; Ακόμη και σε κλί-
μακα 1:20 αν δούλευαν, χρειάζονταν... τραπέζι μήκους οκτώ μέτρων,
για να γίνει εφικτή μια συνολική εποπτεία όλων των φωτογραφιών!
Όταν, λοιπόν, εμείς, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, φυσικά, τελει-
ώσαμε τη δουλειά αυτή, και βάλαμε μέσα στη βαλίτσα της μου-
σειοσκευής ”ολόκληρη” τη ζωφόρο, τότε συνειδητοποιήσαμε πως
οφείλαμε να δώσουμε τη δυνατότητα στα παιδιά και σε όλους,
φυσικά, να δουν ολόκληρη τη ζωφόρο!
Συνεργαστήκαμε, λοιπόν, με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ)
και δημιουργήσαμε ένα CD-ROM, το περιεχόμενο του οποίου το
ΕΚΤ το ανέβασε αμέσως και στο Διαδίκτυο. Θεωρώ πως αυτό το
αποτέλεσμα ήταν η κορυφαία στιγμή της δικής μας δουλειάς – η
δημοσιοποίηση ακριβώς αυτής της εργασίας μας. Έχουμε πολύ
κόσμο που μας παρακολουθεί όλ' αυτά τα χρόνια, αλλά τίποτα
δεν μπορεί να συγκριθεί με το Διαδίκτυο! Και αυτή η online δημο-
σιοποίηση πραγματικά κινείται απολύτως στο πνεύμα της Ανοικτής
Πρόσβασης – δεν ζητήσαμε ποτέ δικαιώματα! Και από τότε που
ανέβηκε στο Διαδίκτυο (πριν από έξι χρόνια) εμφανίζεται σχεδόν
πάντοτε πρώτη στο Google – μόλις αναζητήσει κάποιος πληρο-
φορίες με τον όρο ”ζωφόρος”.
Πραγματικός άθλος – ειδικά η δουλειά που κάνατε με τις
φωτογραφίες!
Νομίζω ναι. Ξέρετε, ψηφιοποιήσαμε όλες τις φωτογραφίες της ζωφό-
ρου σε άριστη ανάλυση, έτσι ώστε ερευνητές απ΄όλο τον κόσμο
(αρχικά με το CD-ROM κι ύστερα μέσω Διαδικτύου) να μπορούν
να διακρίνουν και την παραμικρή λεπτομέρεια. Εκτός των άλλων,
διευκολύναμε έτσι και τα μαθήματα για τη ζωφόρο, στα πανεπι-
στήμια. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα καινούργιο εργαλείο, το
οποίο πραγματικά θα οδηγήσει στην παραγωγή νέας έρευνας και
μελέτης. Οι επιστήμονες πλέον είναι σε θέση να ξεκινήσουν νέες
προσπάθειες έρευνας, έχοντας λυμένο το πρόβλημα της εικόνας
της ζωφόρου.
Και πριν από ένα χρόνο ξεκινήσατε ένα καινούργιο πρό-
γραμμα...
Με την πείρα της πρώτης εφαρμογής, θελήσαμε να κάνουμε το
έργο ακόμη πιο ελκυστικό και να το συμπληρώσουμε με όλα τα
νέα δεδομένα. Η νέα εφαρμογή αυτή ολοκληρώθηκε πρόσφατα
και βρίσκεται πλέον στο Διαδίκτυο στη διεύθυνσηwww.parthenonfrieze.gr.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εφαρμογής είχε ο Κ. Αντωνιάδης,
ενώ ο σχεδιασμός και η ανάπτυξή της εφαρμογής έγινε από τον Γ.