Basic HTML Version
i
Πνευματική ιδιοκτησία και Κοινωνία της Πληροφορίας
Πνευματική ιδιοκτησία και ψηφιακό περιεχόμενο
Πρωτοβουλίες ΕΕ σχετικά με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες
ARROW
ARROW: Μια προσπάθεια για την εύρεση των δημιουργών των -μέχρι σήμερα-
"ορφανών" έργων
Δράσεις για την ψηφιακή διαφύλαξη και
διάδοση φιλολογικού και πολιτιστικού
υλικού και ορφανών έργων, καθώς και
για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας έργων
σε άτομα με αναπηρίες, ιδίως εκείνα με
μειωμένη όραση, προτίθεται να πάρει η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με πρό-
σφατη ανακοίνωσή της. Στόχος των δρά-
σεων θα είναι να ανταποκριθεί η ΕΕ στις
σοβαρές παγκόσμιες πολιτιστικές και νομι-
κές προκλήσεις της μαζικής ψηφιοποίη-
σης και διάδοσης των βιβλίων, και ειδι-
κότερα των συλλογών που υπάρχουν στις
ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες.
Ο πρόσφατος διάλογος σχετικά με τη διευ-
θέτηση για τα βιβλία της Google στις ΗΠΑ
έδειξε για μια ακόμη φορά ότι η Ευρώπη
δεν έχει περιθώρια να υστερήσει στο ψηφια-
κό μέτωπο. Μια πιθανή διευθέτηση θα
οδηγούσε σε μεγάλο αριθμό ψηφιοποιη-
μένων ευρωπαϊκών έργων σε αμερικανι-
κές βιβλιοθήκες, διαθέσιμα μόνο σε κατα-
ναλωτές και ερευνητές στις ΗΠΑ, αλλά
όχι στην ίδια την Ευρώπη. Η διασφάλιση
της πρόσβασης των Ευρωπαίων στην πολι-
τιστική τους κληρονομιά, με παράλληλη
είσπραξη δίκαιας αμοιβής από τους Ευρω-
παίους συγγραφείς, αποτελεί επομένως
άμεσο μέλημα, όπως τόνισαν από κοινού
οι Επίτροποι Viviane Reding και Charlie
McCreevy.
Για αυτόν τον λόγο η Επιτροπή θα προβεί
σε διάλογο με τους ενδιαφερομένους, ώστε
να εξεύρει βιώσιμες λύσεις για απλή και
οικονομικώς συμφέρουσα εκκαθάριση
δικαιωμάτων, η οποία να καλύπτει τη μαζι-
κή ψηφιοποίηση και τη διαδικτυακή διά-
δοση συλλογών βιβλιοθηκών που εξακο-
λουθούν να προστατεύονται από δικαιώματα
δημιουργού. Αυτό αφορά τόσο έργα με
εξαντλημένα αντίτυπα, όσο και ορφανά
έργα, δηλαδή έργα των οποίων ο κάτοχος
δικαιωμάτων δεν μπορεί να εξακριβωθεί
ή να εντοπιστεί.
Ιδιαίτερα η ψηφιοποίηση και η διάδοση
ορφανών έργων αποτελεί σημαντική πολι-
τιστική και οικονομική πρόκληση, καθώς
τα ορφανά έργα αντιπροσωπεύουν σημα-
ντικό τμήμα των συλλογών των πολιτι-
στικών ιδρυμάτων της Ευρώπης. Ορφα-
νά είναι τα έργα των οποίων οι κάτοχοι
των πνευματικών δικαιωμάτων δεν είναι
γνωστοί ή δεν μπορούν να εντοπιστούν.
Εφόσον απαιτείται άδεια για την αντιγρα-
φή, δημοσίευση ή ψηφιοποίηση ενός
έργου, τα ορφανά έργα είναι καταδικα-
σμένα στην αχρηστία.
Σκοπός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμ-
φωνα με την ίδια ανακοίνωση, είναι να
υπάρξει λύση ευρωπαϊκών διαστάσεων,
που θα διευκολύνει την ψηφιοποίηση και
τη διάδοση ορφανών έργων και τη θέσπι-
ση κοινών προτύπων "επιμελούς αναζή-
τησης" για την αναγνώριση του καθε-
στώτος των ορφανών έργων σε όλο τον
χώρο της ΕΕ.
Ως προς το ζήτημα αυτό, έχει ήδη επιτε-
λεστεί κάποια πρόοδος με το έργο ARROW
(Accessible Registries of Rights Information
and Orphan Works - Προσβάσιμα μητρώα
πληροφοριών για δικαιώματα και ορφα-
νά έργα), που δρομολογήθηκε τον Νοέμ-
βριο του 2008 και στοχεύει στον προσ-
διορισμό των κατόχων δικαιωμάτων και
στη διευκρίνιση του καθεστώτος δικαιω-
μάτων ενός έργου, συμπεριλαμβανομέ-
νων εκείνων που τα αντίτυπά τους έχουν
εξαντληθεί ή είναι ορφανά έργα.
"Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο
ARROW αποτελεί ένα πρώτο βήμα για τη
σύνδεση των διαφόρων μητρώων δικαι-
ωμάτων στην Ευρώπη και για την ευκο-
λότερη εξακρίβωση των κατόχων δικαι-
ωμάτων", δήλωσαν οι Επίτροποι Viviane
Reding και Charlie McCreevy. "Καλούμε
τις εθνικές βιβλιοθήκες, τους οργανισμούς
συλλογικής διαχείρισης και τους εκδότες
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Ι
09 -10 / 2009
1 8
καινοτομώντας
ψηφιακά
Οι "ψηφιακές" προτεραιότητες της ΕΕ
να αξιοποιήσουν την ικανοποιητική αυτή
έναρξη και να εργαστούν με την Επιτρο-
πή για να αναπτυχθεί ένα προανταγωνι-
στικό και πανευρωπαϊκό σύστημα μητρώ-
ων βιβλίων, το οποίο θα επιτρέψει τη
διασυνοριακή αδειοδότηση βάσει ενός
διαφανούς και οικονομικά προσιτού συστή-
ματος τιμολόγησης, ενώ παράλληλα θα
διασφαλίζεται δίκαιη αμοιβή των συγ-
γραφέων".
Όσο για την πρόσβαση στη γνώση των
ατόμων με αναπηρίες, και ειδικότερα των
ατόμων με μειωμένη όραση, γεγονός είναι
πως μέχρι σήμερα μόλις 5% των ευρω-
παϊκών δημοσιεύσεων διατίθεται σε προ-
σβάσιμους μορφοτύπους - κατάσταση που
περιπλέκεται από περιορισμούς στη δια-
συνοριακή διανομή. Ένα φόρουμ ενδια-
φερόμενων παραγόντων θα εξετάσει τις
απαντήσεις σε πολιτικό επίπεδο και θα
εξετάσει τους τρόπους με τους οποίους
μπορεί να προωθηθεί το ακώλυτο εμπό-
ριο έργων σε προσβάσιμους μορφοτύ-
πους στην ΕΕ.