Basic HTML Version
20
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 02-03/2011
Ο Charles Crook, Reader σε θέματα Τεχνο-
λογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών και
Εκπαιδευσης στο Τμήμα Εκπαίδευσης του
Πανεπιστημίου του Nottingham, βρέθηκε
στην Αθήνα για το Διεθνές Συνέδριο που δι-
οργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης,
το Δεκέμβριο, με θέμα “Ανοικτή Πρόσβαση:
Έρευνα-Εκπαίδευση-Δημόσια Δεδομένα”.
Ο C. Crook μίλησε στο “Καινοτομία, Έρευνα
και Τεχνολογία” για την Ανοικτή Πρόσβαση
σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο και την αντα-
πόκριση μαθητών και εκπαιδευτικών. Πα-
ρουσίασε καλές πρακτικές από τα σχολεία
του Ηνωμένου Βασιλείου και υπογράμμισε
πως πρέπει να κατανοήσουμε τις ευκαιρί-
ες και τις απειλές που φέρνει το Διαδίκτυο
στην εκπαίδευση, ως προϋπόθεση για να
διαχειριστούμε τις σημαντικές αλλαγές των
ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων.
Το κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης στη
γνώση είναι δημοφιλές στα Πανεπιστή-
μια. Τι συμβαίνει στα σχολεία; Υπάρχουν
κάποιες διαφορές;
Το κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ)
εξελίσσεται διαφορετικά στα σχολεία από ότι
στα Πανεπιστήμια, επειδή οι ανάγκες τους
είναι διαφορετικές. Στα πρώτα χρόνια της εκ-
παίδευσης, η ΑΠ προσφέρει διάφορες μορ-
φές συνεργασίας και σχήματα μάθησης. Οι
εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να διδάσκουν
κυρίως με βάση γραπτό υλικό, αν και τον τε-
λευταίο καιρό, γίνεται μια στροφή σε πρωτο-
βουλίες Web2.
Μεμονωμένα άτομα αναπτύσσουν εργαλεία
και τα διαθέτουν με μηδενικό κόστος. Το
κόστος ήταν σημαντικό εμπόδιο για τα σχο-
λεία στο παρελθόν, όταν το λογισμικό για
τη διδασκαλία (DVD, CD, κ.λπ.) ήταν πολύ
ακριβό. Τώρα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να
βρουν όλο το υλικό που χρειάζονται, δωρεάν
στο Διαδίκτυο. Υπάρχει, λοιπόν, μια στροφή
προς λιγότερο εμπορικό εκπαιδευτικό υλικό
(ψηφιακό περιεχόμενο, εργαλεία, λογισμικό,
κ.ά.) που κυριαρχείται από “ερασιτέχνες” και
βοηθά πολύ τα σχολεία.
Από την άλλη πλευρά, τα Πανεπιστήμια επι-
κεντρώνονται στην πρόσβαση σε επιστημονι-
κά περιοδικά. Τα περισσότερα Πανεπιστήμια
ανέπτυξαν εξ αρχής και ενσωμάτωσαν στα
συστήματά τους πλατφόρμες, blogs και wikis
και, φυσικά, όλα αυτά τα εργαλεία, όπως
pod-casting και βίντεο, είναι πολύ ισχυρά.
Πόσο εύκολη είναι η ανάπτυξη εκπαιδευ-
τικού περιεχομένου από τους ίδιους τους
χρήστες (“user-generated content”); Συ-
νεργάζονται τα σχολεία για την αξιοποίη-
σή του στα μαθήματα του σχολείου;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση ξεκί-
νησε σειρά πρωτοβουλιών για την ανταλλα-
γή εκπαιδευτικών πόρων. Σύμφωνα με το
εθνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, δάσκαλοι
και καθηγητές σε όλη τη χώρα διδάσκουν
παρόμοια πράγματα, οπότε αν αναπτυχθεί
ενδιαφέρον υλικό, έστω και μια παρουσία-
ση PowerPoint, θα πρέπει να δημοσιοποι-
είται. Για την ενίσχυση της πρακτικής αυτής,
έχουν αναπτυχθεί αποθετήρια, τα οποία
όμως δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς από
τους εκπαιδευτικούς.
Στην Αγγλία υπάρχει η έκφραση “not made
here” (“δεν κατασκευάστηκε εδώ”), η
οποία, εν προκειμένω, σημαίνει ότι παρό-
λο που η από κοινού χρήση εκπαιδευτικού
περιεχομένου ακούγεται εύκολη υπόθεση,
δεν ανταποκρίνεται πάντοτε στις ανάγκες
των σχολείων. Για παράδειγμα, μια παρου-
σίαση μπορεί να κρύβει πολλές υποθέσεις
και πρακτικές για τον τρόπο παρουσίασης
και συζήτησης στην τάξη. Οι υποθέσεις αυ-
τές δεν καθορίζονται εξ αρχής, αντίθετα, οι
εκπαιδευτικοί πρέπει να τις ανακαλύψουν
εκ νέου. Νομίζω ότι αυτός είναι ένας από
τους λόγους για τους οποίους τα αποθετή-
ρια δεν αξιοποιούνται ακόμα επαρκώς.
Οι εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται περισσό-
τερο να ακούσουν τί κάνουν οι άλλοι στις
τάξεις τους, ή πώς το κάνουν, έτσι ώστε να
μπορέσουν να το εφαρμόσουν, να το ανα-
καλύψουν εκ νέου στα δικά τους σχολεία.
Ενδιαφέρονται να μεταδώσουν ιδέες, όχι
λογισμικό. Για τον λόγο αυτό έχουν ανα-
πτύξει forums και blogs, ως δίκτυα επικοι-
νωνίας που επιτρέπουν τη διάχυση γενικών
ιδεών και όχι συγκεκριμένου υλικού. Οι άν-
θρωποι χρειάζονται έμπνευση και ιδέες για
εργαλεία, αλλά κάνουν και μόνοι τους ένα
μέρος της δουλειάς.
Γενικότερα, η κυβέρνηση ενθαρρύνει την
από κοινού χρήση εκπαιδευτικών πόρων ως
εργαλείο για οικονομία και αποτελεσματικό-
τητα. Επιδοτούνται επίσης οργανισμοί που
συγκεντρώνουν εκπαιδευτικό υλικό σε απο-
θετήρια, όπως, για παράδειγμα, το Future Lab
(www.futurelab.org.uk) που έχει αναπτύξει
μια πλούσια διεπαφή για περιήγηση σε σχο-
λικά παραδείγματα, βίντεο, λογισμικό, ή σχε-
διαγράμματα μαθημάτων.
Η άλλη πλευρά είναι, όπως αναφέρθηκε, οι
εκπαιδευτικοί που πρέπει να ανακαλύψουν
εκ νέου όλο αυτό το περιεχόμενο στα σχο-
λεία και τους μαθητές τους, να το αξιοποιή-
σουν και να το προσαρμόσουν στις ειδικές
ανάγκες και τα χαρακτηριστικά τους.
Πώς ανταποκρίνονται οι μαθητές
στις εφαρμογές Web2 στα σχολεία;
Υπάρχει μια δημοφιλής υπόθεση ότι τα
Web2 εργαλεία είναι πολύ αποτελεσματικά
για τους μαθητές, και πιστεύω ότι, σε κάποιο
βαθμό, αυτό πράγματι ισχύει για ορισμένους.
Ωστόσο, δεν λειτουργεί τόσο όσο αναμενό-
ταν. Γιατί; Μήπως επειδή οι εκπαιδευτικοί
δεν προσπαθούν; Όχι. Σε κάθε σχολείο,
υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας οπαδών των
νέων τεχνολογιών και, γενικά, οι υπόλοιποι
κινητοποιούνται. Νομίζω όμως ότι υπάρχουν
άλλες δυσκολίες.
Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί χρησιμο-
ποιούν Web2 εφαρμογές για να συνεργά-
ζονται οι μαθητές, υποθέτοντας πως τους
αρέσει, αφού χρησιμοποιούν ήδη εκτενώς
msn, facebook, κ.λπ. Ωστόσο, όταν οι μα-
θητές καλούνται να συνεργαστούν για μια
ομαδική σχολική εργασία, οι κανόνες και η
δυναμική είναι διαφορετική από όταν είναι
για διασκέδαση και, όταν οι μαθητές ανακα-
λύπτουν τις διαφορές, απογοητεύονται. Δεν
είναι, λοιπόν, προφανές ότι τα εργαλεία
συνέντευξη
“Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αξιοποιήσουν
το ανοικτό εκπαιδευτικό περιεχόμενο”
Συνέντευξη με τον
Charles Crook
, Reader στο
Τμήμα Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Nottingham