Basic HTML Version
Νέους ορίζοντες στη χημική βιομηχανία
ανοίγει η επιστημονική έρευνα για τις ζε-
ολιθικές μεμβράνες. Μεταξύ των επιστη-
μόνων που δραστηριοποιούνται ενερ-
γά σε αυτό τον τομέα είναι η ερευνητι-
κή ομάδα του καθηγητή Μιχαήλ Τσαπα-
τσή στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Η
σχετική μάλιστα ερευνητική δραστηρι-
ότητα ήταν ανάμεσα στις δέκα κορυφαί-
ες για το 2011, σύμφωνα με την κατάταξη
"Breakthrough of the Year and Runners-
Up, 2011" του επιστημονικού περιοδικού
Science.
Με την ομάδα του καθ. Μ. Τσαπατσή (Τμή-
μα Χημικών Μηχανικών και Επιστήμης
Υλικών του Πανεπιστημίου της Μινεσό-
τας) συνεργάζεται τα τελευταία 5 χρό-
νια το Ινστιτούτο Φυσικοχημείας του ΕΚΕ-
ΦΕ "Δημόκριτος" όσον αφορά την κατα-
σκευή, τη βελτιστοποίηση, αλλά και εφαρ-
μογές των ζεολιθικών μεμβρανών. Στις
σχετικές έρευνες συμμετέχει ο Δρ Γεώρ-
γιος Καρανικολός, πρώην μεταδιδακτορι-
κός υπότροφος στο Πανεπιστήμιο της Μι-
νεσότα και σήμερα επιστημονικός συνερ-
γάτης Marie Curie στο Ινστιτούτο Φυσικο-
χημείας του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος".
Οι ζεόλιθοι, γνωστοί για πάνω από 250
χρόνια, ανήκουν στην οικογένεια των
ανόργανων πορωδών υλικών με ευρύ πε-
δίο εφαρμογών στην κατάλυση, για πα-
ράδειγμα στη μετατροπή βαρέων υδρογο-
νανθράκων σε ελαφρύτερους και πιο πτη-
τικούς, στον μοριακό διαχωρισμό αερίων
και υγρών, όπως στον εμπλουτισμό νε-
ρού, αέρα, κ.λπ.
Η ομάδα του καθηγητή Μ. Τσαπατσή ανα-
κάλυψε νέους τρόπους για τον έλεγχο και
την τροποποίηση των πόρων των ζεολί-
θων, καθώς και την κατασκευή λεπτότε-
ρων και πιο αποτελεσματικών ζεολιθικών
μεμβρανών, ανοίγοντας νέους ορίζοντες
στη χημική βιομηχανία για αποτελεσματι-
κότερες και ταχύτερες διεργασίες, με χα-
μηλότερο κόστος, εξοικονόμηση ενέργει-
ας και μειωμένες περιβαλλοντικές επι-
πτώσεις.
Η τεχνική βασίζεται στην κατασκευή να-
νο-φυλλιδίων (nanosheets) ζεολίθων πά-
χους μερικών νανομέτρων (δισεκατομμυ-
ριοστά του μέτρου), μέσω της τεχνικής της
απολέπισης (exfoliation), την εναπόθεση
σε πορώδη υποστρώματα και τη δευτερο-
ταγή ανάπτυξη (secondary growth) προς
δημιουργία ενός ομοιόμορφου, εξαιρετι-
κά λεπτού, λειτουργικού στρώματος πά-
χους της τάξης των 200 νανομέτρων (βλ.
εικόνα).
Σημειώνεται ότι ο καθ. Μ. Τσαπατσής ήταν
προσκεκλημένος ομιλητής στο πλαίσιο
των εκδηλώσεων εορτασμού των 50 χρό-
νων του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος" στις 29 Ιου-
νίου 2011, όπου και παρουσίασε μέρος
της ερευνητικής του εργασίας στις ζεολι-
θικές μεμβράνες.
6
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 12/2011-02/2012
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Ζεολιθικές μεμβράνες
για νέες εφαρμογές στη χημική βιομηχανία
Πλατφόρμα με καλές πρακτικές για τη
δημιουργία εθνικών και περιφερειακών
συνεργατικών σχηματισμών (clusters)
αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρω-
παϊκού έργου "Best shared services
for regional cluster initiative needs-
Pooling4Clusters", στο οποίο συμμετέχει
η ελληνική πρωτοβουλία Corallia Clusters
Initiative. Το έργο, το οποίο συγχρηματο-
δοτείται από το πρόγραμμα διαπεριφερεια-
κής συνεργασίας INTERREG-IVC, στοχεύ-
ει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας
των περιφερειακών πολιτικών σε θέματα
καινοτομίας και οικονομίας της γνώσης.
Στο έργο συμμετέχουν οργανισμοί από
το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Σλοβενία, την
Εσθονία, τη Γερμανία, τη Μάλτα και την
Pooling4Clusters:
Πλατφόρμα για ανάπτυξη εθνικών και
Tsapatsis Research Group
http://www.cems.umn.edu/research/
tsapatsis/
Ινστιτούτο Φυσικοχημείας ΕΚΕΦΕ “Δη-
μόκριτος”
http://ipc.chem.demokritos.gr/
info