Basic HTML Version
8
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03-05/2012
Σημαντικές αναλογίες στoυς μηχανισμούς
ανάπτυξης εντόμων και σπονδυλωτών απο-
καλύπτει πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο
Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας
(ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και
Έρευνας (ΙΤΕ), τα αποτελέσματα της οποίας
δημοσιεύονται στο περιοδικό Science.
Σύμφωνα με την έρευνα τα επαναλαμβανό-
μενα μέρη του σώματός μας - π.χ. οι σπόν-
δυλοι στη σπονδυλική μας στήλη - σχημα-
τίζονται με παρόμοιο μηχανισμό όχι μόνο
στα σπονδυλωτά ζώα (όπως ψάρια, πτηνά,
θηλαστικά κ.λπ.), αλλά και σε απομακρυ-
σμένους συγγενείς μας, στα έντομα.
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί - οι άνθρω-
ποι, τα υπόλοιπα ζώα, τα φυτά, τα μικρόβια
- είναι συγγενείς μεταξύ τους: προέρχονται
από κοινούς προγόνους, που έζησαν πριν
από πολλά εκατομμύρια χρόνια. Αυτοί οι
τόσο διαφορετικοί οργανισμοί μοιράζονται
μια κοινή ιστορία που φαίνεται πιο ξεκάθαρα
στη δομή των γονιδίων και στην κυτταρική
λειτουργία. Πέρα όμως από τις ομοιότητες,
υπάρχουν και διαφορές, δηλαδή μηχανι-
σμοί που πήραν διαφορετικούς εξελικτι-
κούς δρόμους και που εξηγούν τις διαφορές
που εύκολα παρατηρεί κανείς ανάμεσα στα
φυτά, στους μύκητες και στα ζώα, ανάμεσα
σε ένα έντομο, ένα ψάρι κι έναν ποντικό.
Οι σπόνδυλοι και οι πλευρές που συνα-
ντάμε στους ανθρώπους και σε άλλα ζώα
αποτελούν ίσως την πιο ξεκάθαρη ένδειξη
ότι το σώμα των σπονδυλωτών ζώων φτιά-
χνεται κατά τη διάρκεια της εμβρυογένεσης
από επαναλαμβανόμενα μέρη, που ονομά-
ζονται σωμίτες. Οι σωμίτες σχηματίζονται
διαδοχικά από το κεφάλι προς την ουρά, κα-
θώς το έμβρυο μεγαλώνει (στον άνθρωπο
αυτό γίνεται περίπου 3 εβδομάδες μετά τη
Ένα καινοτόμο, υψηλής αποτελεσματικότητας και πε-
ριβαλλοντικά ασφαλές εντομοαπωθητικό για την
αντιμετώπιση του κουνουπιού-φορέα της ελονοσίας
Anopheles gambiae έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του
ερευνητικού έργου ENAROMaTIC. Σε αυτή την καινοτό-
μο ερευνητική προσπάθεια συμμετέχουν και Έλληνες
ερευνητές από το ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος" (που είναι ο
συντονιστής του έργου) και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Οι υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας πολλών κρατών αδυ-
νατούν να περιορίσουν την εξάπλωση της ελονοσί-
ας, λόγω της συνεχώς μειούμενης αποτελεσματικό-
τητας των ανθελονοσιακών φαρμάκων, της ανυπαρξί-
ας αποτελεσματικών εμβολίων και της ανθεκτικότητας
των κουνουπιών-φορέων του παρασίτου της ελονοσίας στα εντο-
μοκτόνα.
Το ENAROMaTIC (European Network for Advanced Research
on Olfaction for Malaria Transmitting Insect Control) είναι ένα
ερευνητικό έργο που χρηματοδοτείται από το 7 Πρόγραμμα Πλαί-
σιο για την Έρευνα της ΕΕ. Στόχος του έργου είναι η διεξαγωγή
έρευνας αιχμής και η ανάπτυξη αποτελεσματικών, ασφαλών και
περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων για τον έλεγχο πληθυσμών
επιβλαβών εντόμων και, ειδικότερα, των κουνουπιών, που ευθύ-
νονται για τη μετάδοση της ελονοσίας στον άνθρωπο.
Στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν 10 φορείς από 7 ευρω-
παϊκές χώρες, ένας φορέας από τις ΗΠΑ και ένας από χώρα της
υποσαχάριας Αφρικής. Το Ινστιτούτο Βιολογίας του ΕΚΕΦΕ "Δη-
μόκριτος" συντονίζει το έργο, ενώ από ελληνικής πλευράς συμ-
μετέχει και το Ινστιτούτο Οργανικής και Φαρμακευτικής Χημείας
(Ομάδα Δομικής Βιολογίας και Χημείας) του Εθνικού Ιδρύματος
Ερευνών. Το έργο ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2012.
Στρατηγική επιλογή του ENAROMaTIC είναι η διακοπή του κύκλου
μετάδοσης της ελονοσίας από τα κουνούπια στον άνθρωπο μέσω
παρέμβασης στη διαδικασία, με την οποία τα κουνούπια αντιλαμ-
βάνονται την παρουσία του ανθρώπου στο περιβάλλον. Η στρατη-
γική αυτή είναι πλήρως εναρμονισμένη με τις προδι-
αγραφές των ευρωπαϊκών και διεθνών κανονισμών
ασφαλείας και πληροί απόλυτα τις απαιτήσεις για
ανάπτυξη και χρήση σκευασμάτων που δεν επιβαρύ-
νουν το περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία.
Οι προσπάθειες του ENAROMaTIC κατέληξαν πρό-
σφατα σε ένα νέο, υψηλής αποτελεσματικότητας
εντομοαπωθητικό, που έχει δράση συγκρίσιμη, αν όχι
υπέρτερη, αυτής των καλύτερων εντομοαπωθητικών
της αγοράς, συμπεριλαμβανομένου και του DEET, ένα-
ντι του κουνουπιού-φορέα της ελονοσίας, Anopheles
gambiae. Το καινοτόμο αυτό προϊόν, το οποίο έχει δο-
κιμαστεί με επιτυχία σε δοκιμές ελεγχόμενου πεδίου
στην Αφρική και είναι τώρα διαθέσιμο για ανάπτυξη σε βιομηχανική
κλίμακα, βασίζεται σε φυσικές ουσίες από αειφόρες πηγές, είναι
φιλικό προς το περιβάλλον και έχει επίσης απωθητική δράση για
άλλα είδη κουνουπιών και άλλων εντόμων που απομυζούν αίμα.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συγκεκριμένο εντο-
μοαπωθητικό, οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να απευθύνο-
νται στον Καθηγητή Κ. Ιατρού, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρ-
μογών, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος", Τέρμα Πατριάρχου Γρηγορίου Ε',
153 10 Αγία Παρασκευή Αττικής, τηλ. 210 6503562, e-mail:
iatrou@bio.demokritos.gr.
Αξιοποιώντας την Έρευνα
ENAROMaTIC:
Νέο αποτελεσματικό εντομοαπωθητικό
κατά της ελονοσίας
Παρόμοιοι οι μηχανισμοί ανάπτυξης εντόμων
και σπονδυλωτών,
σύμφωνα με έρευνα του ΙΤΕ
ΕΝΑROMaTIC
Ινστιτούτο Βιολογίας ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
Ομάδα Δομικής Βιολογίας και Χημείας ΕΙΕ
info