Basic HTML Version
Ο κατάλογος Βιβλίων Ανοικτής Πρόσβα-
σης (Directory of Open Access Books,
DOAB) είναι η νέα υπηρεσία που ανακοί-
νωσε πρόσφατα ο OAPEN (Open Access
Publishing in European Networks). O
DOAB παρέχει ένα ευρετήριο για μονο-
γραφίες και άλλα επιστημονικά βιβλία,
που έχουν υποστεί διαδικασία αξιολόγη-
σης από κριτές και έχουν εκδοθεί σύμ-
φωνα με το μοντέλο της ανοικτής πρό-
σβασης.
Ο κατάλογος παρέχει συνδέσεις στο πλή-
ρες κείμενο των εκδόσεων, τον δικτυακό
τόπο του εκδότη ή το αποθετήριο. Πρω-
ταρχικός σκοπός για το DOAB είναι να
αυξηθεί η αναγνωρισιμότητα, η διαθε-
σιμότητα και η απήχηση των εκδόσεων
στους ερευνητές, τους σπουδαστές και το
ευρύ κοινό.
Η έναρξη λειτουργίας του καταλόγου δη-
μοσιοποιήθηκε στις 12 Απριλίου 2012
και στην αρχική αυτή μορφή της υπηρεσί-
ας, έχουν ενταχθεί πάνω απο 20 εκδότες
με περισσότερα από 750 βιβλία. Νέοι εκ-
δότες και βιβλια θα προστεθούν μέσα στό
επόμενο χρονικό διάστημα.
Ο OAPEN είναι μια συνεργατική πρω-
τοβουλία για την ανάπτυξη ενός βιώσι-
μου μοντέλου Ανοικτής Πρόσβασης στα
ακαδημαϊκά βιβλία στον τομέα των αν-
θρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών.
Εδρεύει στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Χά-
γης και έχει επίσης αναπτύξει τον κατά-
λογο των περιοδικών Ανοικτής Πρόσβα-
σης (DOAJ).
Πολλοί επιστημονικοί εκδότες έχουν εκ-
φράσει το ενδιαφέρον τους για να συμ-
μετέχουν στην υπηρεσία, ανάμεσα τους
και μέλη του OAPEN όπως: Amsterdam
University Press, Gottingen University
Press, Open Book Publishers, Open
Humanities Press, MPublishing και
Athabasca University Press. Στο επό-
μενο διάστημα, οι επιστημονικοί εκδό-
τες καλούνται να παρέχουν μεταδεδο-
μένα βιβλίων ανοικτής πρόσβασης στον
DOAB. Το ευρετήριο είναι ανοικτό σε
όλους τους ακαδημαϊκούς εκδότες και
φιλοδοξεί να περιέχει όσο το δυνατό
περισσότερα βιβλία γίνεται, με την προ-
ϋπόθεση ότι έχουν περάσει διαδικασίες
επιστημονικής αξιολόγησης και διατίθε-
νται σύμφωνα με τις αρχές της ανοικτής
πρόσβασης.
Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ανακοί-
νωσε ότι θα διαθέσει με ανοικτή πρόσβα-
ση περισσότερες απο 12 εκατομμύρια εγ-
γραφές μεταδεδομένων που προέρχο-
νται απο τις 73 βιβλιοθήκες του φημι-
σμένου Πανεπιστημίου, αλλά και απο το
Digital Access to Scholarship at Harvard
(DASH), ακαδημαϊκό αποθετήριο του Πα-
νεπιστημίου.
Οι εγγραφές αυτές θα διατίθενται σύμφω-
να με την Πολιτική για τα Ανοικτά Μετα-
δεδομένα (Open Metadata Policy) και με
άδειες Creative Commons και περιλαμ-
βάνουν πληροφορίες μεταδεδομένων
(π.χ. δημιουργός, τίτλος, ημερομηνία,
γλώσσα, ενότητες κ.ά.) για βιβλία, αρχεία
ήχου, εικόνες, χειρόγραφα, χάρτες.
Παρόλο που τα πλήρη έργα δεν βρίσκο-
νται στο διαδίκτυο –καθώς προστατεύο-
νται ακόμα απο πνευματικά δικαιώματα–
τα μεταδεδομένα τους αποτελούν σήμερα
πολύτιμα στοιχεια, ιδιαίτερα σημαντικά
για τις μηχανές αναζήτησης. Βρίσκονται
σε MARC21 format και είναι ελεύθερα
διαθέσιμα, τόσο μέσα απά ειδικές προ-
γραμματιστικές εφαρμογές του Πανεπι-
στημίου του Χάρβαρντ όσο και από το API
(Application Programming Interface)
της Δημόσιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης της
Αμερικής (DPLA).
Ο John Palfrey, πρόεδρος της DPLA προ-
σθέτει: "Mε την απόφαση μας αυτή οι
προγραμματιστές θα μπορέσουν να δη-
μιουργήσουν καινοτόμες εφαρμογές
που αξιοποιούν ζωτικές εθνικές πηγές,
όπως βιβλιοθήκες, μουσεία, αρχεία, πο-
λιτισμικές συλλογες". Στο ίδιο κλίμα, ο
κ. Shieber, διευθυντής του γραφείου του
Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για την ακαδη-
μαϊκή επικοινωνία σημειώνει: "Όσο απε-
λευθερώνεις την πληροφορία τόσο βλέ-
πεις τόν κόσμο να κάνει ενδιαφέροντα
και καινοτόμα πράγματα. H κίνηση αυτή
θα ενθαρρύνει και άλλες βιβλιοθήκες να
καταστήσουν τα δεδομένα τους διαθέσι-
μα, γεγονός που θα μπορούσε να αποτε-
λέσει την αρχή για ένα μεγάλο και μονα-
δικό αποθετήριο της πνευματικής κληρο-
νομιάς μας".
16
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03-05/2012
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
DOAB: μια μοναδική υπηρεσία
για
βιβλία Ανοικτής Πρόσβασης
Εκατομμύρια
έγγραφες μεταδεδομένων
του Χάρβαρντ διαθέσιμες στο διαδίκτυο
info
Directory of Open Access Books
(DOAB)
OAPEN
Directory of Open Access Journals
(DOAJ)
info
Digital Access to Scholarship
at Harvard