Basic HTML Version
Στη διάθεση και αξιοποίηση των δεδο-
μένων του δημόσιου τομέα στρέφεται το
ενδιαφέρον της ΕΕ, όπως υπογραμμίζε-
ται σε πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής
για μια στρατηγική ανοικτών δεδομένων
για την Ευρώπη. Η στρατηγική αυτή, που
επισφραγίζεται με τις προτάσεις για
την επικαιροποίηση της οδηγίας της ΕΕ
για την περαιτέρω χρήση των πληρο-
φοριών του δημόσιου τομέα, αποτελεί
παγκόσμια πρωτοπορία και κινείται σε
τρείς άξονες: τη δημιουργία μίας νέας
δικτυακής πύλης ανοικτών δεδομένων
σε ευρωπαϊκή κλίμακα, την καθιέρωση
ίσων όρων ανταγωνισμού για ανοικτά
δεδομένα, και τη χρηματοδότηση της
έρευνας για βελτιωμένες τεχνολογίες
διαχείρισης δεδομένων.
Ο όρος "δημόσια δεδομένα" περιλαμ-
βάνει το σύνολο των δεδομένων που
παράγουν ή συλλέγουν οι δημόσιοι ορ-
γανισμοί (π.χ. γεωγραφικές πληροφο-
ρίες, στατιστικές, μετεωρολογικές πλη-
ροφορίες, δεδομένα που προκύπτουν
από δημόσια επιδοτούμενα προγράμ-
ματα, έρευνα, ψηφιοποίηση δημοσίων
εγγράφων κ.λπ.). Τα δεδομένα αυτά
θεωρούνται "ανοικτά" όταν μπορούν οι
πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση
σε αυτά και να επαναχρησιμοποιηθούν
από όποιον έχει πρόσβαση σε υπολο-
γιστή.
Παρόλο που η ανοικτή διάθεση των δε-
δομένων έχει διασφαλιστεί με οδηγία
της ΕΕ που εκδόθηκε το 2003, σχετι-
κές μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
έχουν διαπιστώσει τη συνύπαρξη πλή-
θος παραμέτρων που εμποδίζουν την
αληθινά ανοικτή διάθεση των δεδομέ-
νων σε χώρες όπως η Ελλάδα.
Η έλλειψη πληροφόρησης για το πώς
μπορεί κανείς να αποκτήσει πρόσβαση
στα δημόσια δεδομένα αυτά, η έλλειψη
ακρίβειας σχετικά με την ταυτότητα των
δημοσίων οργανισμών που διατηρούν
τα δεδομένα και τους όρους επαναχρη-
σιμοποίησης τους, αδιαφανείς συμφω-
νίες για την αποκλειστική τους διάθεση
σε ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά και τε-
χνικά εμπόδια που αφορούν τη διαθε-
σιμότητα των δεδομένων, είναι μερικά
από τα σημεία που χρειάζονται νέα προ-
σέγγιση. Οι μελέτες καταλήγουν ότι οι
πολίτες εξακολουθούν να αντιμετωπί-
ζουν δυσκολίες στην εύρεση και στην
περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δη-
μοσίου τομέα. Με άλλα λόγια, τα ανοι-
κτά δεδομένα παραμένουν σε μεγάλο
βαθμό ανεκμετάλλευτα στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, είναι γνωστό ότι οι δημό-
σιες διοικήσεις στην Ευρώπη διαθέ-
τουν ένα χρυσωρυχείο αναξιοποίητου
οικονομικού δυναμικού: έναν μεγάλο
όγκο δημοσίων δεδομένων. Η προώ-
θηση στρατηγικών για τα ανοικτά δημό-
σια δεδομένα αναμένεται να ωφελήσει
όχι μόνο σε πολιτιστικό και λειτουργι-
κό επίπεδο τα κράτη της ΕΕ, αλλά και να
αποφέρει μεγάλη οικονομική ώθηση –
της τάξεως των 40 εκατομμυρίων ευρώ
όπως εκτιμάται. Αυτό μπορεί να γίνει με
πολλούς τρόπους. Ο τομέας των δημο-
σίων δεδομένων μπορεί να αποτελέσει
έναν πρόσφορο χώρο για νέα επιχειρη-
ματική δραστηριότητα, ειδικά στον χώρο
των υπηρεσιών πληροφορίας, και είναι
δυνατό να δώσει ώθηση για ανάπτυξη
στην οικονομία και στον πολιτισμό.
Ωστόσο, τα οφέλη δεν περιορίζονται
στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά αφο-
ρούν και την ποιότητα της καθημερινής
ζωής των πολιτών. Η διαφάνεια στη δια-
χείριση των δημοσίων υποθέσεων είναι
ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη που
προκύπτουν από την διάθεση ανοικτών
δεδομένων, καθώς οι πολίτες μπορούν
πλέον να ενημερώνονται για δημόσιες
δράσεις, δημόσια έξοδα κ.λπ. Η ανοικτή
διάθεση των δημοσίων δεδομένων μπο-
ρεί να συνεισφέρει επίσης στην αποτε-
λεσματική διεξαγωγή πολιτικών και δι-
οικητικών διαδικασιών σε όλα τα επίπε-
δα και στη βελτίωση των δημοσίων υπη-
ρεσιών.
Η στρατηγική πρόταση της Ευρωπαϊ-
κής Επιτροπής δρομολογεί την υλοποί-
ηση της αντίστοιχης πολιτικής. Με πα-
κέτο ρυθμίσεων που επικαιροποιεί τη
σχετική οδηγία που έχει εκδοθεί από
το 2003, προτείνονται νέες δράσεις για
την περαιτέρω χρήση των πληροφορι-
ών του δημόσιου τομέα, και θεσπίζεται
ρυθμιστική εποπτεία για την εφαρμογή
των παρακάτω αρχών:
Όλα τα έγγραφα που έχουν καταστεί
προσβάσιμα από τους φορείς του δη-
μόσιου τομέα μπορούν να διατεθούν
για περαιτέρω χρήση για οποιονδή-
ποτε εμπορικό σκοπό, εκτός από την
περίπτωση που τα έγγραφα προστα-
τεύονται από πνευματικά δικαιώμα-
τα τρίτων.
Καθιερώνεται η αρχή ότι οι δημόσι-
οι οργανισμοί απαγορεύεται να χρε-
ώνουν περισσότερο από το κόστος
που συνεπάγεται η εκάστοτε αίτη-
ση για δεδομένα (οριακό κόστος).
Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει
ότι τα περισσότερα δεδομένα θα προ-
σφέρονται δωρεάν ή σχεδόν δωρε-
άν, εκτός αν υπάρχει δέουσα αιτιο-
λόγηση.
Καθίσταται υποχρεωτικό ότι όλα τα
δεδομένα χρειάζεται να παρέχονται
σε μηχανογνώσιμους μορφότυπους,
ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα δεδο-
μένα μπορούν πράγματι να χρησιμο-
ποιηθούν περαιτέρω.
Νέο στοιχείο, επίσης, αποτελεί το γεγο-
νός ότι η πρόταση επεκτείνει την εμβέ-
λεια της οδηγίας ώστε να περιλαμβάνει,
για πρώτη φορά, βιβλιοθήκες, μουσεία
και αρχεία. Σε πρακτικό επίπεδο, τον
δρόμο προς την ανοικτή διάθεση των
δεδομένων ανοίγει η Επιτροπή με την
πρωτοβουλία της να δημοσιεύσει δεδο-
μένα που προέρχονται από τις υπηρεσί-
ες της σε μία νέα δικτυακή πύλη δεδο-
μένων που θα ξεκινήσει τη λειτουργία
μέσα στο 2012. Η δικτυακή πύλη φιλο-
δοξεί στο άμεσο μέλλον να αποτελέσει
κεντρικό σημείο πρόσβασης για επα-
ναχρησιμοποιήσιμα στοιχεία από όλα
τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς
και υπηρεσίες της ΕΕ καθώς και από τις
εθνικές αρχές.
Σε ένα άλλο επίπεδο, η Επιτροπή εξα-
20
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03-05/2012
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
"Χρυσός" για τις ευρωπαϊκές οικονομίες τα
ανοικτά
δεδομένα του δημόσιου τομέα