Η πρώτη συνάντηση της Εθνικής Ομάδας Ερ-
γασίας για την προώθηση και εφαρμογή της
Ανοικτής Πρόσβασης στην Ελλάδα διοργα-
νώθηκε με επιτυχία από το Εθνικό Κέντρο
Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στις 20 Ιουνίου 2012.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαί-
σιο του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, το
οποίο χρηματοδοτείται από το 7ο Πρόγραμμα
Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ, και έχει στό-
χο την υποστήριξη συντονισμένων στρατηγι-
κών και πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβα-
ση στην επιστημονική γνώση, σε έξι χώρες
(
Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπα-
νία και Τουρκία), αλλά και διακρατικά μετα-
ξύ των χωρών αυτών.
Στο πλαίσιο του έργου MedOANet
(
Mediterranean OpenAccess Network), δι-
εξήχθησαν πρόσφατα έρευνες, απευθυνό-
μενες σε τρεις βασικές κατηγορίες φορέ-
ων: ερευνητικούς φορείς, φορείς χρηματο-
δότησης της έρευνας, φορείς ακαδημαϊκών
και επιστημονικών εκδόσεων. Στόχος ήταν
η χαρτογράφηση της τρέχουσας κατάστασης
τόσο σε μεσογειακό επίπεδο, όσο και στην
Ελλάδα. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν
πως στη χώρα μας υπάρχει μεγάλη ανάγκη
για συντονισμένες προσπάθειες ως προς τη
δημιουργία ενιαίων στρατηγικών και πολιτι-
κών, αλλά και τεχνολογικών υποδομών, οι
οποίες θα βοηθήσουν τους φορείς να εφαρ-
μόσουν την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνη-
τικά αποτελέσματα.
Το έργο MedOANet, που σχεδιάστηκε και
συντονίζεται από το ΕΚΤ (www.ekt.gr),
εντάσσεται στο πλαίσιο συστηματικών δρά-
σεων του φορέα για την προώθηση και την
εφαρμογή της Ανοικτής Πρόσβασης στη
χώρα μας, με απώτερο στόχο την ενίσχυση
της έρευνας και καινοτομίας. Με βάση τον
θεσμικό του ρόλο, το ΕΚΤ αναπτύσσει ηλε-
κτρονικές ερευνητικές υποδομές και υπηρε-
σίες που αφορούν τη συλλογή, διάθεση και
διατήρηση περιεχομένου επιστήμης, τεχνο-
λογίας και πολιτισμού. Το κύριο αναπτυξιακό
εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση είναι το
έργο "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευ-
νας και Τεχνολογίας" (www.epset.gr) (Επι-
χειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλι-
ση", ΕΣΠΑ, με τη συγχρηματοδότηση της Ελ-
λάδας και της ΕΕ- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφε-
ρειακής Ανάπτυξης).
Η Εθνική Ομάδα Εργασίας στην Ελλάδα πε-
ριλαμβάνει εκπροσώπους φορέων που σχετί-
ζονται με τη διαδικασία παραγωγής, χρηματο-
δότησης, διεξαγωγής και διάχυσης της έρευ-
νας. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει, μετα-
ξύ άλλων, εκπροσώπους της Γενικής Γραμ-
ματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), του
Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολο-
γίας (ΕΣΕΤ), των συλλογικών οργάνων Πανε-
πιστημίων και ΤΕΙ, των Ερευνητικών Κέντρων
και της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών, της Ειδι-
κής Γραμματείας Ανώτατης Εκπαίδευσης, του
Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιο-
θηκών, του South Europe Libraries Link, ιδιω-
τικών φορέων χρηματοδότησης, όπως το Ίδρυ-
μα Ωνάση και το Ίδρυμα Λάτση, και ευρωπαϊ-
κών πρωτοβουλιών όπως το OpenAIREplus.
Στην Ομάδα συμμετέχουν, επίσης, εκπρόσω-
ποι ακαδημαϊκών και επιστημονικών εκδόσε-
ων, καθώς και επιχειρήσεων.
Στη Συνάντηση παρουσιάστηκαν και συζητή-
θηκαν στρατηγικές και διαδικασίες μέσα από
τις οποίες μπορεί να διαδοθεί και να εφαρ-
μοστεί η Ανοικτή Πρόσβαση. Ταυτόχρονα,
τα μέλη της Ομάδας εξέφρασαν προβλημα-
τισμούς για τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν
ως προς την εφαρμογή της Ανοικτής Πρό-
σβασης, αλλά και προτάσεις-δράσεις, ενώ το
ΕΚΤ παρουσίασε ένα σχέδιο για τον συντονι-
σμό των δράσεων σε εθνικό επίπεδο.
Κοινές βάσεις της συζήτησης ήταν οι ακό-
λουθες:
Η Ανοικτή Πρόσβαση συμβάλλει στην
προώθηση της έρευνας και της καινοτομί-
ας και την ανάδειξη του σημαντικού ερευ-
νητικού αποθέματος της χώρας μας. Τόσο
τα ερευνητικά κέντρα, όσο και οι εκπρό-
σωποι των συλλογικών οργάνων των εκ-
παιδευτικών ιδρυμάτων, οι φορείς χρημα-
τοδότησης και οι επιχειρήσεις, είναι θετι-
κοί προς την Ανοικτή Πρόσβαση και ειδι-
κά προς την ενδυνάμωση των ιδρυμάτων
μέσω των αποθετηρίων ανοικτής πρόσβα-
σης, θεωρώντας πως αυτή αποτελεί πλέ-
ον μονόδρομο.
Η πρωτοβουλία του ΕΚΤ για τη δημιουρ-
γία της Εθνικής Ομάδας Εργασίας αποτε-
λεί ένα θετικό βήμα για την προώθηση της
Ανοικτής Πρόσβασης στην Ελλάδα. Οι εκ-
πρόσωποι των φορέων που συμμετείχαν
στη συνάντηση εξέφρασαν την πρόθε-
ση να συμμετέχουν ενεργά στον καθορι-
σμό συγκεκριμένων στρατηγικών, πολιτι-
κών και δομών για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Η σύσταση της Ομάδας Εργασίας θα εξυ-
πηρετήσει την ανάγκη συντονισμού, κα-
ταγραφής και υιοθέτησης συγκεκριμένων
πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση σε
εθνικό επίπεδο και σε σχέση με τις απαι-
τήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Θα πρέπει να υπάρξουν δίαυλοι ενημέρω-
σης και ευαισθητοποίησης για την Ανοι-
κτή Πρόσβαση και τα οφέλη της, ιδιαιτέρως
για τους ερευνητές, και να δοθούν επιπλέ-
ον κίνητρα για την εφαρμογή και υιοθέτη-
σή της σε σταθερή βάση. Ακόμη, ιδιαίτερη
σημασία πρέπει να δοθεί στην ενημέρωση
των επιχειρήσεων που διεξάγουν έρευνα,
με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας.
Αρχικός στόχος ενός συντονισμένου πλά-
νου δράσης είναι η επίσημη υποστήριξη της
Ανοικτής Πρόσβασης από τα όργανα των φο-
ρέων διεξαγωγής έρευνας, όπως η σύνοδος
των Πρυτάνεων των Πανεπιστημίων, η σύνο-
δος των Προέδρων των Τεχνολογικών Εκ-
παιδευτικών Ιδρυμάτων, η σύνοδος των Προ-
έδρων των Ερευνητικών Κέντρων, καθώς και
από φορείς χάραξης πολιτικής, όπως η ΓΓΕΤ
και το ΕΣΕΤ. Ο στόχος αυτός θέτει τις βάσεις
ώστε να προωθηθούν οι σχετικές διεργασίες
από τους φορείς χρηματοδότησης και διεξα-
γωγής της έρευνας, γεγονός που αναμένεται
να οδηγήσει σε πολιτικές και κανονισμούς
κατά το πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Περισσότερες πληροφορίες για τη Συνάντη-
ση Εργασίας, με κείμενα για την εφαρμογή
της Ανοικτής Πρόσβασης από Ερευνητικούς
Φορείς και από Φορείς Χρηματοδότησης της
Έρευνας, παρέχονται στην ιστοσελίδα
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και
Ανοικτή Πρόσβαση
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, ως φορέ-
ας που δραστηριοποιείται σε θέματα τεκμη-
ρίωσης και διάθεσης ψηφιακού επιστημονι-
κού περιεχομένου, πρωτοστατεί στην προώ-
θηση της Ανοικτής Πρόσβασης, υιοθετώντας
την σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του.
Παρακολουθεί το κίνημα της Ανοικτής Πρό-
σβασης από τις αρχές του 2000 όταν ξεκί-
νησαν οι πρώτες διεθνείς πρωτοβουλίες, και
επικεντρώνει τις δράσεις του στη δημιουργία
υποδομών Ανοικτής Πρόσβασης.
Το ΕΚΤ αναπτύσσει και λειτουργεί αποθετή-
ρια Ανοικτής Πρόσβασης (Εθνικό Αρχείο Δι-
δακτορικών Διατριβών, Ήλιος με το επιστη-
μονικό υλικό του ΕΙΕ, Πανδέκτης με συλλο-
16
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 06-08/2012
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
To ΕΚΤ συντονίζει δράσεις για την Ανοικτή Πρόσβαση
στην επιστημονική γνώση στην Ελλάδα
Συγκροτήθηκε η Εθνική Ομάδα Εργασίας για την Ανοικτή Πρόσβαση, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού
έργου MedOANet
