Το ευρωπαϊκό έργο MedOANet, το οποίο συ-
ντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης,
δημοσίευσε τον Οδηγό για την εφαρμογή πολι-
τικών Ανοικτής Πρόσβασης, ο οποίος απευθύ-
νεται σε φορείς διεξαγωγής έρευνας και φορείς
χρηματοδότησης έρευνας. Στόχος της έκδοσης
είναι ο συντονισμός των πολιτικών μεταξύ των 6
μεσογειακών χωρών, οι οποίες συμμετέχουν στο
έργο (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπα-
νία και Τουρκία).
Συνοπτικός και στοχευμένος, ο Οδηγός προσφέ-
ρει σημαντική καθοδήγηση για την εναρμόνιση
των πολιτικών των φορέων, οι οποίοι εμπλέκο-
νται στην έρευνα. Ο Οδηγός του MedOANet
αναπτύσσει τις βασικές έννοιες και τις κύριες
θεματικές που άπτονται της Ανοικτής Πρόσβα-
σης και παρουσιάζουν τα βασικά συστατικά μίας
ιδρυματικής και χρηματοδοτικής πολιτικής για
την Ανοικτή Πρόσβαση.
Περιλαμβάνει, επίσης, πρότυπα πολιτικών και
σχετικές καλές πρακτικές για τους φορείς χρη-
ματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας. Εκτός
από τον εναρμονισμό σε ιδρυματικό, εθνικό και
περιφερειακό επίπεδο, ο Οδηγός προσφέρει
σημαντική καθοδήγηση για την εφαρμογή της
Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την
Πρόσβαση, τη Μακροχρόνια Διατήρηση και
τη Διάχυση της Επιστημονικής Πληροφορίας
(2012)
και τις απαιτήσεις του χρηματοδοτικού
προγράμματος Ορίζοντας 2020.
Ο Οδηγός συστήνει:
•
Άμεση αυτό-αρχειοθέτηση σε αποθετήρια
ταυτόχρονα με την αποδοχή της έκδοσης (τελι-
κή έκδοση από τον συγγραφέα ή την επιμελημέ-
νη έκδοση του εκδότη).
•
Άμεση Ανοικτή Πρόσβαση στα μεταδεδομέ-
να και στο πλήρες κείμενο (για πανεπιστήμια και
ερευνητικά κέντρα, κ.λπ.).
•
Άμεση κατάθεση των ερευνητικών δημοσι-
εύσεων σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης
με περιόδους αποκλεισμού που δεν ξεπερνούν
τους 6 μήνες (12 μήνες για τις ανθρωπιστικές και
κοινωνικές επιστήμες).
•
Οι πολιτικές να καλύπτουν τις ερευνητικές δη-
μοσιεύσεις που έχουν υποστεί διαδικασία αξιο-
λόγησης, ιδίως τα άρθρα που δημοσιεύονται σε
περιοδικά, τα πρακτικά των συνεδρίων, τα βιβλία
και τις μονογραφίες.
•
Οι πολιτικές να έχουν υποχρεωτικό χαρακτή-
ρα και να προβλέπονται μηχανισμοί ελέγχου της
εφαρμογής τους. Οι έγκυρες λίστες δημοσιεύσε-
ων για οργανισμούς να προέρχονται μόνο από
τα αποθετήρια.
•
Χωριστές πολιτικές θα πρέπει να καλύπτουν
την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που
υποστηρίζουν την έρευνα σε αποθετήρια.
Ο Οδηγός διατίθεται στα ελληνικά, αγγλικά, γαλ-
λικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά και τουρκι-
κά, στον δικτυακό τόπο του MedOANet.
16
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 09 - 11/2013
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Oελληνικός δικτυακός τόπος για τηνΑνοικτήΠρόσβαση
Νέα - Εκδηλώσεις - Πολιτικές - Σύνδεσμοι - eGallery
Οδηγοί για την εφαρμογή της Ανοικτής Πρόσβασης
για φορείς διεξαγωγής και χρηματοδότησης της έρευνας
από το έργο MedOANet
Μία νέα
σημαντική μελέτη για την Ανοικτή Πρόσβαση
από τη M. Βρετανία
Μία νέα μελέτη από την Επιτροπή για την Επιχει-
ρηματικότητα, την Καινοτομία και τις Δεξιότη-
τες (Business, Innovation and Skills Committee
–
Fifth Report) της Βουλής των Κοινοτήτων επι-
σφραγίζει τον πρωτοπόρο ρόλο της Μ. Βρετανί-
ας διεθνώς στην υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής
Πρόσβασης στην έρευνα.
Το SPARC Europe χαιρετίζει τη μελέτη ως ένα
πολύ θετικό βήμα στην υιοθέτηση της Ανοικτής
Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζει ότι
η νέα μελέτη λαμβάνει πολύ περισσότερο υπό-
ψη τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας σε
σχέση με την προηγούμενη μελέτη της Επιτρο-
πής Finch, την οποία συμπληρώνει, και σε πολλά
σημεία διορθώνει. Τα βασικά συμπεράσματα της
μελέτης είναι τα ακόλουθα;
Η μελέτη αναγνωρίζει εξίσου τη σημασία του λε-
γόμενου Πράσινου Δρόμου με τον Χρυσό Δρό-
μο, για την ευρεία διάθεση των αποτελεσμάτων
της έρευνας.
Η επιτροπή υποστηρίζει ότι οι συγγραφείς πρέ-
πει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν ανά-
μεσα στον Χρυσό και τον Πράσινο Δρόμο για
τη δημοσίευση της έρευνάς τους, κυρίως όμως,
δεν πρέπει να εξαναγκάζονται στην επιλογή του
υβριδικού μοντέλου από τους εκδότες. Η μελέτη
αναγνωρίζει τα προβλήματα που εγείρει το υβρι-
δικό μοντέλο, το οποίο είναι δυσλειτουργικό για
την αγορά. Η επιλογή της πληρωμής ή όχι από
τον συγγραφέα στο υβριδικό μοντέλο θα πρέπει
να εναπόκειται στον ίδιο.
Η μελέτη αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην αντι-
μετώπιση του δυσλειτουργικού μοντέλου της
ακαδημαϊκής εκδοτικής αγοράς και επισημαί-
νει το ζήτημα της απομόνωσης των ερευνητών
-
οι οποίοι είναι οι καταναλωτές, και βεβαίως, οι
αγοραστές των υπηρεσιών της ακαδημαϊκής
εκδοτικής δραστηριότητας- από τις αποφάσεις
που αφορούν την αγορά των ακαδημαϊκών εκ-
δόσεων.
Η μελέτη BIS έρχεται να αποκαταστήσει άλλη μία
διαστρέβλωση που είχε εισάγει η μελέτη Finch
η οποία αντιμετώπιζε τον χρονικό αποκλεισμό
στον Πράσινο Δρόμο ως δεδομένο - μία πολι-
τική που υιοθέτησε στη συνέχεια το Συμβούλιο
Έρευνας της Μ. Βρετανίας, αλλάζοντας όμως πε-
info
MedOANet
