Basic HTML Version
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Ι
07-08 / 2009
1 8
καινοτομώντας
ψηφιακά
200 ζώα, κυρίως άλογα. Ομάδες ιππέων και αρμάτων καλύπτουν
το μεγαλύτερο μέρος της ζωφόρου, ενώ ακολουθεί η πομπή της
θυσίας, με τα ζώα και τις ομάδες ανδρών και γυναικών που φέρουν
ιερά τελετουργικά σκεύη και προσφορές. Στη μέση της ανατολικής
πλευράς, επάνω από την είσοδο του ναού, εικονίζεται η παράδο-
ση του πέπλου που αποτελούσε το αποκορύφωμα του πολυήμε-
ρου εορτασμού των Παναθηναίων. Αριστερά και δεξιά εικονίζο-
νται καθιστοί οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου.
Από το σύνολο της ζωφόρου, σήμερα σώζονται 50 μέτρα στο Μου-
σείο της Ακρόπολης, 80 μέτρα στο Βρετανικό Μουσείο, ένας λίθος
στο Μουσείο του Λούβρου, ενώ άλλα τμήματα βρίσκονται σε μου-
σεία στο Παλέρμο, στο Βατικανό, στο Würzburg, στη Βιέννη, στο
Μόναχο και στην Κοπεγχάγη.
Οι ενότητες της ψηφιακής ζωφόρου
Το περιεχόμενο της διαδικτυακής εφαρμογής είναι οργανωμένο σε
τρεις ενότητες με τους τίτλους: Ο Παρθενώνας - Γνωρίστε τη Ζωφό-
ρο - Παίξτε με τη Ζωφόρο.
Η ενότητα "Ο Παρθενώνας" περιλαμβάνει κείμενα και εικονογρά-
φηση που αφορούν στην αρχιτεκτονική και τον γλυπτό διάκοσμο
του Παρθενώνα. Η ενότητα για τη γλυπτική περιλαμβάνει τις υπο-
ενότητες: ‘Αγαλμα της Αθηνάς, Αετώματα, Μετόπες, Ζωφόρος. Η
"Ζωφόρος" αναλύεται στις ακόλουθες ενότητες: Το Θέμα της Ζωφό-
ρου-Τα Παναθήναια, Ερμηνευτικές Θεωρίες, Σχεδιασμός και Κατα-
σκευή, Ιστορία, Συντήρηση, Βιβλιογραφία. Το περιεχόμενο παρου-
σιάζεται μέσα από τρισδιάστατες καρτέλες οι οποίες περιλαμβάνουν
τα σχετικά κείμενα και συνοδευτικές εικόνες.
Η ενότητα "Γνωρίστε τη Ζωφόρο" αναπτύσσεται με βάση ένα τρισ-
διάστατο μοντέλο του Παρθενώνα στο οποίο σημειώνονται οι τέσ-
σερις πλευρές της ζωφόρου. Στην ενότητα αυτή ο χρήστης έχει δύο
δυνατότητες.
Η πρώτη δυνατότητα που του δίνεται είναι να γνωρίσει τη ζωφό-
ρο ανά πλευρά. Επιλέγοντας π.χ. τη βόρεια πλευρά, το τρισδιά-
στατο μοντέλο περιστρέφεται και στην οθόνη εμφανίζονται οι σωζό-
μενοι λίθοι της πλευράς που συμπληρώνονται με τα σχέδια του
Carrey. Επιλέγοντας έναν λίθο της πλευράς, αυτός μεγεθύνεται στο
κέντρο της οθόνης. Ο χρήστης μπορεί να τον δει από κοντά και να
διαβάσει ένα κείμενο που περιγράφει λεπτομερώς την παράσταση
του λίθου. Με τα κουμπιά πλοήγησης ο χρήστης μπορεί να μετα-
κινηθεί στον διπλανό λίθο.
Η δεύτερη δυνατότητα της επιλογής "Γνωρίστε τη Ζωφόρο" έχει
τίτλο "Θεματικές Περιηγήσεις". Εδώ ο χρήστης μπορεί να προ-
σεγγίσει τη ζωφόρο μέσα από τα επιμέρους θέματά της: προετοι-
μασία, ιππείς, άρματα, πομπή θυσίας, θεοί και παράδοση του
πέπλου.
Παιχνίδια με τη ζωφόρο
Η ψηφιακή ζωφόρος του Παρθενώνα προσφέρει σημαντικές εκπαι-
δευτικές δυνατότητες. Στην ενότητα "Παίξτε με τη Ζωφόρο", η
οποία απευθύνεται κυρίως σε παιδιά, ένα κίτρινο κουτί, η μουσει-
οσκευή της Ζωφόρου, ανοίγει και βγαίνουν τα παιχνίδια.
Τα παιχνίδια "Γνωριμία με τις μορφές της πομπής", "Πορεία προς
το βωμό" και "Παρατηρώντας τα άλογα" είναι παιχνίδια μνήμης
και σκοπό έχουν να προσελκύσουν τα παιδιά σε μια πιο προσε-
κτική παρατήρηση των λεπτομερειών της ζωφόρου. Στην ίδια κατη-
γορία παιχνιδιών, όπου τα παιδιά καλούνται να ασκήσουν την παρα-
τηρητικότητά τους ανήκουν και τα δύο puzzle με τίτλο ”Το κρυμμένο
άρμα” και ”Ένα δώρο για τη θεά Αθηνά”.
Ψηφιακές περιηγήσεις στη ζωφόρο του Παρθενώνα
Η ζωφόρος του Παρθενώνα, ένα μοναδικό έργο τέχνης, παρου-
σιάζεται σε έναν νέο δικτυακό τόπο (www.parthenonfrieze.gr) που
αξιοποιεί τις τεχνολογίες του Διαδικτύου για την ανάδειξη και προ-
βολή πολιτιστικού περιεχομένου. Η εφαρμογή, η οποία αναπτύ-
χθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού (Υπηρεσία Συντήρησης Μνη-
μείων Ακρόπολης – Τομέας Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης) και το
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), απευθύνεται τόσο στους ειδι-
κούς επιστήμονες όσο και στο ευρύτερο κοινό, ενώ διαθέτει και
ψηφιακά παιχνίδια για παιδιά.
Η ψηφιακή αναπαράσταση της ζωφόρου του Παρθενώνα παρου-
σιάζει, με εύληπτο και κατανοητό τρόπο στην ελληνική και αγγλι-
κή γλώσσα, τη συνολική εικόνα ενός έργου μεγάλης αρχαιολογι-
κής αξίας. Χαρακτηρίζεται όμως, ταυτόχρονα, και από επιστημονική
τεκμηρίωση, γεγονός που την καθιστά απαραίτητο εργαλείο τόσο
για τον αρχαιολόγο-μελετητή, που έχει τη δυνατότητα να διευρύ-
νει τη σχετική έρευνα, όσο και για τον καθηγητή, που μπορεί να τη
χρησιμοποιήσει ως εκπαιδευτικό βοήθημα.
Στον δικτυακό τόπο της ζωφόρου έχουν συγκεντρωθεί και υπο-
μνηματισθεί, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, φωτογραφίες όλων
των σωζόμενων λίθων της ζωφόρου των μουσείων Ακρόπολης,
Βρετανικού και Λούβρου, οι οποίες έχουν συμπληρωθεί με τα σωζό-
μενα σχέδια του J.Carrey (1674) και του J. Stuart (1751), με σκο-
πό να δοθεί η κατά το δυνατόν πληρέστερη εικόνα του συνόλου.
Το ΕΚΤ, πρωτοπορώντας στην ανάπτυξη ελληνικού ψηφιακού περιε-
χομένου, συνεργάζεται στην εφαρμογή για την ψηφιακή ζωφόρο,
εισάγοντας νέες ΤΠΕ για ανοικτή πρόσβαση στη γνώση. Ο σχεδια-
σμός της εφαρμογής έχει αναπτυχθεί σύμφωνα με τα σύγχρονα
δεδομένα παρουσίασης και προβολής πολιτιστικού περιεχομένου
στο Διαδίκτυο, και αξιοποιεί τα εκπαιδευτικά προγράμματα που
έχουν δημιουργηθεί από τον Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης
της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) και αφο-
ρούν την περιγραφή της ζωφόρου του Παρθενώνα και την εμβά-
θυνση της γνώσης για αυτή.
Η νέα διαδικτυακή εφαρμογή της ζωφόρου, εμπλουτισμένη με δια-
δικτυακά παιχνίδια, ανανεώνει και αναβαθμίζει την πρώτη ψηφιακή
εκδοχή που είχε παρουσιαστεί, σε CD-ROM και στο Διαδίκτυο, πριν
από έξι χρόνια, και η οποία εμφανίζεται σχεδόν πάντα πρώτη στις
αναζητήσεις του Google, μεταξύ 50.000 καταχωρήσεων. Δίνεται,
έτσι η δυνατότητα σε όλους τους χρήστες του Διαδικτύου να έχουν
μια πραγματικά ανοικτή πρόσβαση στη ζωφόρο του Παρθενώνα.
Τι είναι η ζωφόρος του Παρθενώνα
Η ζωφόρος του Παρθενώνα είναι μια συνεχής ανάγλυφη παρά-
σταση με μορφές, που περιέτρεχε το επάνω μέρος του κυρίως
ναού, μέσα από την εξωτερική κιονοστοιχία του, και είχε συνολι-
κό μήκος 160 μέτρα και ύψος περίπου ένα μέτρο. Το θέμα της
ζωφόρου είναι η πομπή προς την Ακρόπολη κατά τα μεγάλα Πανα-
θήναια, τη γιορτή προς τιμή της θεάς Αθηνάς.
H ζωφόρος αποτελείτο από 115 λίθους. Στην πομπή εικονίζονται
περίπου 378 ανθρώπινες και θεϊκές μορφές και περισσότερα από