Basic HTML Version
11/2009 - 01/ 2010
Ι
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
1 9
ανοικτή πρόσβαση
στη
γνώση
i
Overcoming barriers: access to research
information content" Μία έκθεση του Research
Information Network Report
Η Ανοικτή Πρόσβαση το 2009
ματοδοτούν έρευνα, τόσο ιδιωτικοί όσο
και δημόσιοι -οι τελευταίοι κυρίως εθνι-
κοί οργανισμοί ή συμβούλια έρευνας-,
υιοθέτησαν σχετικούς κανονισμούς σε
10 χώρες: στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στο
Ηνωμένο Βασίλειο, στην Κίνα, στην Ουγ-
γαρία, στη Νορβηγία, στη Σουηδία, στη
Λιθουανία, στην Ισπανία και στην Ιρλαν-
δία. Επιπλέον, 60 πανεπιστήμια σε 14
χώρες υιοθέτησαν σχετικούς κανονισμούς
Ανοικτής Πρόσβασης για έρευνα ή/και
ερευνητικά δεδομένα που δημοσιεύει το
ερευνητικό τους δυναμικό.
i
Links: SPARC Open Access
Newsletter, Τεύχος 141
Μια νέα μελέτη του βρετανικού Research Information Network
(RIN) που δημοσιεύθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου φέρνει στο φως
τα προβλήματα των ερευνητών όσον αφορά την πρόσβασή
τους σε επιστημονικό περιεχόμενο που είναι απαραίτητο για την
έρευνά τους. Σύμφωνα με την έκθεση οι δυσκολίες που αντι-
μετωπίζουν οι ερευνητές είναι πολλές, κάτι που έχει, φυσικά,
σημαντικό αντίκτυπο στην ερευνητική τους δραστηριότητα.
Η έκθεση έχει τον τίτλο "Overcoming barriers: access to research
information content" ("Ξεπερνώντας τα εμπόδια: Πρόσβαση
σε επιστημονικό περιεχόμενο για τους ερευνητές") και βασίζε-
ται στα πορίσματα πέντε σχετικών μελετών. Εξετάζει τη φύση
και το μέγεθος των βασικών εμποδίων που απαντώνται στην
πρόσβαση σε πηγές επιστημονικής πληροφόρησης, τον αντί-
κτυπο αυτών των εμποδίων στο έργο των ερευνητών, καθώς
και τρόπους με τους οποίους μπορούν τα προβλήματα να περιο-
ρισθούν.
Το βασικό εύρημα της έκθεσης είναι ότι η πρόσβαση σε επι-
στημονικό περιεχόμενο είναι, ακόμη και σήμερα στην εποχή
του Διαδικτύου, ένα μεγάλο πρόβλημα για τους ερευνητές.
Σύμφωνα με την έκθεση οι ερευνητές δεν αντιμετωπίζουν προ-
βλήματα στο να εντοπίσουν το περιεχόμενο που τους ενδια-
φέρει, ιδιαίτερα εάν αυτό είναι σε ηλεκτρονική μορφή. Δεν είναι
όμως αυτονόητο ότι θα έχουν και πρόσβαση σε αυτό. Η πρό-
σβαση είναι ένα πολύπλοκο θέμα και εξαρτάται από τη διαθε-
Δύσκολη η πρόσβαση των ερευνητών
σε επιστημονικό περιεχόμενο
σιμότητα μίας πηγής σε ηλεκτρονική μορφή, καθώς και από
τους όρους της άδειας χρήσης με την οποία διατίθεται διαδι-
κτυακά, αλλά και από τους περιορισμούς που τίθενται στους
ερευνητές για την πρόσβαση σε περιεχόμενο εκτός του φορέα
για τον οποίον εργάζονται.
Ερευνητές που έλαβαν μέρος στη μελέτη αναφέρουν ότι απο-
γοητεύονται από την αδυναμία άμεσης πρόσβασης σε επιστη-
μονικό περιεχόμενο και ότι αυτή καθυστερεί την πρόοδο στην
εργασία τους, αποτρέπει τις συνεργασίες και, πιθανότατα, έχει
επίδραση στην ποιότητα και ακεραιότητα του επιστημονικού
έργου που παράγουν. Το RIN, στις συστάσεις του για δράσεις
που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό, τονίζει, μεταξύ
άλλων, τη σημασία της διευκόλυνσης της αναζήτησης επιστη-
μονικού περιεχομένου και της πρόσβασης στα ερευνητικά απο-
τελέσματα και αναδεικνύει τα οικονομικά μοντέλα ανοικτής πρό-
σβασης ως έναν τρόπο που μπορεί να βελτιώσει την πρόσβαση
στην επιστημονική γνώση.
O ελληνικός δικτυακός τόπος για την Ανοικτή Πρόσβαση
Νέα – Εκδηλώσεις – Πολιτικές – Σύνδεσμοι – eGallery
Στις εξελίξεις που πραγματοποιήθηκαν
στον χώρο της Ανοικτής Πρόσβασης κατά
το 2009 είναι αφιερωμένο το 141ο τεύ-
χος του SPARC Open Access Newsletter
με συντάκτη τον Peter Suber. Σε μία εκτε-
νή έκθεση καταγράφονται οι εξελίξεις στους
κανονισμούς για την Ανοικτή Πρόσβαση
που υιοθετήθηκαν από χρηματοδοτικούς
οργανισμούς και από πανεπιστήμια, καθώς
και στατιστικά στοιχεία για την εξέλιξη της
Ανοικτής Πρόσβασης το 2009.
Η έκθεση περιλαμβάνει αναλυτικά στοι-
χεία για την αρχειοθέτηση με Ανοικτή
Πρόσβαση, τα περιοδικά Ανοικτής Πρό-
σβασης, τα δεδομένα και τα βιβλία με
Ανοικτή Πρόσβαση, την αδειοδότηση
έργων με Ανοικτή Πρόσβαση, την επί-
δραση της οικονομικής κρίσης στην Ανοι-
κτή Πρόσβαση.
Σύμφωνα με τον Peter Suber, η πιο σημα-
ντική θετική εξέλιξη για την Ανοικτή Πρό-
σβαση το 2009 αφορά την υιοθέτηση
από χρηματοδοτικούς οργανισμούς έρευ-
νας και πανεπιστήμια κανονισμών τέτοι-
ων που καθιστούν υποχρεωτική την κατά-
θεση εργασιών ή/και ερευνητικών δεδομένων
σε αποθετήρια (αυτοαρχειοθέτηση) με
Ανοικτή Πρόσβαση ("πράσινος δρόμος").
Συγκεκριμένα, 15 οργανισμοί που χρη-