06 - 08/2013 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
19
Στις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επι-
στήμες η μονογραφία αποτελεί τον βασικό
δίαυλο έκδοσης των αποτελεσμάτων των
ερευνών. Στο λεγόμενο "χρυσό δρόμο"
της Ανοικτής Πρόσβασης τα κόστη της
έκδοσης καλύπτονται από τον ερευνητή,
το πανεπιστήμιο ή τον χρηματοδότη της
έρευνας. Οι μονογραφίες, όμως, είναι αρ-
κετά ακριβότερες από τη δημοσίευση άρ-
θρων σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης.
Ποιοί μπορεί να είναι, λοιπόν, οι βιώσιμοι
τρόποι έκδοσης μονογραφιών στην Ανοι-
κτή Πρόσβαση;
Μια συνέντευξη με την Caren Milloy, επι-
κεφαλής έργων στο JISC Collections, επι-
χειρεί να σκιαγραφήσει τα νέα μοντέλα
Ανοικτής Πρόσβασης με τα οποία πειρα-
ματίζονται οι εκδότες:
Το PDF Ανοικτής Πρόσβασης:
Ο συγ-
γραφέας καλύπτει το κόστος για την έκ-
δοση ενός PDF το οποίο καθίσταται στη
συνέχεια ελεύθερα διαθέσιμο. Ο εκδότης
μπορεί να εκμεταλλευτεί εμπορικά τη
μονογραφία στην έντυπη και στις άλλες
ηλεκτρονικές εκδοχές της. Τα έσοδα από
τις έντυπες εκδόσεις μπορούν να συμβάλ-
λουν στη μείωση του κόστους της συνδρο-
μής στο PDF.
Ανοικτή πρόσβαση σε όλες τις ηλεκτρο-
νικές εκδόσεις:
το κόστος όλων των ηλε-
κτρονικών εκδόσεων καλύπτεται από τοn
συγγραφέα, ενώ ο εκδότης εκμεταλλεύε-
ται την έντυπη μορφή του έργου. Αυτό το
μοντέλο χρησιμοποιεί ο εκδοτικός οίκος
Palgrave, ο οποίος χρεώνει 11.000 λίρες
για μία μονογραφία, και δουλεύει κυρίως
με συγγραφείς οι οποίοι έχουν χρηματο-
δότηση για την έρευνά τους από κάποιο
φορέα. Είναι από τους πρώτους, επίσης,
παραδοσιακούς εκδότες που χρησιμοποι-
ούν άδεια CC-BY άδεια.
HTML Ανοικτής Πρόσβασης:
ο εκδότης
διαθέτει τη μονογραφία με Ανοικτή Πρό-
σβαση σε ΗΤΜL μορφή και χρεώνει για
την τις άλλες ηλεκτρονικές εκδόσεις όπως
το PDF καθώς και τις έντυπες μορφές.
Εκδότες που πειραματίζονται με αυτό το
μοντέλο είναι ο Bloomsberry Academic,
ο οποίος χρεώνει 50 λίρες για την έντυπη
μορφή. Το HMTL μοντέλο χρησιμοποιoύν,
ακόμη, οι Open Book Publishers, οι οποίοι
πρόσφατα κέρδισαν το IFLA/Brill Βραβείο
για την Ανοικτή Πρόσβαση, οι οποίοι ζη-
τούν συμμετοχή 3,000-5,000 λίρες στα
έξοδα της έκδοσης, το οποίο τους δίνει τη
δυνατότητα να χρεώνουν μόλις 5 λίρες για
τις υπόλοιπες ηλεκτρονικές μορφές και 10-
20 λίρες για τις έντυπες.
Ανοικτή Πρόσβαση με τη χρηματική
συμβολή του κοινού:
Οι Open Book
Publishers και ο De Gruyter, σε συνεργα-
σία με το Unglue.it, μία πλατφόρμα για τη
συγκέντρωση χρημάτων με τη συμμετοχή
του κοινού, πειραματίζονται με αυτό το
μοντέλο θέτοντας μία τιμή-στόχο, η οποία
αφού καλυφθεί από το κοινό, επιτρέπει τη
δωρεάν περαιτέρω διάθεση του έργου, το
έργο καθίσταται ελεύθερα σε όλες τις ηλε-
κτρονικές μορφές. 2 τίτλοι έχουν εκδοθεί
μέχρι στιγμής με αυτό τον τρόπο.
Freemium
συνδρομητικό
μοντέλο
Ανοικτής Πρόσβασης:
Πρόκειται για πα-
ρόμοιο μοντέλο με το παραπάνω, κατά
το οποίο η HTML μορφή του έργου είναι
ελεύθερα διαθέσιμη αλλά τα μέλη, κυρίως
βιβλιοθήκες, πληρώνουν μία ετήσια συν-
δρομή, η οποία τους παρέχει ελεύθερη
πρόσβαση σε όλες τις άλλες ηλεκτρονικές
μορφές.
Κοινοπραξίες Ανοικτής Πρόσβασης:
Βιβλιοθήκες συνεταιρίζονται για να κα-
λύψουν τα κόστη έκδοσης μίας μονογρα-
φίας. Στην περίπτωση του Knowledge
Unlatched, ο εκδότης ορίζει την τιμή και
διαθέτει τον τίτλο μέσα από την κοινοπρα-
ξία- η συγκεκριμένη είναι μία παγκόσμια
κοινοπραξία βιβλιοθηκών. Οι βιβλιοθήκες
αποφασίζουν τους τίτλους που επιθυμούν
να υποστηρίξουν, και συμμετέχουν στον
τίτλο- όσο πιο πολλές, τόσο επιμερίζεται
και χαμηλώνει το κόστος για κάθε μία.
Αφού καλυφθεί το κόστος, ο τίτλος καθί-
σταται διαθέσιμος ελεύθερα.
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Καινοτόμες προσεγγίσεις στην
έκδοση των μονογραφιών
με Ανοικτή Πρόσβαση
info
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη:
Σεμινάριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας και
την Οικονομία της Γνώσης πραγματοποίησε και φέ-
τος η ερευνητική ομάδα INFOSTRAG του Εργαστη-
ρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του
ΕΜΠ στο πλαίσιο των ετήσιων σεμιναρίων που δι-
οργανώνει το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / Τμή-
μα Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος
Ερευνών στην Ερμούπολη της Σύρου.
Ο τίτλος του σεμιναρίου ήταν: "Η πρόσκληση της
εξόδου από την κρίση: Η δυνητική συνεισφορά των
Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και
των Ενεργειακών Καινοτομιών". Το σεμινάριο διεξή-
χθη από την Πέμπτη 11 έως την Κυριακή 14 Ιουλίου
2013 στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Αίθουσα "Παρθε-
νών" παλιού 1ου Γυμνασίου Σύρου) αλλά και σε αί-
θουσα του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.
Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των
Σεμιναρίων της Ερμούπολης, που διοργανώνει
για 29η χρονιά, το Επιστημονικό και Μορφωτικό
Ίδρυμα Κυκλάδων (ΕΜΙΚ) με την επιστημονική και
οργανωτική συνεργασία του Ινστιτούτου Ιστορι-
κών Ερευνών / Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών του
Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στην Ερμούπολη της
Σύρου.
Στο σεμινάριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας,
και συγκεκριμένα στην ενότητα "Το ελληνικό οικο-
σύστημα ΤΠΕ" συμμετείχε από το Εθνικό Κέντρο
Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) η Δρ. Εύη Σαχίνη (Προϊσταμένη
του Τμήματος Στρατηγικής και Ανάπτυξης) η οποία
αναφέρθηκε στη σημασία του ψηφιακού ανοικτού
περιεχομένου για την ανάπτυξη του ελληνικού οι-
κοσυστήματος ΤΠΕ, παρουσιάζοντας τις σχετικές
δράσεις του ΕΚΤ.
Σεμινάριο για την
Κοινωνία
της Πληροφορίας
και την
Οικονομία
της Γνώσης
στην Ερμούπολη
info
Σεμινάριο Ερμούπολης 2013 για την Κοινωνία της
Πληροφορίας
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / Τμήμα Νεοελληνι-
κών Ερευνών του ΕΙΕ
