06 - 08/2013 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
21
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Τα ακριβά διδακτικά βιβλία σύντομα θα αποτελούν παρελθόν, καθώς το εκ-
παιδευτικό περιεχόμενο που διατίθεται ανοικτά μέσα από άδειες Creative
Commons κερδίζει ολοένα υποστηρικτές τόσο σε επίπεδο οργανισμών
όσο και σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων, υποστηρίζει ένα ενδιαφέρον
δημοσίευμα του U.S. News World Report.
Στο ξεκίνημα τους, μία δεκαετία πριν, οι άδειες Creative Commons υιοθε-
τήθηκαν από την κοινότητα των καλλιτεχνών και της λογοτεχνίας και το
λογότυπο τους άρχισε να εμφανίζεται σε χιλιάδες blogs και webpages
ανά τον κόσμο. Οι άδειες Creative Commons αφορούν δικαιώματα πνευ-
ματικής ιδιοκτησίας και επιτρέπουν στους δημιουργούς να οριοθετούν με
ευέλικτο τρόπο τους όρους χρήσης των έργων τους. Χρησιμοποιώντας τις
άδειες, ο δημιουργός χωρίς να παραιτείται από όλα τα δικαιώματα του επί
του έργου του, αποκτά τη δύναμη να ελέγχει πώς χρησιμοποιείται το έργο
του από τρίτους. Μέχρι το 2005, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Creative
Commons υπολογίζει ότι 20 εκατομμύρια έργα χρησιμοποίησαν τις άδειες
Creative Commons, και μέχρι το 2009 o αριθμός αυτός ανήλθε ραγδαία στα
350 εκατομμύρια. Σήμερα, οι υποστηρικτές του Creative Commons θέτουν
την επέκταση των αδειών χρήσης Creative Commons σε εκπαιδευτικό υλι-
κό ως έναν από τους βασικούς στόχους τους.
Σε συνέντευξη του, ο διευθυντής του Global learning for Creative
Commons, Cable Green, αναφέρει το χαρακτηριστικό παράδειγμα της Πο-
λιτείας της Ουάσιγκτον που δαπανά κάθε χρόνο 130 εκατ. δολάρια για τα
σχολικά βιβλία, τα οποία είναι διαθέσιμα μόνο σε έντυπη μορφή και πολλές
φορές είναι αναχρονιστικά. Προτείνει ως εναλλακτική λύση τη διάθεση του
εκπαιδευτικού αυτού περιεχομένου με άδειες Creative Commons, λύση
οικονομικά πιο συμφέρουσα που ωστόσο δεν θίγει τη βιομηχανία των εκ-
δόσεων.
Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι πρωτοβουλίες για ανοικτό εκπαιδευ-
τικό υλικό που διατίθεται με άδειες Creative Commons. Οι πρωτοβουλίες
αυτές υποστηρίζονται τόσο από πολιτείες όσο και πανεπιστήμια, αλλά
ταυτόχρονα και από εθνικές κυβερνήσεις – από την Νότια Αφρική έως την
Πολωνία. Ίσως η πιο σημαντική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η
ανακοίνωση της κυβέρνησης Ομπάμα για τη χορήγηση ποσού ύψους 500
εκατομμυρίων δολαρίων μέσα από το Υπουργείο Εργασίας, προκειμένου
τα ιδρύματα και πανεπιστήμια της χώρας να αδειοδοτήσουν εκπαιδευτικό
περιεχόμενο κάτω από Creative Commons Attribution licenses με στόχο
τη διεξαγωγή προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
ανά τη χώρα. Δέκα χρόνια μετά, ο οργανισμός Creative Commons πρόκει-
ται να δοκιμαστεί σε εθνική κλίμακα, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο και για
άλλες εθνικές κυβερνήσεις να ακολουθήσουν.
Ταυτόχρονα, αρκετοί εκδότες διδακτικών βιβλίων έχουν ήδη αρχίσει να
εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για το Ανοικτό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο
(OER – Open Educational Resources). Χαρακτηριστικά, τον Νοέμβριο 2012,
ο εκδοτικός οίκος Pearson έθεσε σε λειτουργία το Project Blue Sky, μία κε-
ντρική δικτυακή τοποθεσία που ευρετηριάζει και επιτρέπει αναζήτηση σε
εκπαιδευτικό ανοικτό περιεχόμενο. Ωστόσο, η επιτυχημένη διάθεση ανοι-
κτών εκπαιδευτικών πηγών εξαρτάται από την επίτευξη διαλειτουργικότη-
τας τόσο σε τεχνικό, όσο και σε νομικό επίπεδο. Περισσότερες και αναλυ-
τικές πληροφορίες και στοιχεία μπορείτε να βρείτε στο πλήρες κείμενο του
δημοσιεύματος.
Οι
κυβερνήσεις στρέφονται στις άδειες Creative Commons
για ανοικτό εκπαιδευτικό περιεχόμενο
Creative Commons (ανακοίνωση)
Ανακοίνωση κυβέρνησης ΗΠΑ
Project Blue Sky
Creativecommons.gr
info
λάχιστον σε ένα αποθετήριο. Το
αποθετήριο πρέπει:
- να παρέχει δημόσια πρόσβα-
ση στα ερευνητικά δεδομένα,
κατόπιν εγγραφής εάν κρίνεται
απαραίτητο
- να διευκολύνει την αναφορά
σε δεδομένα μέσα από μόνιμους
προσδιοριστές (π.χ. DOI, ARK, PURL)
- να διασυνδέει τα ερευνητικά δεδομένα με τις
σχετικές δημοσιεύσεις (π.χ. περιοδικά, αναφο-
ρές, κείμενα εργασίας)
- να υποστηρίζει την αναγνώριση του χρημα-
τοδοτικού πλαισίου της έρευνας μέσα από κα-
τάλληλα μεταδεδομένα
- να προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με
αρχεία λογισμικού
- να προσφέρει τα μεταδεδομένα με τεχνικά
και νομικά ανοικτό τρόπο και με τη
χρήση ευρέως χρησιμοποιούμε-
νων προτύπων μεταδεδομένων
και οδηγιών διαλειτουργικότη-
τας, ώστε να καθιστά δυνατή
την επανάχρησή τους από ευρω-
παϊκούς και διεθνείς φορείς και
τρίτες υπηρεσίες.
Τα ερευνητικά δεδομένα που σχετίζο-
νται με ερευνητικές δημοσιεύσεις πρέπει να
καθίστανται διαθέσιμα στους ελεγκτές κατά τη
διάρκεια του ελέγχου. Παράλληλα με τη δημο-
σίευση κάποιας έρευνας, τα σχετικά ερευνητι-
κά δεδομένα πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα
μέσα από ένα αποθετήριο ανοικτής πρόσβα-
σης. Συστήνεται η χρήση κατάλληλων ανοι-
κτών αδειών για τα ανοικτά δεδομένα όπως
(Creative Commons CC0, Open Data Commons
Open Database License).
Η ευθύνη για την κατάθεση των ερευνητικών
δεδομένων που προκύπτουν από ένα έργο
ανήκει στον συντονιστή του έργου. Επίσης,
είναι απαραίτητη μία πανευρωπαϊκή καμπάνια
προώθησης των οφελών που προκύπτουν από
το διαμοιρασμό των δεδομένων και της επα-
νάχρησής τους σε ερευνητές, χρηματοδότες,
πανεπιστήμια, βιβλιοθηκονόμους, και υποστη-
ρικτικό τεχνικό προσωπικό.
info
Αναλυτικά η κοινή δήλωση των τριών
οργανισμών
