06 - 08/2013 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
25
Η έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο
"Education Τoday 2013" αναφέρει ότι
το ψηφιακό χάσμα που δημιουργεί-
ται από τις διαφορές στην πρόσβα-
ση στην τεχνολογία έχει μειωθεί στα
σχολεία. Ωστόσο ένα δεύτερο χάσμα
παραμένει πεισματικά και είναι αυτό
που βασίζεται στις ψηφιακές ικανό-
τητες. Στις περισσότερες χώρες του
ΟΟΣΑ, τα σχολεία είναι εξοπλισμένα
με ηλεκτρονικούς υπολογιστές συχνά
συνδεδεμένους με το Διαδίκτυο.
Το χάσμα δημιουργείται τώρα περισ-
σότερα ανάμεσα σε όσους κατέχουν
τις απαραίτητες γνώσεις και επιδεξι-
ότητες ώστε να επωφεληθούν από
τα ψηφιακά μέσα και σε όσους δεν
τις κατέχουν. Αυτή η διαφορά είναι
αποτέλεσμα των ανισοτήτων που
υπάρχουν στους μαθητές σχετικά
με την οικονομική, πολιτιστική και
κοινωνική τους κατάσταση. Η χρήση
των νέων τεχνολογιών στο σχολείο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του
αντίκτυπου του ψηφιακού αποκλεισμού, καθότι η χρήση ηλεκτρονικού
υπολογιστή είναι συνδεδεμένη με την ανάπτυξη ακαδημαϊκών δεξιοτήτων
και ικανοτήτων.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα παρακάτω αποτελέσματα αναφορικά
με τη σχέση της χρήσης των νέων μέσων στο σχολείο και στο σπίτι με την
απόδοση των μαθητών. Όπως αναφέρει η έκθεση "Education Τoday 2013"
του ΟΟΣΑ οι μαθητές στις χώρες που ανήκουν στον ΟΟΣΑ είναι πλέον εξοι-
κειωμένοι με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, αφού λιγότερο από
το 1% των δεκαπεντάχρονων μαθητών δήλωσαν ότι δεν έχουν χειριστεί
ποτέ ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ωστό-
σο, η συχνή χρήση υπολογιστών στο
σπίτι δεν αντιστοιχεί με τη χρήση
τους στο σχολείο. Ο μέσος όρος που
αποδίδει ο ΟΟΣΑ στους δεκαπεντά-
χρονους μαθητές που χρησιμοποιούν
υπολογιστή στο σπίτι είναι 93%, ενώ
μόνο 71% έχουν επαφή με υπολογι-
στή στο σχολείο. Επομένως, η χρήση
ψηφιακών μέσων στο σχολείο δεν
έχει ενσωματωθεί πλήρως στις εκπαι-
δευτικές πρακτικές, παρόλο που αρ-
κετά μεγάλο ποσοστό των μαθητών
έχει πρόσβαση σε αυτές στο σχολείο.
Συχνά παρατηρείται μεγαλύτερη συ-
σχέτιση μεταξύ εκπαιδευτικής από-
δοσης και χρήσης νέων μέσων στο
οικιακό, παρά στο σχολικό περιβάλ-
λον. Στην πλειοψηφία των χωρών του
ΟΟΣΑ η χρήση ηλεκτρονικού υπολο-
γιστή γίνεται ως επί το πλείστον στο
σπίτι και όχι στο σχολείο. Ωστόσο,
δεν είναι απαραίτητο ότι η καλύτερη απόδοση του μαθητή οφείλεται στην
πρόσβασή του σε υπολογιστή στο σχολείο.
Φαίνεται ότι η χρήση υπολογιστή στο σπίτι συσχετίζεται θετικά με τις ικα-
νότητες πλοήγησης και την απόδοση της "ψηφιακής" μελέτης, ενώ η χρήση
υπολογιστή στο σχολείο όχι. Με άλλα λόγια, όταν ο μαθητής χρησιμοποιεί
τα νέα μέσα στο σπίτι του, ακόμα και στον ελεύθερό του χρόνο, αυξάνονται
οι ακαδημαϊκές του δυνατότητες, αλλά δεν έχει σημειωθεί το ίδιο φαινόμε-
νο για τη χρήση τους στο σχολείο. Επομένως, οι μαθητές αναπτύσσουν τις
ψηφιακές τους ικανότητες κυρίως μέσω της ασχολίας τους με τα νέα μέσα
προς ικανοποίηση των ενδιαφερόντων τους.
Αφιέρωμα
Ηπροσέγγιση της πρωτοβουλίας "Aνοιγμα της Εκπαίδευσης" σύμφωνα με τις τάσεις
της εκπαίδευσης στο μέλλον
Αξιοσημείωτα είναι τα συμπεράσματα πρόσφατων μελετών με θέμα τις Τε-
χνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και την εκπαίδευση, στις
οποίες παρουσιάζονται οι σημαντικότερες τάσεις στον τομέα, οι οποίες
αφορούν την προσωποποίηση, τη συνεργασία και την ανάμειξη επίσημης
και ανεπίσημης εκπαίδευσης. Η μάθηση και η διδασκαλία θα εστιάζουν
στον σπουδαστή μέσω εξατομικευμένων μαθησιακών προγραμμάτων,
ενισχύοντας την διαδικτυακή συνεργασία και συνδέοντας επίσημες πηγές
μάθησης με πιο ανεπίσημους τρόπους διδασκαλίας και εκπαίδευσης. Προ-
βλέπεται πως αυτή η τάση με τη σειρά της θα έχει αντίκτυπο στα εκπαι-
δευτικά ιδρύματα, τα οποία θα προχωρήσουν σε κινήσεις ανοίγματος της
εκπαίδευσης, αλλά και επαναδιαμόρφωσης των δομών και συστημάτων
τους.
Η εκπαίδευση που στηρίζεται στα ψηφιακά μέσα επιτρέπει στο κοινό της
να έχει πρόσβαση σε προσωποποιημένο περιεχόμενο, σε επιλογές συ-
νεργασίας και καλύτερους συνδέσμους μεταξύ επίσημης και ανεπίσημης
μάθησης, υπηρεσίες που οι σπουδαστές περιμένουν λόγω τις συνήθειάς
τους να τις έχουν και στους υπόλοιπους τομείς της ψηφιακής τους καθη-
μερινότητας.
Επιπλέον, η ΕΕ διακινδυνεύει να "μείνει πίσω" στο θέμα της ανοικτότη-
τας της εκπαίδευσης σε σύγκριση με το παγκόσμιο επίπεδο. Οι ΗΠΑ και
ορισμένες χώρες της Ασίας έχουν ήδη επενδύσει σε στρατηγικές για την
ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης και της μάθησης. Το εκπαιδευτικό τους σύ-
στημα αλλάζει, καθώς ακολουθούνται νέες πρακτικές σε σχολεία και πα-
νεπιστήμια σχετικά με την πρόσβαση και το κόστος της εκπαίδευσης, στις
μεθόδους διδασκαλίας και στην παγκόσμια φήμη τους. Χαρακτηριστικό
είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία του διαθέσιμου ψηφιακού περιεχομέ-
νου προέρχεται από περιοχές εκτός της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων
των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που προσφέρουν ανοικτά μαθήματα και
ειδικά MOOCs (Massive Open Online Courses) σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα νέα ψηφιακά μέσα μπορούν να οδηγήσουν σε αλλαγή υποδείγματος
στην εκπαίδευση αν αναλογιστεί κανείς την ενδεχόμενη παιδαγωγική, ορ-
γανωτική και τεχνολογική καινοτομία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει
ότι η εκπαίδευση θα εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες των νέων μέ-
σων και των OER όσο σταδιακά προχωράει στο άνοιγμα των μαθησιακών
περιβαλλόντων, του περιεχομένου, της γνώσης και των βασικών υποδο-
μών ΤΠΕ. Χρειάζεται ωστόσο προσεκτική μελέτη στην εφαρμογή της εν-
σωμάτωσης των νέων τεχνολογιών και των OER στην εκπαίδευση, καθώς
αυτό πρέπει να συμβεί με άξονα τον σπουδαστή και τη βελτίωση της δι-
αδικασίας της μάθησης, και όχι εστιάζοντας στην τεχνολογία καθεαυτή.
Τα αποτελέσματα της ενδεχόμενης αλλαγής υποδείγματος στην εκπαίδευ-
ση, λόγω της ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών, είναι τα παρακάτω:
u
Τα
ανοικτά περιβάλλοντα μάθησης
που θα δημιουργηθούν και θα
χαρακτηρίζονται από την προσωποποίηση και τη συνεργασία λόγω της
ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών θα επιφέρουν αλλαγές και θα επανα-
προσδιορίσουν τους ρόλους διδάσκοντα και μαθητή. Ένα γνώρισμα του
νέου αυτού περιβάλλοντος είναι ότι δημιουργούνται δίκτυα και κοινότη-
τες μάθησης που δεν βρίσκονται αναγκαία κοντά γεωγραφικά. Επιπλέον,
μέσω των κοινωνικών δικτύων διαμορφώνονται ανοικτά, δυναμικά και
ελαστικά μαθησιακά περιβάλλοντα τα οποία λαμβάνουν χώρα εκτός του
περιβάλλοντος της επίσημης εκπαίδευσης, δηλαδή σε χώρους όπως το
σπίτι και στην εργασία, κατά τον ελεύθερο χρόνο των ατόμων.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι δάσκαλοι και εκπαιδευτές μέσα από
τις κοινότητες που δημιουργούν μεταξύ τους ανταλλάσουν τις μεθόδους
τους, ενώ ταυτόχρονα μπορούν και να ξεκινήσουν μαζί κάποιο εκπαιδευ-
τικό πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών εκπαιδευτικών οργα-
νισμών.
Τάσεις
Αλλαγή υποδείγματος
