22
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 09 - 11/2013
Την ηθική διάσταση του ανοίγματος της δη-
μόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας, ως βασι-
κής παραμέτρου για την επαληθευσιμότητα
των επιστημονικών δημοσιεύσεων και για την
ενίσχυση της διαφάνειας στις επιστημονικές
διαδικασίες υπογράμμισε στην ομιλία του "H
επιστήμη ως ανοικτό εγχείρημα" ο καθηγητής
Geoffrey Boulton (Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου,
The Royal Society), ο οποίος επισήμανε ότι
αναδύεται μία νέα κοινωνική δυναμική μέσα
από τα ανοικτά δεδομένα, σύμφωνα με την
οποία το κοινό γίνεται συμμέτοχο στη διαδικα-
σία παραγωγής της
γνώσης. "Το άνοιγ-
μα των δεδομένων
βοηθά την επιστή-
μη να βελτιώνεται"
υποστήριξε ο G.
Boulton στην ομιλία
του που σηματοδό-
τησε και την έναρξη
του δεύτερου μέ-
ρους του συνεδρίου
που εστίασε στην
Ανοικτή Πρόσβαση
στην επιστημονική
γνώση.
Η διαχείριση και
αξιοποίηση μεγά-
λου όγκου ανοικτών
δεδομένων και της
ανοικτής επιστημο-
νικής γνώσης εγείρει σημαντικές προκλήσεις
και απαιτεί νέες σύγχρονες πρακτικές, μεθοδο-
λογίες και υποδομές, στις οποίες πολλοί ελλη-
νικοί φορείς, όπως το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρί-
ωσης, ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια
και ερευνητικά κέντρα παρουσιάζουν εντυπω-
σιακές επιδόσεις.
Ο ρόλος της Ανοικτής Πρόσβασης στον Ευ-
ρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ) παρουσιάστηκε
σε ειδική συνεδρία στην οποία συμμετείχαν ο
Προϊστάμενος της Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας,
Octavi Quintana Trias, και οι εμπλεκόμενοι
στην εφαρμογή του ευρωπαϊκοί οργανισμοί,
όπως το European University Association, το
League of European Research Universities και
το Science Europe.
Έχοντας διανύσει μία περίοδο πιλοτικής διε-
ρεύνησης στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος
Πλαίσιο για την έρευνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
υιοθετεί πλέον δυναμικά την Ανοικτή Πρόσβα-
ση στις ερευνητικές δημοσιεύσεις, καθιστώ-
ντας αυτήν υποχρεωτική στο πλαίσιο του νέου
χρηματοδοτικού προγράμματος "Ορίζοντας
2020",
όπως επισήμανε και στο βιντεοσκοπη-
μένο μήνυμά της η Επίτροπος για την Έρευ-
να, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Maire
Geoghegan-Quinn.
Aπό την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας
Έρευνας και Τεχνολογίας Δρ. Χρήστος Βασιλά-
κος ενημέρωσε τους συνέδρους για τον σχε-
τικό προγραμματισμό της ΓΓΕΤ, του αρμοδίου
φορέα για τη χάραξη της ερευνητικής πολιτικής
της χώρας. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στη σημα-
σία και τα οφέλη της Ανοικτής Πρόσβασης και
της μεταφοράς επιστημονικής γνώσης, καθώς
και στην ανάγκη για μια καλά συντονισμένη, με
συγκεκριμένα μέτρα, πολιτική για την Ανοικτή
Πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσια
χρηματοδοτούμενης έρευνας.
Αφιέρωμα
συλλογή, τεκμηρίωση και διάχυση της επι-
στημονικής πληροφορίας- έχει κεντρικό
ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή εθνι-
κών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Ως εθνική ηλεκτρονική υποδομή περιεχομέ-
νου επιστήμης και πολιτισμού, αναπτύσσει
υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας προς τους
ελληνικούς φορείς έρευνας, τους ερευνητές
και το ευρύ κοινό, βασισμένο σε τεχνολογί-
ες αιχμής και υψηλό ανθρώπινο δυναμικό.
Συλλέγει και διαθέτει την επιστημονική και
πολιτιστική πληροφορία της χώρας, μέσω
των διαλειτουργικών του συστημάτων, με
έμφαση στην ευρεία διάχυσή της με Ανοικτή
Πρόσβαση και στην εσαεί διατήρησή της.
Σημαντικές υπηρεσίες του ΕΚΤ είναι το Εθνι-
τάλογος Επιστημονικών περιοδικών, η δια-
δικτυακή πύλη
που
δίνει πρόσβαση σε περισσότερες από 65
έγκριτες συλλογές επιστήμης και πολιτισμού,
η ψηφιακή ζωφόρος του Παρθενώνα, το
αποθετήριο Ήλιος με το επιστημονικό υλικό
του ΕΙΕ, το αποθετήριο Πανδέκτης με συλλο-
γές ιστορίας και πολιτισμού, οι ηλεκτρονικές
εκδόσεις EKT
)
σε
συνεργασία με έγκριτους εκδότες, κ.ά.
Μέσω των υποδομών του, το ΕΚΤ φροντίζει
για την προώθηση του επιστημονικού και
πολιτιστικού περιεχομένου που παράγεται
στην Ελλάδα σε διεθνείς συλλογείς περιεχο-
μένου και μηχανές αναζήτησης, όπως στην
ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana
και στο DARTEurope, την ευρωπαϊκή πύλη
για τη διάθεση των διδακτορικών διατριβών
με Ανοικτή Πρόσβαση.
Συνολικά, περισσότερες από 5.700.000 ψη-
φιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων,
επιστημονικών περιοδικών και ψηφιακών
βιβλιοθηκών διατίθενται ήδη από τον δικτυ-
ακό τόπο του Εθνικού Πληροφοριακού Συ-
του ΕΚΤ.
Μέσα από τις δράσεις του, τον θεσμικό του
ρόλο και την ενεργό συμμετοχή του σε ευ-
ρωπαϊκά έργα, το ΕΚΤ έχει καταστεί κομβικός
φορέας για τη διαμόρφωση και τον συντονι-
σμό πολιτικών ανοικτής πρόσβασης σε ελ-
ληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκτός από το
MedOANet, το ΕΚΤ συμμετέχει και στο ευρω-
παϊκό έργο OpenAIRE
,
το οποίο διαμορφώνει την ευρωπαϊκή υπο-
δομή για την ανοικτή πρόσβαση στα απο-
τελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτεί
η ΕΕ. Επίσης, συμμετέχει στο έργο RECODE
,
το οποίο συμβάλ-
λει στη διαμόρφωση πολιτικών για την Ανοι-
κτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα,
ενώ θα συντονίσει και το έργο PASTEUR4OA,
το οποίο θα συμβάλει στην ανάπτυξη πολι-
τικών Ανοικτής Πρόσβασης σε ευρωπαϊκό
επίπεδο.
Το ΕΚΤ υποστηρίζει την Ανοικτή Πρό-
σβαση με δράσεις ενημέρωσης και ευαι-
σθητοποίησης, όπως ο δικτυακός τόπος
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ανοικτή Πρόσβαση
Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική γνώση
