28
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03 - 05/2016
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ στις 17 και 18
Μαΐου το τελικό συνέδριο "Green Light for Open Access" του ευρωπα-
ϊκού έργου PASTEUR4OA (Open Access Policy Alignment Strategies for
European Union Research), συντονιστής του οποίου είναι το Εθνικό Κέ-
ντρο Τεκμηρίωσης.
Το συνέδριο επικεντρώθηκε στις νέες εξελίξεις για την Ανοικτή Πρόσβα-
ση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και δεδομένα, και αποτέλεσε μια από
τις επίσημες εκδηλώσεις της Ολλανδικής Προεδρίας της ΕΕ προσελκύο-
ντας πάνω από 150 συμμετέχοντες (φορείς και χρηματοδότες έρευνας,
εκδότες και διαμορφωτές πολιτικής από σημαντικό αριθμό κρατών της
Ευρώπης).
Το συνέδριο του PASTEUR4OA παρείχε τη δυνατότητα παρουσίασης
των εξελίξεων που έχουν πραγματοποιηθεί σε σειρά κρατών, με την
υποστήριξη του έργου, για την ενίσχυση και ευθυγράμμιση των πολι-
τικών Ανοικτής Πρόσβασης με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, την ανταλλαγή
απόψεων και τη συζήτηση μεταξύ των βασικών συμμετεχόντων στη δι-
αδικασία, καθώς και τη διερεύνηση των θεμάτων που θα απασχολήσουν
στο μέλλον τη συζήτηση για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Η υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης αποτελεί – όπως τονίστη-
κε από τους συμμετέχοντες - νευραλγικό στοιχείο για τη μετάβαση στο
νέο παράδειγμα της Ανοικτής Επιστήμης.
Η παρουσίαση των στρατηγικών που ακολουθήθηκαν από διαφορετικές
χώρες, ανέδειξε την ποικιλία των προσεγγίσεων, καθώς και τη σημασία
υιοθέτησης μιας προσέγγισης που θα ενθαρρύνει και θα επιδιώκει τη
συμμετοχή του συνόλου των φορέων και η οποία θα περιλαμβάνει συ-
γκεκριμένους στόχους. Μέσω των παρουσιάσεων αναδείχθηκε επίσης η
σημασία διατύπωσης των σχετικών πολιτικών με σαφή τρόπο.
Ταυτόχρονα επισημάνθηκε ότι η εφαρμογή των πολιτικών συνιστά εξί-
σου σημαντικό στοιχείο με την υιοθέτησή τους. Η επιτυχής εφαρμογή
διασφαλίζεται μέσω ενεργειών υιοθέτησης ροών εργασίας, διασφάλι-
σης των απαιτούμενων πόρων, παροχής κινήτρων καθώς και μέσω της
οργάνωσης κατάλληλων προγραμμάτων κατάρτισης και ενημέρωσης.
Η υιοθέτηση μηχανισμών παρακολούθησης της εφαρμογής των πολιτι-
κών συνιστά στοιχείο το οποίο συζητήθηκε εκτενώς, καθώς διασφαλίζει
την επιτυχή εφαρμογή.
Άλλα θέματα τα οποία συζητήθηκαν στο συνέδριο αφο-
ρούσαν την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδο-
μένα, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, από το 2017
και εξής, η παροχή Ανοικτής Πρόσβασης θα αποτελεί τον
κανόνα για τα προγράμματα του Ορίζοντα 2020.
Επισημάνθηκε ωστόσο ότι η πρόβλεψη αυτή δεν σημαί-
νει ότι το σύνολο των δεδομένων θα είναι ανοικτά, συ-
νέπεια της ύπαρξης ιδιαίτερων λόγων που καθιστούν μη
δυνατή την Ανοικτή Πρόσβαση.
Το PASTEUR4OA υποστηρίζει την ανάπτυξη και την ενί-
σχυση των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης οι οποίες
ευθυγραμμίζονται με τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επι-
τροπής του 2012 για την πρόσβαση και τη διατήρηση της
επιστημονικής πληροφορίας και το πλαίσιο του προγράμ-
ματος Ορίζοντας 2020 για την παροχή Ανοικτής Πρόσβα-
σης σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και δεδομένα.
Η επίτευξη του στόχου αυτού επιδιώκεται μέσω σειράς
δράσεων που περιλαμβάνουν τη δημιουργία δικτύου
εθνικών εμπειρογνωμόνων, την ανάπτυξη εθνικών προ-
γραμμάτων δράσης με τους διαμορφωτές πολιτικής, την
ανταλλαγή πληροφοριών και καλών πρακτικών μέσω
της διοργάνωσης εκδηλώσεων, όπως τα περιφερειακά
σεμινάρια και η πανευρωπαϊκή συνάντηση των εμπειρο-
γνωμόνων, καθώς και την ανάπτυξη υποστηρικτικού υλικού βάσει των
αναγκών των φορέων.
Η υποστήριξη που παρείχε το PASTEUR4OA κατέστη δυνατή μέσω της
δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού δικτύου εμπειρογνωμόνων (του λεγόμε-
νου KnowledgeNet), οι οποίοι – σε συνεργασία με το έργο - διαμόρφω-
σαν εθνικά προγράμματα δράσης, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες κάθε
χώρας.
Το υποστηρικτικό υλικό που παράχθηκε στο πλαίσιο του έργου αποτέ-
λεσε ένα πρόσθετο σημαντικό εργαλείο. Όπως ανακοινώθηκε στο συνέ-
δριο, το δίκτυο των εμπειρογνωμόνων θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη δι-
αμόρφωση πολιτικών σε εθνικό επίπεδο μετά τη λήξη του PASTEUR4OA
μέσω της ένταξης των σχετικών δράσεων του στο έργο OpenAIRE.
Οι πολιτικές για την
Ανοικτή Πρόσβαση στην ΕΕ
στο επίκεντρο του συνεδρίου του
PASTEUR4OA
info
To έργο PASTEUR4OA
Το Συνέδριο "Green Light for Open Access"
