09 - 11/2017 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
1
σημείωμα της έκδοσης
Η σημασία της γνώσης, της καινοτομίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου
στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο αναγνωρίζεται πλέ-
ον ευρύτατα τα τελευταία χρόνια, με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση να
είναι ήδη σε εξέλιξη. Σε αυτό το πλαίσιο, το θέμα της φυγής του εξειδικευ-
μένου ανθρώπινου δυναμικού από την Ελλάδα, πιο γνωστό και ως brain
drain και νεομετανάστευση, εκτός από το ότι είναι ένα δημοφιλές θέμα
συζητήσεων και αντιπαραθέσεων, αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για
τη χώρα.
Πέρα από την προφανή αρνητική πλευρά της "απώλειας" των επιστημό-
νων και επαγγελματιών που φεύγουν στο εξωτερικό, φαινόμενο που πα-
ρατηρείται εδώ και πολλά χρόνια, δεν θα πρέπει να αγνοούμε τα οφέλη για
τη χώρα όταν αυτοί επιστρέφουν μεταφέροντας στην Ελλάδα τις γνώσεις,
εμπειρίες και νοοτροπία που απέκτησαν στο εξωτερικό.
Η νέα εθνική πρωτοβουλία "Γέφυρες Γνώσης και Συνεργασίας" αποσκοπεί
στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των γνώσεων και των εμπειριών των
Ελλήνων του εξωτερικού και τη διασύνδεση τους με τη χώρα, με όχημα τη
γνώση και τη συνεργασία. Η πρωτοβουλία, που υλοποιείται από το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Στρατηγι-
κών και Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυ-
ξης, απευθύνεται στο σύνολο του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού
εντός και εκτός Ελλάδος και προσβλέπει στη δημιουργία δικτύων μεταξύ
των Ελλήνων για την ενίσχυση της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας,
διασφαλίζοντας ότι οι Έλληνες που συμμετέχουν γίνονται μέρος μιας κοι-
νής προσπάθειας.
Στο αφιέρωμα του τεύχους αυτού σας καλούμε να γνωρίσετε την πρωτο-
βουλία, τους στόχους και τις δράσεις της, όπως επίσης και να διαβάσετε
ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις με καταξιωμένους αλλά και νέους, επιστήμο-
νες, επαγγελματίες και επιχειρηματίες που διαπρέπουν στην Ελλάδα και το
εξωτερικό, και οι οποίοι σχολιάζουν την πρωτοβουλία.
Το τελευταίο, όμως, διάστημα υπάρχει έντονη κινητικότητα και όσον αφο-
ρά την ενεργό συμμετοχή της Ελλάδας σε σημαντικές διεθνείς πρωτοβου-
λίες και προγράμματα στον χώρο της έρευνας & τεχνολογίας. Η χώρα μας
υπέγραψε τη Διακήρυξη της ΕΕ για τα Υπολογιστικά Συστήματα Υψηλών
Επιδόσεων με στόχο την ανάπτυξη της νέας γενιάς υποδομών πληροφο-
ρικής και δεδομένων, ενώ συμμετέχει πλέον στο ερευνητικό πρόγραμμα
αεροναυπηγικής Clean Sky 2. Επίσης, συμμετέχει στην ευρωμεσογειακή
πρωτοβουλία PRIMA που αποσκοπεί στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων
και των αγροδιατροφικών συστημάτων στη Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο της συμμετοχής του σε εκδήλωση στην Αθήνα για την πρω-
τοβουλία PRIMA, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την έρευνα, επιστήμη & και-
νοτομία Carlos Moedas παραχώρησε στο περιοδικό αποκλειστική συνέ-
ντευξη στην οποία μας μίλησε εφ' όλης της ύλης για τις τελευταίες εξελίξεις
στην ευρωπαϊκή έρευνα και τις πολιτικές της Επιτροπής.
Από τα θέματα του τεύχους αυτού ξεχωρίζουμε τρεις αισιόδοξες ειδή-
σεις για το μέλλον της ελληνικής έρευνας: α) Με βάση τα προκαταρκτικά
στοιχεία του ΕΚΤ για το 2016, το ποσοστό των δαπανών Έρευνας & Ανά-
πτυξης (Ε&Α) επί του ΑΕΠ το 2016 ανέρχεται στο 0,99%, συνεχίζοντας την
αυξητική πορεία των τελευταίων ετών β) 13 Έλληνες ερευνητές βρίσκονται
μεταξύ των κορυφαίων που επιχορηγούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβού-
λιο Έρευνας στο πλαίσιο των τελευταίων προκηρύξεων του γ) Η ελληνική
ομάδα από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ κατέκτησε την πρώ-
τη θέση στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Καινοτόμων Προϊόντων Διατροφής
ECOTROPHELIA 2017.
Το προηγούμενο όμως διάστημα υπήρξε και μια μεγάλη απώλεια στον
χώρο της έρευνας, καθώς απεβίωσε ο Φώτης Καφάτος, ένας από τους ση-
μαντικότερους βιολόγους στον κόσμο, κορυφαίος δάσκαλος και ερευνη-
τής. Ο Φ. Καφάτος ήταν ο πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Έρευνας (ERC) και ο δημιουργός του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και
Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ.
Πέρα από το τεράστιο επιστημονικό του έργο και τη διεθνή αναγνώριση,
διακρινόταν και για τον οραματικό του λόγο. Σε μια από τις πιο ενδιαφέ-
ρουσες συνεντεύξεις που έχουμε δημοσιεύσει στο περιοδικό (τεύχος 56),
ο Φ. Καφάτος είχε δηλώσει: "Η πρόκληση για τα ευρωπαϊκά κράτη είναι να
ενθαρρύνουν το ερευνητικό δυναμικό τους, να δώσουν στους νέους ανε-
ξαρτησία και εθνική χρηματοδότηση για να αποδώσουν και να γίνουν ικα-
νοί να ανταγωνιστούν διεθνώς. Μια γερή εθνική βάση είναι απαραίτητη για
την ανταγωνιστικότητα της χώρας στο διεθνές περιβάλλον".
Μαργαρίτης Προέδρου
Αρχισυντάκτης
