K i M N D T D M IA
Ερ:Μια σειρά από δείκτες ενισχύουν την άποψη ότι η
Ευρώπη παρουσιάζει υστέρηση όσον αφορά τη μετά
βαση σε μια οικονομία
βασισμένη
στη γνώση
(knowledge-based
economy). Ενδεικτικά, αναφέρεται
ότι οι δαπάνες για έρευνα στην Ευρώπη ανέρχονται σε
1,8%του ΑΕΠ, σε σύγκριση με 3%, περίπου, του ΑΕΠ
σε ΗΠΑ και Ιαπωνία, ενώ χαμηλές είναι και οι ιδιωτικές
επενδύσεις. Πώς θα σχολιάζατε την παραπάνω άποψη;
Απ: Έχετε απόλυτο δίκιο. Η Ευρώπη, αυτή τη στιγμή, είναι πίσω
από τους ανταγωνιστές της, και ως προς το ύψος των δα
πανών συνολικά για την έρευνα και ως προς το ύψος των
δημόσιων δαπανών για την έρευνα (κοινοτικές, εθνικές
κ.ά.). Υπάρχει μια τεράστια πρόκληση. Δεν είναι βέβαια
δυνατόν να πούμε ότι μετράει μόνο η ποσοτική διάσταση,
δηλαδή αν δώσουμε περισσότερα χρήματα όλα 8α λυ
θούν. Από την άλλη μεριά όμως, τα προβλήματα δεν μπο
ρούν να λυθούν αν δεν υπάρξει και μια προσπάθεια που
να έχει ποσοτικό περιεχόμενο, δηλαδή να αυξηθούν οι δη
μόσιες και ιδιωτικές δαπάνες για την έρευνα. Όταν λέω,
βέβαια, δημόσιες δαπάνες, εννοώ και τις κοινοτικές δα
πάνες. Δεν είναι όμως εκεί το πρόβλημα. Πρέπει να αυξη
θεί κυρίως το σύνολο των εθνικών και περιφερειακών δα
πανών για την έρευνα. Δεν είναι η μόνη λύση του προβλή
ματος. Είναι μια αναγκαία συνθήκη, όχι και ικανή.
Ερ: Τον Ιανουάριο του 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
εξέδωσε την Ανακοίνωση "Για έναν ευρωπαϊκό χώρο
στον τομέα της έρευνας". Ποια 9α είναι τα επόμενα
βήματα της Επιτροπής, για την υλοποίηση συγκεκρι
μένων δράσεων, άμεσα και με αποτελεσματικότητα;
Πώς το 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα και την
τεχνολογική ανάπτυξη θα συσχετίζεται με τον Ευρω
παϊκό Χώρο Έρευνας;
Απ: Μέσα στον Οκτώβριο του 2000 θα έχει δημοσιευθεί η
Ανακοίνωση της Επιτροπής για τους προσανατολισμούς
του 6ου Προγράμματος Πλαισίου (6ο ΠΠ), μια Ανακοίνω
ση που αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στην Ανακοίνωση για
τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας και την επίσημη πρόταση
για το 6ο ΠΠ που θα γίνει τον Φεβρουάριο του 2001.
Σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν δίνουμε έμφαση, σε αυτή
τη φάση, σε ποιους τομείς έρευνας θα "επενδύσει" η Κοι
νότητα - κάτι που θα γίνει όταν ανακοινωθεί η συγκεκριμένη
πρόταση. Δίνουμε κάποια κριτήρια επιλογής, αλλά κυρίως,
αυτή είναι νομίζω η επαναστατική αλλαγή, προσπαθούμε να
τονίσουμε ότι δεν είναι δυνατό να παραμείνουμε στο πλαί
σιο της χρηματοδότησης συγκεκριμένων ερευνητικών έργων,
αλλά πρέπει να παρέμβουμε σε ένα προηγούμενο στάδιο,
δηλαδή στη στήριξη της υποδομής της έρευνας, στη διασύν
δεση των εθνικών προγραμμάτων έρευνας μεταξύ τους, στο
συνολικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο ερευνητικός κό
σμος, θ α πρέπει να αντιμετωπίσουμε ζητήματα που είναι καί
ρια σήμερα, και που θα γίνουν ακόμη πιο κεντρικά στην Ευ
ρώπη του αύριο. Πρόκειται για ζητήματα που σχετίζονται με
τη σχέση Πολιτών, Κοινωνίας και Έρευνας, μια σχέση που
έχουμε σαφέστατα υποτιμήσει μέχρι στιγμής.
Ερ: Τα Προγράμματα Πλαίσιο δίνουν προτεραιότητα
στη χρηματοδότηση της εφαρμοσμένης έρευνας, με
σκοπό την παραγωγή οικονομικών
αποτελεσμάτων.
Δεδομένου ότι η Ευρώπη αποτελεί έναν χώρο παρα
γωγής γνώσης, μπορούμε να ελπίζουμε ότι στον Ευ
ρωπαϊκό Χώρο Έρευνας,τα προγράμματα Ε&ΤΑ θα εί
ναι πιο προσανατολισμένα στη γνώση και όχι τόσο
προσανατολισμένα στη βιομηχανία;
Απ: Η αλήθεια είναι ότι το 5ο ΠΠ έκανε αυτή τη στροφή, προ
σωπικά πιστεύω ότι ήταν αναγκαία τη στιγμή που έγινε, προς
αυτό που λέμε "προσέγγιση της επίλυσης προβλημάτων",
αν θέλετε εφαρμοσμένη έρευνα. Να συγκεντρώσουμε, δη
λαδή, όλη την προσοχή μας σε συγκεκριμένα προβλήματα
της κοινωνίας. Σήμερα είναι αποδεκτό ότι υπάρχει μια ανά
γκη επαναξισορρόπησης. Χωρίς να απομακρυνθούμε από
την παραπάνω προσέγγιση, θα πρέπει να δοθεί και κάποια
έμφαση στη λεγόμενη βασική ή θεμελιώδη έρευνα. Ξέρετε,
τα όρια ανάμεσα στη βασική και στην εφαρμοσμένη έρευ
να δεν είναι τόσο ξεκάθαρα, όπως πολλές φορές πιστεύ
ουμε. Να σας θυμήσω ότι στο Gern στη Γενεύη, ένα Κέντρο
όπου διεξάγεται έρευνα στη Θεωρητική Φυσική ανακαλύ
φθηκε, συγχρόνως, και το περίφημο WWW. Άρα δεν
υπάρχουν ξεκάθαρα όρια, πού αρχίζει η εφαρμοσμένη
έρευνα και πού τελειώνει ηΒασική έρευνα. Πρέπει να υπάρ
ξει, όμως, μια επαναξισορρόπηση που να "ξαναφέρει στην
επιφάνεια" την ανάγκη της έρευνας που στηρίζεται στην πε
ριέργεια, δηλαδή της έρευνας που δίνει την ικανοποίηση
στον ερευνητή ότι μπαίνει σε καινούριους δρόμους.
Ερ: Στα ανταγωνιστικά ευρωπαϊκό προγράμματα, οι
Έλληνες παρουσιάζουν μεγάλα ποσοστά επιτυχίας,ειδι
κά στο πρόγραμμα Information Society Technologies
(1ST) (ποσοστό χρηματοδότησης 6,7% και 9%, αντίστοι
χα, στις δύο πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσε
ων). Εχοντας μια σφαιρική εικόνα της κατάστασης της
έρευνας στην Ευρώπη, πώς κρίνετε την ελληνική ερευ
νητική δραστηριότητα;
É F I Y N A
Τ 1 Χ Ν Ο Λ
|
