Κ Α Ι Ν Ο Τ Ο Μ ΙΑ
Απ: Πράγματι, οι Έλληνες ερευνητές συμμετέχουν στα προ
γράμματα με ποσοστά πολύ υψηλότερα από αυτά που 8α
αναλογούσαν στον πληθυσμό, και κυρίως με ποσοστά πολύ
υψηλότερα από την εικόνα που, καμιά φορά, έχουμε για την
Ελλαδίτσα μας, μια εικόνα που δεν ανταποκρίνεται καθόλου
στην πραγματικότητα. Υπάρχου ν εξαιρετικοί Έλληνες ερευνη
τές σε όλους τους τομείς, εκτός και εντός Ελλάδας. Υπάρ
χουν ερευνητικά ινστιτούτα στα οποία διεξάγεται εξαιρετική
δουλειά, με κριτήρια παγκόσμια ή ευρωπαϊκά και όχι με κρι
τήρια που αφορούν συγκρίσεις με την έρευνα που διεξήγαν
στο παρελθόν. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι έχουν λυθεί
τα προβλήματα. Οι υποδομές παραμένουν ακόμη "χαμηλές",
σε σχέση με τις άλλες χώρες, όπως είναι χαμηλό, το χαμη
λότερο στην Ευρώπη, το ποσοστό της δημόσιας δαπάνης για
την έρευνα. Εκεί, δε, που τα στοιχεία είναι πράγματι εντυπω
σιακά και αρνητικά, είναι ως προς τα ποσά της ιδιωτικής
έρευνας, καθώς ελάχιστες ελληνικές βιομηχανίες επενδύ
ουν στην έρευνα. Είναι γεγονός, όμως, ότι οι
Έλληνες ερευνητές, ως άτομα και ως ομάδες,
πραγματοποιούν εξαιρετική έρευνα. Συγκεκρι
μένες ελληνικές ερευνητικές κυψέλες, στα Πα
νεπιστήμια και στα Ερευνητικά Ινστιτούτα, είναι
αποδεδειγμένα από τις καλύτερες που υπάρ
χουν σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Ερ: Νομίζετε ότι οι Έλληνες ερευνητές είναι σε θέση
να ανταποκριθούν
στις απαιτήσεις
του Ευρωπαϊκού
Χώρου Έρευνας;
Απ: Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι η Ελλάδα έχει τη θέ
ση της στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, γεγονός που έχει
να κάνει, βέβαια, και με τη γεωγραφική θέση της χώρας,
αλλά και με αυτό το επίπεδο αριστείας των ερευνητών μας
το οποίο, επαναλαμβάνω, είναι πραγματικά εξαιρετικό. Όχι
βέβαια σε όλους τους τομείς, αλλά σε πάρα πολλούς το
μείς. Ξέρετε, όμως, ποιο είναι το πρόβλημα; Έχουμε την τά
ση να μιλάμε σε πολύ γενικό επίπεδο. Δηλαδή, ότι το συ
γκεκριμένο Πανεπιστήμιο είναι καλό, ενώ το άλλο Πανεπι
στήμιο είναι λιγότερο καλό. Η συζήτηση δεν πρέπει να γί
νεται σε αυτό το επίπεδο, αλλά σε επίπεδο συγκεκριμένων
τομέων, είτε πανεπιστημιακής έρευνας, είτε έρευνας Ερευ
νητικών Ινστιτούτων, είτε και βιομηχανικής έρευνας. Να γί
νεται, δηλαδή, εξειδίκευση σε συγκεκριμένες ερευνητικές
κυψέλες οι οποίες είναι αξιόλογες.
Επιπλέον, οι ελληνικές ερευνητικές ομάδες θα πρέπει να
συνδεθούν ακόμη περισσότερο με ερευνητές και ερευνητι
κά ινστιτούτα των άλλων χωρών από την Ευρωπαϊκή Ενωση
(ΕΕ) αλλά και εκτός ΕΕ.
Γενικά, 8α ήθελα να τονίσω και πάλι ότι υπάρχει καλή μα
γιά για να γίνει πολύ καλή δουλειά. Όπως, όμως και σε πά
ρα πολλούς άλλους τομείς της ελληνικής πραγματικότη
τας, υπάρχει η ανάγκη περαιτέρω δουλειάς στο επίπεδο
των δομών και όχι τόσο των προσώπων . Υπάρχου ν εξαίρε
τα πρόσωπ α σε όλους τους τομείς.
Ερ: Η αντιμετώπιση των επιστημόνων - ερευνητών από
την κοινωνία χαρακτηρίζεται,
πολλές φορές, από καχυ
ποψία και δυσκολία
αποδοχής
των απόψεων
τους,
ιδίως σε θέματα ποιότητας ζωής. Αναφέρεται,
ενδεικτι
κά, το πρόβλημα με τις διοξίνες και τα γενετικώς τρο
ποποιημένα τρόφιμα. Νομίζετε ότι είναι
δικαιολογημέ
νη μια τέτοια αντίδραση; Υπάρχει ευθύνη της επιστημο
νικής
κοινότητας;
Απ:
Σας ανέφερα προηγουμένως το ζήτημα της
σχέσης Κοινωνίας και Έρευνας, ή καλύτερα για να
ακριβολογώ, τη σχέση Κοινωνίας και Επιστήμης,
ένα ζήτημα που το έχουμε κοιτάξει λίγο στενά μέ
χρι σήμερα. Δηλαδή θεωρήσαμε σαν υποχρέωση
της επιστήμης να κάνει καλύτερο μάρκετινγκ των
επιτευγμάτων της. Δεν είναι όμως αυτό το ζήτημα. Υπάρχει
ανάγκη ενός καλύτερου, πληρέστερου και βαθύτερου δια
λόγου Κοινωνίας και Επιστήμης, που να οδηγήσει σε ένα νέο
συμβόλαιο ανάμεσα στον επιστημονικό κόσμο και την Κοι
νωνία. Η Ευρώπη δεν πρέπει να κάνει βήματα προς τα πίσω,
ως προς τις ηθικές και κοινωνικές της αξίες. Δεν πρέπει, δη
λαδή, να βρεθεί ξαφνικά σε αντίστοιχα επίπεδα με μη ευ
ρωπαϊκές χώρες. Η Ευρώπη πρέπει να διατηρήσει τις υψη
λές ηθικές και κοινωνικές της αξίες. Συγχρόνως όμως, πρέ
πει να βρεθεί ένας τρόπος διαλόγου με την Επιστήμη, που να
οδηγήσει σε ένα νέο συμβόλαιο Επιστήμης και Κοινωνίας.
Γύρω στα μέσα Νοεμβρίου του 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτρο
πή θα κάνει μια ανακοίνωση για το θέμα "Κοινωνία και Επι
στήμη", θεωρώ ότι είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα
και μακάρι να μπορούσατε και σεις να συμβάλλετε και με το
περιοδικό σας. Είμαι στη διάθεση σας να σας βοηθήσω, με
μεγάλη μου χαρά, ώστε να προωθήσουμε αυτόν το διάλογο,
όχι το μονόλογο, Κοινωνίας και Επιστήμης. Να προχωρήσου
με δηλαδή από μια πολιτική έρευνας σε μια πολιτική επιστή
μης. Βεβαίως, το ένα περιλαμβάνει το άλλο. Αλλά, δεν είναι
το ίδιο πράγμα. Η πολιτική επιστήμης πρέπει να συμπεριλά
βει και τη θέση που έχει η επιστήμη στη σημερινή και την αυ
ριανή κοινωνία. Είναι γνωστά τα θέματα της βιοηθικής, κλπ.
Εκεί χρειάζεται δουλειά.
J 3 Y N A
Τ Ε Χ Ν Ο Λ ϋ ΠΛ
