28
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 09 - 11/2015
Αφιέρωμα-Συνέντευξη
Ο Ορίζοντας 2020 έχει, σε σχέση με τα προη-
γούμενα Προγράμματα Πλαίσιο, μεγαλύτερο
προσανατολισμό προς την καινοτομία και τον
αντίκτυπο στην κοινωνία, την οικονομία και
το περιβάλλον. Πώς θα σχολιάζατε τα αποτε-
λέσματα της πρώτης διετίας 2014-2015;
Σε σύγκριση με τα προηγούμενα Προγράμματα
Πλαίσιο, ο Ορίζοντας 2020 φέρνει για πρώτη
φορά μαζί τρία διαφορετικά προγράμματα (το
7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, το πρόγραμμα καινο-
τομίας CIP και την ευρωπαϊκή συμμετοχή στο
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνο-
λογίας ΕΙΤ).
Κατά συνέπεια, νομίζω ότι η κύρια πρόκληση
για όλους την πρώτη διετία του Ορίζοντα 2020
ήταν η κατανόηση της νέας του δομής και η
χρήση των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων
που εισήγαγε.
Αυτά περιλαμβάνουν και τις δράσεις καινοτο-
μίας στο μέγεθος που είδαμε (π.χ. την πρώτη
διετία, στην περιοχή ICT-LEIT (Leadership in
Enabling and Industrial Technologies) (σχεδόν
το 40% του συνολικού προϋπολογισμού 1,1 δισ.
ευρώ, δηλ. σχεδόν 440 εκατ. ευρώ, δαπανήθη-
καν σε διάφορες δράσεις καινοτομίας).
Ουσιαστικά, για όλους, και τους συμμετέχοντες
και τους αξιολογητές και για την ίδια την Ευρω-
παϊκή Επιτροπή (ΕΕ), η πρώτη αυτή διετία του
Ορίζοντα 2020 ήταν μία περίοδος προσαρμο-
γής.
Με βάση τα μαθήματα που παίρναμε από τις
προτάσεις που λάβαμε και την αξιολόγησή
τους, κάναμε την ανάλυσή μας για να μπορέ-
σουμε να οριοθετήσουμε ξανά ορισμένες από
τις δράσεις, με στόχο την καλύτερη κατανόησή
τους από όλους τους συμμετέχοντες.
Ειδικά για τις δράσεις καινοτομίας, θα έλεγα ότι
χρειάστηκε λίγο περισσότερη προσοχή προκει-
μένου να καταλάβουμε όχι τι είναι καινοτομία,
αλλά πώς και με ποιους εμπειρογνώμονες να
αξιολογήσουμε τις δράσεις καινοτομίας.
Έπρεπε, επομένως να ορίσουμε με σαφή τρόπο
τα κριτήρια αξιολόγησης της κάθε δράσης και
να τα εξηγήσουμε στους αξιολογητές, προκει-
μένου στο τέλος να επιλεχθούν τα καλύτερα
δυνατόν έργα. Όλα αυτά ήταν μία εξαιρετική
εμπειρία που θα μας βοηθήσει στο επόμενο
πρόγραμμα εργασίας για την περίοδο 2016-
2017.
Πώς αξιολογείτε τα μέχρι σήμερα στοιχεία
όσον αφορά τη δέσμευση της ΕΕ για μεγαλύ-
τερη συμμετοχή των Μικρομεσαίων Επιχειρή-
σεων στα προγράμματα του Ορίζοντα 2020;
Αυτό είναι ένα στοίχημα που δώσαμε όλοι μας
για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των Μικρομεσαί-
ων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Για να αναφέρω μερικά
σχετικά στατιστικά στοιχεία, είχαμε παρατηρή-
σει ότι στα τελευταία Προγράμματα Πλαίσιο
υπήρχε διαδοχικά όλο και μικρότερη συμμετο-
χή από τη βιομηχανία γενικά και από τις ΜΜΕ
ειδικότερα (π.χ. στην περιοχή ICT, η βιομηχανι-
κή συμμετοχή στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο είχε
πέσει κάτω από το 35% και αυτή των ΜΜΕ στο
15%).
Όλοι γνωρίζουμε ότι η ραχοκοκαλιά της ευρω-
παϊκής οικονομίας και οι πιο καινοτόμες επιχει-
ρήσεις είναι οι ΜΜΕ, επομένως έπρεπε να γίνει
κάτι για να αλλάξει η κατάσταση αυτή.
Οι δράσεις καινοτομίας που εισήγαμε βοηθούν
ουσιαστικά τη συμμετοχή καινοτόμων επιχει-
ρήσεων στο πρόγραμμα. Μια από τις πιο στο-
χευμένες από τις δράσεις αυτές είναι το SME
Instrument που απευθύνεται σε καινοτόμες νε-
οσύστατες και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.
Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά, καθώς τα
στατιστικά της βιομηχανικής συμμετοχής και
ιδιαίτερα των ΜΜΕ στον Ορίζοντα 2020 έχουν
αρχίσει να αλλάζουν δραστικά (π.χ. στο ICT-LEIT,
η βιομηχανική συμμετοχή ανέβηκε στο 52% και
αυτή των ΜΜΕ στο 30%).
Το πρόγραμμα FET για τις Μελλοντικές και
Αναδυόμενες Τεχνολογίες χρηματοδοτεί τε-
χνολογίες αιχμής και υψηλού ρίσκου. Πώς
θα σχολιάζατε τη συμμετοχή των ελληνικών
ερευνητικών ομάδων σε αυτό το τόσο αντα-
γωνιστικό πρόγραμμα;
Το πρόγραμμα FET είναι όντως εξαιρετικά αντα-
γωνιστικό, αν και ο ανταγωνισμός σημαίνει ότι
βοηθάει όλους ουσιαστικά να γίνουν καλύτεροι.
Οι τομείς που καλύπτει το FET ουσιαστικά αφο-
ρούν όλες τις τεχνολογίες.
Έτσι η πρόκληση είναι ακόμα μεγαλύτερη για
τα ελληνικά πανεπιστήμια και τους ερευνητές,
δεδομένου ότι το FET στο προηγούμενο Πρό-
γραμμα Πλαίσιο ήταν μόνο στα πεδία του ICΤ.
Επομένως, ο ανταγωνισμός έχει αυξηθεί κατα-
κόρυφα, η χρηματοδότηση παραμένει σχετικά
μέτρια σε σχέση με τη ζήτηση που υπάρχει και,
αν κρίνω από την ελληνική συμμετοχή, από τις
προτάσεις και την αξιολόγηση αυτών των προ-
τάσεων, νομίζω ότι είμαστε στην 8η ή στην 9η
θέση, κάτι που δείχνει πως δεν τα πάμε καθόλου
άσχημα μέχρι στιγμής. Αυτό, βέβαια, δεν απο-
τελεί λόγο για να μην επιχειρήσουμε να γίνουμε
καλύτεροι στο μέλλον.
Μία από τις πρωτοβουλίες του FET είναι τα FET
Flagships για το Γραφένιο και τον Ανθρώπινο
Εγκέφαλο. Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε
τους στόχους αυτής της πρωτοβουλίας και τη
μέχρι στιγμής ερευνητική δραστηριότητα και
πρόοδο;
Τα FET Flagships είναι ένα νέο στοίχημα που
ουσιαστικά βάλαμε όλοι μας, ΕΕ και Κράτη
Μέλη, για το κατά πόσο έχουμε τη δυνατότητα
στην Ευρωπαϊκή Ένωση να χρηματοδοτήσουμε
ερευνητικά έργα πολύ μεγάλης κλίμακας που να
είναι ιδιαίτερα φιλόδοξα και υψηλού ρίσκου.
Τα Flagships είναι έργα τα οποία φέρνουν σε
συνεργασία εκατοντάδες ερευνητές από όλη
την Ευρώπη με σκοπό να αντιμετωπίσουν μια
μεγάλη επιστημονική και τεχνολογική πρόκλη-
ση και να μετατρέψουν την επιστημονική πρόο-
δο σε καινοτομία προς όφελος της ευρωπαϊκής
κοινωνίας και οικονομίας.
Στο Flagship για τον Ανθρώπινο Εγκέφαλο η
μεγάλη πρόκληση είναι να κατανοήσουμε καλύ-
τερα την λειτουργία αλλά και τις δυσλειτουργίες
του ανθρώπινου εγκέφαλου, ενώ στο Flagship
για το Γραφένιο είναι να αναπτύξουμε νέες ρη-
ξικέλευθες τεχνολογίες που στηρίζονται στο
Γραφένιο και σε άλλα συναφή δισδιάστατα υλι-
κά και να τις μεταφέρουμε από τα ερευνητικά
εργαστήρια στην βιομηχανία και από εκεί στην
αγορά.
Πρόκειται για δύο πρωτοβουλίες της τάξης του
1 δισ. Eυρώ που πρέπει να στηθούν και να χρη-
ματοδοτηθούν από κοινού με τα κράτη μέλη και
όλους τους συμμετέχοντες. Αυτό είναι ήδη μια
πρώτη μεγάλη πρόκληση.
Το γεγονός ότι πρέπει να συνεργαστεί και να συ-
ντονισθεί ένας πολύ μεγάλος αριθμός ομάδων
"Η προσέλκυση της βιομηχανίας για συνεργασία με τους ερευνητές στα FET
Flagships είναι μια μεγάλη πρόκληση"
Συνέντευξη με τον
Θωμά Σκορδά
, Head of the FET Flagships Unit,
Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών (CNECT)
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
