09 - 11/2015 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
19
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Oελληνικός δικτυακός τόπος για τηνΑνοικτήΠρόσβαση
Νέα - Εκδηλώσεις - Πολιτικές - Σύνδεσμοι - eGallery
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμε-
τείχε στο πρώτο workshop με τίτλο “Sharing
research data and open access to publications
in H2020”που διοργάνωσε το έργο OpenAire
στη Γάνδη, στις 18 Νοεμβρίου 2015.
Το workshop παρείχε το πλαίσιο για την ανταλ-
λαγή απόψεων, εμπειριών καθώς και συζήτη-
σης μεταξύ των Εθνικών Σημείων Επαφής των
προγραμμάτων του Ορίζοντα 2020 (NCPs), των
Εθνικών Σημείων Επαφής για την Ανοικτή Πρό-
σβαση (NOADs) και των Εθνικών Σημείων Ανα-
φοράς (NPRs) με στόχο την καλύτερη υποστήρι-
ξη των ερευνητών σε σχέση με τις υποχρεώσεις
τους για την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης στις
δημοσιεύσεις και την πιλοτική δράση για την
Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδο-
μένα, σε επιλεγμένες θεματικές περιοχές του
Ορίζοντα.
Το workshop επιδίωξε ειδικότερα να απαντήσει
σε θέματα που αφορούν το περιεχόμενο της
Ανοικτής Πρόσβασης, τη συμμόρφωση των
ερευνητών με τις υποχρεώσεις που σχετίζονται
με την Ανοικτή Πρόσβαση σε πρακτικό επίπε-
δο, καθώς και τα εργαλεία που υπάρχουν στη
διάθεση των ερευνητών, με ιδιαίτερη αναφο-
ρά στις υπηρεσίες του OpenAire. Παράλληλα,
επισημάνθηκαν τα ζητήματα εκείνα στα οποία
πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη διαδικασία
υποβολής και υλοποίησης των έργων, όπως και
μετά τη λήξη τους.
Η Caroline Colin παρουσίασε εκ μέρους της Ευ-
ρωπαϊκής Επιτροπής στοιχεία για τη συμμετοχή
στην πιλοτική δράση για την Ανοικτή Πρόσβα-
ση στα επιστημονικά δεδομένα με βάση τις
υποβολές στις πρώτες προσκλήσεις του Ορί-
ζοντα. Όπως προκύπτει από την επεξεργασία
των σχετικών στοιχείων, από τις συνολικά 3.699
συμφωνίες επιχορήγησης (grant agreements)
το ποσοστό εξαίρεσης ήταν 34,4% (149/431
προτάσεις), στοιχείο που μεταφράζεται σε συμ-
μετοχή στην πιλοτική δράση για την Ανοικτή
Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα σε πο-
σοστό 65,4%. Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή σε
εθελοντική βάση από άλλες περιοχές ανήλθε σε
11,9% (409/3.268 προτάσεις).
Συνολικά, τα στοιχεία δεν παρουσιάζουν σημα-
ντική διαφοροποίηση από αυτά του 2014 και
αξιολογούνται ως ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, λαμ-
βάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή σε ποσοστό
100% όχι μόνο δεν είναι εφικτή, αλλά ούτε και
επιθυμητή (ορισμένα έργα δεν παράγουν άλλω-
στε δεδομένα). Την ίδια στιγμή, συμμετοχή στην
πιλοτική δράση σημαίνει συνδιαμόρφωση της
ευρωπαϊκής πολιτικής. Ως προς τους λόγους μη
συμμετοχής, ο βασικότερος (σε ποσοστό 35,3%)
αφορά θέματα προστασίας της πνευματικής ιδι-
οκτησίας.
Σημαντικό εργαλείο στην παροχή Ανοικτής
Πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα απο-
τελεί το Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων (Data
Management Plan/DMP). Όπως επισημάνθηκε
το DMP αποτελεί ένα εργαλείο επικοινωνίας και
όχι απλά διαχείρισης.
Κατά τη διαδικασία διαχείρισης των δεδομέ-
νων είναι σημαντικό να γίνονται κατανοητά τα
ακόλουθα: η αποθήκευση των δεδομένων δεν
συνεπάγεται απαραίτητα τη διαφύλαξή τους, η
διαφύλαξη δεν διασφαλίζει από μόνη της την
ανεύρεση, η ανεύρεση δεν διασφαλίζει από
μόνη της την προσβασιμότητα και η προσβα-
σιμότητα δεν διασφαλίζει από μόνη της την κα-
τανόηση, ενώ η τελευταία δεν διασφαλίζει από
μόνη της τη χρήση.
Επιπρόσθετα, η κατάθεση των δεδομένων πρέ-
πει να συνοδεύεται από την κατάθεση των μετα-
δεδομένων τους, την απαραίτητη τεκμηρίωση
που θα επιτρέπει με τη σειρά της την κατανόηση
τους και τη συνδυαστική επεξεργασία τους με
άλλα σύνολα δεδομένων, όπως και του απαραί-
τητου λογισμικού ή εναλλακτικά πληροφοριών
για αυτό. Ως προς την επιλογή του αποθετηρίου
σημαντικά στοιχεία αποτελούν η ύπαρξη πιστο-
ποίησης, ο βαθμός στον οποίο εξυπηρετεί τις
ανάγκες του ερευνητή, η χορήγηση μοναδικού
προσδιοριστή στα δεδομένα και η παροχή κα-
τευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τον ενδεδειγ-
μένο τρόπο αναφοράς των δεδομένων.
Αναφορικά με την πιλοτική δράση για τη χρημα-
τοδότηση δημοσιεύσεων με Ανοικτή Πρόσβαση
που απορρέουν από έργα του 7ου Προγράμμα-
τος Πλαισίου (7ου ΠΠ) που έχουν ολοκληρωθεί,
τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το OpenAire
και παρουσίασε ο Pablo de Castro, οι κυριότεροι
εκδότες που έχουν λάβει χρηματοδότηση είναι
ο NPG/Macmillan και η Plos, ενώ δημοφιλέστε-
ρα περιοδικά αναδεικνύονται το Plos One (Plos)
και το Scientific Reports (NPG). Ως προς το μέσο
κόστος χρηματοδότησης (APC) ανέρχεται σε
1.352 ευρώ.
Σε σχέση με την πιλοτική δράση για τη χρημα-
τοδότηση περιοδικών που δεν έχουν article
processing charges (APC) και στόχο τη χρημα-
τοδότηση τεχνικών βελτιώσεων, οι κυριότερες
προκλήσεις αφορούν τον προσδιορισμό των
τεχνικών και διοικητικών μηχανισμών που θα
καταστήσουν δυνατή τη χρηματοδότησή τους
και τη διασφάλιση ότι οι επιλέξιμοι ερευνητές
θα υποβάλλουν τις δημοσιεύσεις τους στα εν
λόγω περιοδικά.
Στη διάρκεια του workshop έγινε ειδική ανα-
φορά στην εκτενή υποστήριξη που παρέχει το
OpenAire μέσα από τις διάφορες υπηρεσίες και
τα εργαλεία του όπως –μεταξύ άλλων- οι Οδη-
γοί και τα Factsheets, η εκπαίδευση μέσω των
workshops και των webinars και η υποστήριξη
μέσω του Helpdesk και φυσικά το Zenodo.
Workshop του OpenAIRE
για την ανοικτή πρόσβαση σε
δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020
Workshop "Sharing research data and
open access to publications in H2020"
info
