8
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 12/2014 - 02/2015
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Nέα μελέτη του ΕΚΤ
για τις ελληνικές επιστημονικές
δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά 1998-2012
Η νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίω-
σης (ΕΚΤ) "Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύ-
σεις 1998-2012: Βιβλιομετρική ανάλυση ελλη-
νικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά
περιοδικά - Web of Science" αποτυπώνει την
επιστημονική συγγραφική δραστηριότητα των
ελληνικών φορέων σε διεθνή περιοδικά για
τη δεκαπενταετία 1998-2012 και αναδεικνύει
τη θέση που καταλαμβάνει η Ελλάδα στο διε-
θνές περιβάλλον. Η μελέτη, η οποία εντάσσεται
στην καθιερωμένη πλέον σειρά μελετών που
πραγματοποιεί το ΕΚΤ, διατίθεται οnline στη
διεύθυνση
.
Η νέα μελέτη αντλεί δεδομένα από τη βάση
Web of Science και έρχεται να προστεθεί στις
τρεις προηγούμενες μελέτες του ΕΚΤ (δύο από
τη Web of Science και μια από τη Scopus), δη-
μιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μια συνεχή
και αξιόπιστη βάση για την παρουσίαση και
παρακολούθηση της εξέλιξης των στοιχείων
που συνδέονται με τις ελληνικές δημοσιεύσεις
και την τοποθέτησή τους στο διεθνές περιβάλ-
λον (παγκόσμιο, ΟΟΣΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση).
Στη μελέτη αυτή προστέθηκαν νέοι δείκτες
και διαγράμματα, εμπλουτίζοντας τον ήδη με-
γάλο αριθμό δεδομένων, ενώ το ηλεκτρονικό
περιβάλλον διαθέτει νέες λειτουργικότητες και
δυνατότητες. Για παράδειγμα, προστέθηκε η
ενότητα "προφίλ φορέων" όπου συγκεντρώ-
νονται οι δείκτες για κάθε έναν φορέα από
τους 78 φορείς που αναλύει η μελέτη. Ακόμα,
οι χρήστες έχουν πλέον τη δυνατότητα να κα-
τεβάζουν τα δεδομένα που παρουσιάζει κάθε
διάγραμμα σε αρχεία csv ώστε να μπορούν να
τα χρησιμοποιούν σε δικές τους αναλύσεις.
Η ανάπτυξη του διαδικτυακού περιβάλλοντος
για την ηλεκτρονική έκδοση της μελέτης πραγ-
ματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πράξης "Εθνικό
Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνο-
λογίας/Κοινωνικά Δίκτυα - Περιεχόμενο Παρα-
γόμενο από Χρήστες" που υλοποιείται από το
ΕΚΤ στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμ-
ματος "Ψηφιακή Σύγκλιση" (ΕΣΠΑ 2007-2013),
με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της
Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περι-
φερειακής Ανάπτυξης.
Τα αποτελέσματα της μελέτης
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η
κάμψη που παρατηρήθηκε στην ελληνική πα-
ραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων την πε-
ρίοδο 2009-2010, ανακόπτεται το 2011, όπου
παρατηρείται αύξηση, όπως και το 2012.
Συγκεκριμένα, το 2012 καταγράφονται 11.138
ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις στα δι-
εθνή επιστημονικά περιοδικά που ευρετηριά-
ζει το σύστημα Web of Science. Μετά τη μικρή
κάμψη που καταγράφηκε το 2010, ο αριθμός
των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων
ακολουθεί πάλι ανοδική πορεία.
Με βάση τον αριθμό των δημοσιεύσεων σε
σχέση με την εθνική δαπάνη για Ε&Α και το
ερευνητικό δυναμικό στη χώρα, η Ελλάδα
βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε σχέση με τις
χώρες της ΕΕ, υποδηλώνοντας υψηλή "παρα-
γωγικότητα" του ελληνικού ερευνητικού συ-
στήματος όσον αφορά την παραγωγή επιστη-
μονικών δημοσιεύσεων.
Όσον αφορά τον αριθμό των δημοσιεύσεων
για κάθε εκατομμύριο νομισματικής μονάδας
που δαπανάται για Ε&Α στις χώρες της ΕΕ, η
Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση, ακολου-
θώντας την Κροατία και τη Ρουμανία. Επίσης,
όσον αφορά τον αριθμό των δημοσιεύσεων
ανά ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης ερευ-
νητή για κάθε χώρα, η Ελλάδα εμφανίζεται
στην έκτη θέση, ακολουθώντας την Ολλανδία,
την Κροατία, την Ιταλία, την Ιρλανδία και τη
Σουηδία.
Όσον αφορά την απήχηση, την πρωτοτυπία,
την ποιότητα και την αναγνωρισιμότητα, οι
ελληνικές δημοσιεύσεις τοποθετούνται δυνα-
μικά στο διεθνές περιβάλλον, αφού οι αναφο-
ρές σε ελληνικές δημοσιεύσεις έχουν αυξητική
τάση, παρουσιάζοντας μεγαλύτερους ρυθ-
μούς αύξησης σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ και
του ΟΟΣΑ.
Παράλληλα η συμμετοχή της χώρας στον αριθ-
μό αναφορών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ αυξάνεται,
όπως και τα μερίδια των αναφορών. Συγκε-
κριμένα, την τελευταία πενταετία 2008-2012,
οι ελληνικές δημοσιεύσεις έλαβαν 279.178
αναφορές, αριθμό σχεδόν τετραπλάσιο από
την πενταετία 1998-2002. Επίσης, την ίδια πε-
νταετία, το μερίδιο αναφορών των ελληνικών
δημοσιεύσεων στην ΕΕ είναι 2,20% και στον
ΟΟΣΑ 1,03%.
Ένας ακόμα δείκτης που συνδέεται με την
πρωτοτυπία και την ποιότητα του ερευνητικού
έργου και την αναγνωρισιμότητα των επιστη-
μόνων συγγραφέων, είναι το ποσοστό δημο-
σιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές. Μετά
από μια συνεχή ανοδική πορεία σε όλη της
διάρκεια της δεκαπενταετίας 1998-2012, την
πενταετία 2008-2012 το ποσοστό αυτό για τις
ελληνικές δημοσιεύσεις φθάνει το 68,3% και
ξεπερνά το ποσοστό της ΕΕ (67,8%) και του
ΟΟΣΑ (67,7%).
Οι δημοσιεύσεις με την υψηλότερη
απήχηση
Την τελευταία πενταετία 2008-2012, οι ελληνι-
κές δημοσιεύσεις λαμβάνουν κατά μέσο όρο
5,23 αναφορές ανά δημοσίευση, ενώ ο μέσος
όρος των αναφορών ανά δημοσίευση στην ΕΕ
είναι 5,70 και στον ΟΟΣΑ 5,71. Είναι αξιοση-
μείωτο ότι ο δείκτης απήχησης των ελληνικών
δημοσιεύσεων αυξάνεται συνεχώς και μάλιστα
με ρυθμούς μεγαλύτερους από τους δείκτες
απήχησης των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.
Από την άλλη, ο σχετικός δείκτης απήχησης
των ελληνικών δημοσιεύσεων -που υποδει-
κνύει κατά πόσο ο μέσος όρος των αναφορών
που λαμβάνουν οι δημοσιεύσεις της Ελλάδας
προσεγγίζει τον μέσο όρο αναφορών στις
δημοσιεύσεις των χωρών μελών της ΕΕ ή του
ΟΟΣΑ- συνεχίζει την ανοδική πορεία που εμ-
φανίζει σε όλη τη διάρκεια της περιόδου 1998-
2012, προσεγγίζοντας τους μέσους δείκτες της
ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Με βάση τον σχετικό δείκτη
απήχησης (0,92), την πενταετία 2008-2012 η
Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση μεταξύ των
32 χωρών μελών του ΟΟΣΑ.
Ως προς τους βιβλιομετρικούς δείκτες που
καταγράφουν την ύπαρξη υψηλής απήχησης
για τις δημοσιεύσεις (αριθμός ή ποσοστό επί
του συνόλου των δημοσιεύσεων που κατα-
τάχθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο στο 1%, 5%,
10%, 25% και 50% των δημοσιεύσεων με την
υψηλότερη απήχηση ανά έτος και θεματική πε-
ριοχή), η αντίστοιχη κατανομή των ελληνικών
δημοσιεύσεων ήταν 1,2%, 5,4%, 10,2%, 23,2%
και 43,5%. Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα ση-
μαντική για την επιστημονική παραγωγή της
χώρας, αφού όταν η ποσοστιαία κατανομή των
δημοσιεύσεων με υψηλή απήχηση μιας χώρας
προσεγγίζει ή υπερβαίνει την παγκόσμια κα-
τανομή (1%, 5%, 10%, 25% και 50%), η χώρα
θεωρείται ότι προσεγγίζει ή υπερβαίνει τον
