14
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 12/2014 - 02/2015
Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη:
μιαδιαδικτυακήσυλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση
Σε μία ημερίδα με μεγάλη συμμετοχή από την κοινότητα της μουσικής
εκπαίδευσης, παρουσιάστηκε την Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015, στο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη (http://
euterpe.mmb.org.gr). Πρόκειται για το πιο πρόσφατο σε μία σειρά από
αποθετήρια έγκριτου ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου τα οποία ανα-
πτύσσει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σε συνεργασία με φορείς
επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, στο πλαίσιο του θεσμικού
του ρόλου για τη συλλογή, τεκμηρίωση, ασφαλή απόθεση και ανάδειξη
της πολιτιστικής και επιστημονικής παραγωγής της χώρας.
Την ημερίδα "Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι
στο σχολείο" διοργάνωσαν οι τρεις φορείς που συνεργάστηκαν στην υλο-
ποίηση του νέου ψηφιακού αποθετηρίου -το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
(ΕΚΤ), η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος "Λίλιαν Βουδούρη" του
Συλλόγου "Οι Φίλοι της Μουσικής" και η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική
Εκπαίδευση (ΕΕΜΕ), σε συνεργασία με τη Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης Αθήνας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευ-
μάτων.
Το σημαντικό αυτό αποθετήριο με εκπαιδευτικό μουσικό περιεχόμενο
αναπτύχθηκε με την επιτυχή συνεργασία μεταξύ του έμπειρου προσωπι-
κού της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης (μουσικοί, βιβλιοθηκονόμοι) που
είχε την καθοδήγηση στην οργάνωση του περιεχομένου, των μελών της
Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση που είχαν την επιστημο-
νική επιμέλεια της επιλογής και της τεκμηρίωσης των εκπαιδευτικών τρα-
γουδιών, και του πολυεπιστημονικού προσωπικού του ΕΚΤ που διαθέτει
μακρόχρονη εμπειρία στην προτυποποιημένη τεκμηρίωση της πολιτιστι-
κής πληροφορίας και την ανάπτυξη ψηφιακών αποθετηρίων. Το Ψηφιακό
Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας Υπηρεσίας
Αποθετηρίων SaaS (Software as a Service) του ΕΚΤ.
Στο αποθετήριο Ευτέρπη, πάνω από 200 τραγούδια που καλύπτουν ένα
ευρύ ρεπερτόριο κλασικής, σύγχρονης, παραδοσιακής και μοντέρνας
μουσικής, τεκμηριωμένα σύμφωνα με βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα
είναι σταδιακά διαθέσιμα μέσα από ένα εύχρηστο περιβάλλον σχεδιασμέ-
νο με βάση τις ανάγκες της μουσικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και
δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μέσα από την Ευτέρπη οι ενδιαφερόμενοι
μπορούν να αναζητήσουν τραγούδια (σε παρτιτούρες musescore ή finale),
τα οποία συνοδεύονται από μουσικοπαιδαγωγικές και μουσικολογικές
πληροφορίες και εκπαιδευτικές προτάσεις εφαρμογής.
Ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο για τη μουσική εκπαίδευση
Την ημερίδα άνοιξε η Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ.
Εύη Σαχίνη, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του ΕΚΤ στην ανάπτυξη ενός
ψηφιακού οικοσυστήματος γνώσης σε συνεργασία με έγκριτους πολιτι-
στικούς και επιστημονικούς φορείς. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της
εκπαιδευτικής κοινότητας ως κοινότητας που αξιοποιεί, αναδεικνύει και
εμπλουτίζει αυτή τη γνώση, μέσα και από κατάλληλα εργαλεία που υπο-
στηρίζουν το εκπαιδευτικό έργο.
Η Ελένη Αγγελίδη (Υπεύθυνη Μονάδας Υπηρεσιών ΑΒΕΚΤ, ΕΚΤ) παρουσία-
σε τις νέες υπηρεσίες SaaS για την ασφαλή διαφύλαξη, την τεκμηριωμένη
απόθεση, την προτυποποιημένη διαχείριση και την ανοικτή διάθεση του
ψηφιακού περιεχομένου, τις οποίες αναπτύσσει το ΕΚΤ για λογαριασμό
φορέων έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Στις υπη-
ρεσίες αυτές βασίστηκε η ανάπτυξη του ψηφιακού αποθετηρίου Ευτέρπη.
Αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής όπως το μοντέλο SaaS (Software as a
Service: Λογισμικό ως Υπηρεσία) και το Cloud Computing (Υπολογιστικό
Νέφος), και χωρίς επιπλέον κόστος για αυτούς, οι φορείς μπορούν να δημι-
ουργήσουν, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό τους αποθετήριο.
Για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και του διαδικτύου από
πολύ νωρίς στην πορεία της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
"Λίλιαν Βουδούρη", για την υποστήριξη της μουσικής εκπαίδευσης στην
Ελλάδα, μίλησε η διευθύντριά της Στεφανία Μεράκου. Το βραβευμένο
έργο ΜελΟδύσσεια υπήρξε η πρώτη απόπειρα δημιουργίας μίας ψηφι-
ακής βάσης δεδομένων με τραγούδια, πληροφορίες και εκπαιδευτικό
υλικό, και το οποίο οδήγησε στη βράβευση της Βιβλιοθήκης, μαζί με την
Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση, το 2012 με το βραβείο ISME-
Gisbson, τη σημαντικότερη διάκριση σε διεθνές επίπεδο στον χώρο της
μουσικής εκπαίδευσης. Μέσα από τη βράβευση και τη συνεργασία με την
ΕΕΜΕ προέκυψε η πρόταση για τη δημιουργία της Ευτέρπης, ενός ολοκλη-
ρωμένου ψηφιακού αποθετηρίου για την μουσική εκπαίδευση.
Στις ομιλίες που ακολούθησαν από στελέχη της Μουσικής Βιβλιοθήκης
της Ελλάδος "Λίλιαν Βουδούρη" παρουσιάστηκαν θέματα που αφορούσαν
τον μηχανισμό για τη διασφάλιση άδειας για τη διαδικτυακή διάθεση των
τραγουδιών του αποθετηρίου, τον σχεδιασμό του αποθετηρίου ως προς
τα πρότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές, αλλά και τις νέες δυνατότητες
τις οποίες ανέδειξε η μετάβαση του αρχείου από την προϋπάρχουσα υπο-
δομή στις Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ.
Η επόμενη ενότητα των παρουσιάσεων επικεντρώθηκε στην παρουσίαση
της Ευτέρπης από μέλη της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευ-
ση. Η Δρ. Ζωή Διονυσίου, Επίκουρος Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής
από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, μίλησε ευ-
ρύτερα για τη σημασία του τραγουδιού στη σχολική εκπαίδευση και την
επίδρασή του στην ψυχική και νοητική ανάπτυξη των παιδιών, όπως τη
συμβολή του στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης από τους μαθητές. Με τη
σειρά της υποστήριξε ότι ο σχεδιασμός της Ευτέρπης βασίστηκε σε μα-
θητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις, ενώ ενθάρρυνε τους καθηγητές
Μουσικής να πειραματιστούν χρησιμοποιώντας το υλικό κατά τρόπο που
αρμόζει στις δικές τους εμπειρίες και στις ανάγκες της τάξης τους για ένα
δημιουργικό αποτέλεσμα.
Ακολούθησαν ομιλίες για τις μουσικοπαιδαγωγικές αρχές και τους στό-
χους της Ευτέρπης, τη διαθεματικότητα ως σημαντικό άξονα που διατρέ-
χει τη μουσική εκπαίδευση, για τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο
μουσικό ανθολόγιο Ευτέρπη η διδασκαλία της ενορχήστρωσης και των
μουσικών συνόλων, καθώς και για το ανοικτό μουσικό περιεχόμενο που
υπάρχει στην πλατφόρμα Ψηφιακό Σχολείο.
Σε μια νέα αντίληψη στην εκπαίδευση, τέλος, η οποία θα αξιοποιεί την
τεχνολογία για να ανταποκριθεί στις μαθησιακές ιδιαιτερότητες του κάθε
Καινοτομώντας Ψηφιακά
