28
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03 - 05/2017
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Webinar για την ”Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα στον
Ορίζοντα 2020” διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
(ΕΚΤ), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου OpenAIRE, ως Εθνικό σημείο
υποστήριξης και ενημέρωσης για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Το webinar πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαρτίου, σε συνεργασία με το
Digital Curation Centre (DCC) και με εισηγήτρια τη Sarah Jones. Στόχος
του webinar ήταν η ενημέρωση των ερευνητών σχετικά με τις υποχρε-
ώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή τους σε έργα του ευρωπαϊκού
προγράμματος Ορίζοντας 2020, για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνη-
τικά δεδομένα και τα διαθέσιμα εργαλεία για την ικανοποίηση της υπο-
χρέωσης αυτής.
Η υψηλή συμμετοχή ερευνητών από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και
ερευνητικούς φορείς της χώρας επιβεβαίωσε το έντονο ενδιαφέρον της
ελληνικής ερευνητικής κοινότητας για την ανοικτή πρόσβαση, τόσο στα
ερευνητικά δεδομένα όσο και στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, και επι-
βεβαίωσε την προστιθέμενη αξία των δράσεων ενημέρωσης-κατάρτισης
σε θέματα Ανοικτής Πρόσβασης.
Στο α' μέρος, παρουσιάστηκε η υποχρέωση παροχής Aνοικτής Πρόσβα-
σης στα ερευνητικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020. Όπως επισημάνθηκε,
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει την Ανοικτή Πρόσβαση, θεωρώντας
ότι τα αποτελέσματα της δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας πρέπει
να είναι προσβάσιμα χωρίς πρόσθετο κόστος, κάθε φορά που κάποιος
έχει πρόσβαση σε αυτά ή τα χρησιμοποιεί.
Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε η εξέλιξη της πολιτικής της Ανοικτής Πρό-
σβασης της ΕΕ, με την Ανοικτή Πρόσβαση στα δεδομένα να αποτελεί από
την 1η Ιανουαρίου 2017 υποχρέωση που αφορά το σύνολο των θεματι-
κών του Ορίζοντα 2020 (με την πρόβλεψη σχετικών εξαιρέσεων). Βασικά
στοιχεία της σχετικής υποχρέωσης είναι η κατάθεση των δεδομένων σε
αποθετήριο δεδομένων της επιλογής του ερευνητή, η λήψη μέτρων προ-
κειμένου να είναι δυνατή η πρόσβαση, η εξόρυξη, η χρήση, επανάχρηση
και διάχυση χωρίς πρόσθετο κόστος, καθώς και η παροχή των απαραίτη-
των πληροφοριών για την επαλήθευση των αποτελεσμάτων.
Το β' μέρος του webinar επικεντρώθηκε στο Σχέδιο Διαχείρισης των
Δεδομένων (Data Management Plan/ DMP) που αφορά (μεταξύ άλλων)
τις διαδικασίες παραγωγής, αποθήκευσης και παροχής των δεδομένων
αλλά και τις πρακτικές πρόσβασης σε αυτά. Η Sarah Jones παρουσίασε
το DMPonline, ένα εργαλείο που έχει αναπτύξει το DCC για την υποστή-
ριξη των ερευνητών και το οποίο περιλαμβάνει πρότυπο για τον Ορίζο-
ντα 2020, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει αναπτύξει το
OpenAIRE για τη σύνταξη του σχεδίου. Η ενότητα ολοκληρώθηκε με την
παρουσίαση παραδειγμάτων σχεδίων που έχουν κατατεθεί στο αποθετή-
ριο Zenodo.
Το τελευταίο μέρος επικεντρώθηκε σε πρακτικές οδηγίες προς τους ερευ-
νητές για την επιλογή της κατάλληλης άδειας χρήσης και του κατάλληλου
αποθετηρίου. Παρουσιάστηκαν επίσης υπηρεσίες και εργαλεία που παρέ-
χουν ευρωπαϊκά έργα όπως το OpenAIRE, το FOSTER, αλλά και το EUDAT
για την υποστήριξη των ερευνητών. Μετά την ολοκλήρωση της παρου-
σίασης οι ερευνητές είχαν την ευκαιρία να διατυπώσουν διευκρινιστικές
ερωτήσεις, καθώς και να μάθουν από τις εμπειρίες άλλων ερευνητών.
Eπιστημονικό συνέδριο για την Ανοικτή Επι-
στήμη με τίτλο "Open Science Fair 2017" δι-
οργανώνεται στις 6-8 Σεπτεμβρίου 2017 στην
Αθήνα, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος
Νιάρχος. Το OSFair2017 απευθύνεται κυρίως σε
ερευνητές, ερευνητικά ιδρύματα και βιβλιοθή-
κες, φορείς χάραξης πολιτικής και χρηματοδό-
τησης, παρόχους επιστημονικού ή συναφούς
περιεχομένου/εκδότες, νεοφυείς επιχειρήσεις
στον χώρο της έρευνας.
Η Ανοικτή Επιστήμη αποτελεί τον νέο τρόπο δι-
εξαγωγής της έρευνας, βασιζόμενη στη συνερ-
γατικότητα και τους νέους τρόπους διάχυσης
της επιστήμης μέσω της αξιοποίησης της ψη-
φιακής τεχνολογίας και των νέων συνεργατικών
εργαλείων. Η μετάβαση ωστόσο στο νέο αυτό
μοντέλο, βρίσκεται αντιμέτωπη με σειρά προ-
κλήσεων που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με τις
αντιλήψεις των ίδιων των ερευνητών, καθώς και
την απουσία κινήτρων και ανταμοιβών από την
πλευρά των φορέων και χρηματοδοτών έρευ-
νας, την αδυναμία πλήρους αξιοποίησης των
νέων υπηρεσιών και εργαλείων.
Στο νέο αυτό περιβάλλον, το Open Science Fair
2017 φιλοδοξεί να παράσχει το βήμα για την
ανάδειξη των στοιχείων εκείνων που κρίνονται
ως απαραίτητα για τη μετάβαση στο μοντέλο
της Ανοικτής Επιστήμης: ηλεκτρονικές υποδο-
μές και υπηρεσίες, καλές πρακτικές σε επίπεδο
πολιτικών, νέοι τύποι δραστηριοτήτων (διά-
χυση αποτελεσμάτων, εξόρυξη, αξιολόγηση,
κ.λπ.), ρόλοι των κυριότερων φορέων και δι-
κτύων που συμμετέχουν στη μετάβαση στο νέο
παράδειγμα.
Απώτερος στόχος είναι η ανάδειξη των διαφο-
ρετικών προσεγγίσεων και ενός οδικού χάρτη
για την υλοποίηση βασικών πτυχών της Ανοι-
κτής Επιστήμης.
Το OSFair2017 διοργανώνεται από το Τμή-
μα Πληροφορικής του ΕΚΠΑ και το Ερευνη-
τικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ, με τη σύμπραξη της
Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και με την
υποστήριξη 4 ευρωπαϊκών έργων του Ορίζο-
ντα 2020, που είναι πρωτοπόρα στον τομέα
της ανοικτής επιστήμης: OpenAIRE (www.
openaire.eu), OpenUP
.
eu), OpenMinTeD
) και
FOSTER
).
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να
επισκεφθείτε την επίσημη σελίδα του συνεδρί-
ου opensciencefair.eu και να παρακολουθείτε
τις τελευταίες ανακοινώσεις στο twitter:
@osfair2017.
info
info
Το οπιτικοακουστικό υλικό του webinar
Η Ανοικτή Πρόσβαση στον Ορίζοντα 2020
DMPonline
OSFair2017
H Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα
του Ορίζοντα 2020
σε webinar του ΕΚΤ
Επιστημονικό Συνέδριο
Open Science Fair 2017
για την Ανοικτή Επιστήμη
