20
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 03 - 05/2017
Συνέντευξη
Θα πρέπει να δημιουργηθούν δομές στα πανεπιστήμια και
τα ερευνητικά κέντρα, που θα ξεχωρίζουν ιδέες και θα τις
προωθούν στην αγορά
,,
Αθανάσιος Παπαθανασίου, Επικ. Καθηγητής Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) ανακοίνωσε πρόσφατα τη χρηματοδότηση
133 ερευνητικών προτάσεων στο πλαίσιο των δράσεων "Proof of Concept", που αφο-
ρούν τη διερεύνηση της δυνατότητας ενός καινοτόμου ευρήματος, που προέκυψε από
προγενέστερη χρηματοδότηση από το ERC, για οικονομική ή κοινωνική αξιοποίηση.
Η μοναδική ελληνική πρόταση που εγκρίθηκε, σε αυτόν τον γύρο, είναι αυτή του
Αθανάσιου Παπαθανασίου, Επικ. Καθηγητή της Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ,
με τίτλο: "Commercialization of a novel method for fabricating cheap tailor-made
superhydrophobic surfaces (HYDROPHO-CHEAP)". Η συγκεκριμένη πρόταση, μάλιστα,
επελέγη, με άλλες πέντε, για να συμπεριληφθεί στο δελτίο τύπου της ανακοίνωσης των
αποτελεσμάτων του ERC. Η πρόταση αφορά την αξιοποίηση μιας καινοτόμου μεθοδο-
λογίας για την κατασκευή υπερυδρόφοβων επιφανειών χαμηλού κόστους και με μεγά-
λη σταθερότητα. Θα διερευνηθεί η αξιοποίησή της στη συλλογή νερού από ομίχλη, σε
μικροαναλυτικές συσκευές (Lab-on-Chip) και στη τριβομείωση σε πλωτά σκάφη.
Ο Αθ. Παπαθανασίου έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από το ERC για το έργο "HYDROFAKIR"
μέσω του προγράμματος "starting grants" για το διάστημα 2010-15. Ο Α. Παπαθανα-
σίου σε συνέντευξη του στους Δημήτρη Μαραγκό και Μαργαρίτη Προέδρου, μίλησε
για το ευρωπαϊκό παράδοξο της μη αξιοποίησης, για εμπορικούς σκοπούς, της έρευ-
νας που γίνεται στην Ευρώπη ενώ ανέφερε και πως θα μπορούσε το έργο του να συν-
δεθεί με την βιομηχανία.
,,
Θα μπορούσατε να μας παρουσιάσετε συ-
νοπτικά την κύρια ερευνητική σας δρα-
στηριότητα; Σε ποιους τομείς εστιάζεται η
έρευνά σας και ποια τα καινοτόμα χαρα-
κτηριστικά της;
Ερευνητικά ασχολούμαι κυρίως με τις λεγόμε-
νες διεπιφάνειες, δηλαδή τα σύνορα μεταξύ
υγρών-στερεών, υγρών-αερίων ή στερεών-αε-
ρίων. Η σχέση που αναπτύσσεται στις διεπιφά-
νειες είναι καθοριστική σε πολλά φυσικά φαι-
νόμενα τα οποία μακροσκοπικά εκδηλώνονται
είτε με την διαβρεκτικότητα στερεών από υγρά,
είτε με την τριβή υγρών πάνω σε στερεά, με τη
συμπύκνωση αερίων σε στερεά ή με την εξάτμι-
ση υγρών σε στερεά. Αυτό που θέλουμε είναι να
κάνουμε αυτές τις διεπιφάνειες ενεργές, δηλαδή
να μπορούμε να αλλάζουμε τις ιδιότητες τους,
ιδανικά πατώντας ένα κουμπί να γίνονται πότε
υδρόφοβες και πότε υδρόφιλες. Να έχουμε δη-
λαδή μια επιφάνεια η οποία θα έχει ελεγχόμενη
τριβή σε υγρά ή να έχουμε μια επιφάνεια στην
οποία θα κάνουμε ελεγχόμενη συμπύκνωση ή
ελεγχόμενη εξάτμιση.
Αυτό είναι σημαντικό διότι ελέγχοντας τη δια-
βρεκτικότητα μιας επιφάνειας μπορεί κανείς να
διακινήσει πολύ μικρές σταγόνες μέσα στις επι-
φάνειες με πολύ μικρή ενεργειακή κατανάλωση.
Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί κανείς να έχει
αναλυτικές διατάξεις σε πολύ μικρό μέγεθος και
λόγω αυτού του μεγέθους να έχουν πολύ μικρό
κόστος. Έτσι λοιπόν, ιδανικά θα ήθελε κάποιος
να έχει αναλυτικές διατάξεις μιας χρήσης τις
οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πολύ
εύκολα και αποδοτικά.
Κατά πόσο θεωρείτε ότι σας βοήθησε η
χρηματοδότηση που πήρατε από το ERC
για το έργο HYDROFAKIR (Starting Grant)
στην εξέλιξη της ακαδημαϊκής και επαγ-
γελματικής σας σταδιοδρομίας;
Το Starting Grant ήταν ο πιο σημαντικός σταθ-
μός στην ερευνητική μου σταδιοδρομία μέχρι
τώρα. Και αυτό γιατί μου έδωσε τη δυνατό-
τητα να δοκιμάσω μια ιδέα που είχα, όχι όμως
θεωρητικά αλλά στην πράξη. Έστησα δική μου
ερευνητική ομάδα, δικό μου εργαστήριο και δι-
αχειρίστηκα ένα μεγάλο ποσό, ώστε να πραγμα-
τοποιήσω τις ερευνητικές μου επιδιώξεις. Επαγ-
γελματικά αυτό βοήθησε σημαντικά στο να έχω
μια θέση στο ΕΜΠ ως επίκουρος καθηγητής και
να συνεχίσω από αυτό το πόστο την ερευνητική
μου δραστηριότητα.
Το έργο HYDROFAKIR είχε και κάποια απτά
αποτελέσματα, μερικά από τα οποία δεν δη-
μοσιεύτηκαν και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Αναπτύξαμε μια μεθοδολογία για την κατα-
σκευή υπερυδρόφιλων επιφανειών, η οποία
χαρακτηρίζεται από πολύ μικρό κόστος και με-
γάλη ταχύτητα. Θέλουμε να αξιοποιήσουμε τη
μεθοδολογία που βρήκαμε και να δούμε κατά
πόσο μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη από
εφαρμογές που έχουν να κάνουν με μειωμένη
τριβή στην κύλιση υγρών μέχρι και στη συλλογή
νερού από την ομίχλη. Οι υδρόφοβες επιφάνει-
ες είναι πολύ σημαντικές στο να συλλέξει κανείς
νερό. Θέλουμε να μιμηθούμε τη φύση και πιο
συγκεκριμένα το σκαθάρι της ερήμου το οποίο
κατορθώνει και πίνει νερό από την ομίχλη στην
έρημο.
Ποια αναμένετε να είναι η συνεισφορά
της νέας χρηματοδότησης ERC Proof of
Concept (PoC) που λάβατε πρόσφατα για
το έργο Hydropho-Cheap, στην οικονομι-
κή & κοινωνική αξιοποίηση της μέχρι τώρα
ερευνητικής σας δραστηριότητας;
Είμαι αρκετά αισιόδοξος και αυτό γιατί είναι η
πρώτη φορά που θα δοκιμάσουμε κάποιο εύρη-
μα μας στην πράξη. Είναι μια περιοχή που δεν
την έχει διερευνήσει κανείς και θέλουμε να δού-
με αν μπορούμε να έχουμε κάτι χειροπιαστό. Για
την καλύτερη αξιοποίηση σκοπεύουμε να κα-
τοχυρώσουμε με διπλώματα ευρεσιτεχνίας τα
ευρήματα μας και αυτός είναι ο λόγος που δεν
τα έχουμε δημοσιεύσει μέχρι τώρα.
Στη συνέχεια επιθυμούμε να εκθέσουμε τα ευ-
ρήματα μας σε επιχειρήσεις που μπορεί να εν-
διαφερθούν για αυτές τις επιφάνειες. Έχουμε
ήδη κάνει επαφές με ναυτιλιακές εταιρείες, διότι
θέλουμε να δοκιμάσουμε κατά πόσο μπορούμε
να μειώσουμε την τριβή σε πλωτά σκάφη και
σκοπεύουμε να διερευνήσουμε το ενδιαφέρον
και από άλλες εταιρείες στην Ελλάδα και στο
εξωτερικό.
