26
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 06 - 08/2017
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Η ευρεία συμμετοχή και οι παρεμβάσεις των
συμμετεχόντων ανέδειξαν το αυξανόμενο εν-
διαφέρον της ελληνικής ερευνητικής κοινότη-
τας για την Ανοικτή Πρόσβαση και επιβεβαίω-
σαν τόσο τη σημασία διοργάνωσης ανάλογων
δράσεων όσο και τη σημασία του διαλόγου και
της ανταλλαγής απόψεων ως βασική προϋπό-
θεση για την υιοθέτηση μιας εθνικής στρατη-
γικής. Η παρουσία σημαντικού αριθμού νέων
ερευνητών αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενθαρρυ-
ντικό στοιχείο και δημιουργεί θετικές προοπτι-
κές για τη μετάβαση στο μοντέλο της Ανοικτής
Επιστήμης.
Σε συνέχεια της εισαγωγικής παρουσίασης
από τη
Νένα Μάλλιου
(ΕΚΤ) και την υποστήρι-
ξη της Ανοικτής Επιστήμης ως βασικού άξονα
της στρατηγικής του φορέα μέσω της ανάπτυ-
ξης υποδομών και υπηρεσιών (όπως τα ψη-
φιακά αποθετήρια επιστήμης και πολιτισμού,
η υπηρεσία ηλεκτρονικών εκδόσεων ΕΚΤ
ePublishing, καθώς και η διοργάνωση δράσε-
ων εκπαίδευσης και ενημέρωσης), το πρώτο
μέρος της ημερίδας επικεντρώθηκε στην πα-
ρουσίαση των ευρωπαϊκών και εθνικών εξελί-
ξεων με στόχο την ανάδειξη των κυριότερων
τάσεων και την αποτίμηση της θέσης της Ελλά-
δας στο συνεχώς εξελισσόμενο πλαίσιο.
Η
Βικτωρία Τσουκαλά
(DG CONNECT, Ευρω-
παϊκή Επιτροπή) αναφέρθηκε στα βασικά ση-
μεία της Ανοικτής Επιστήμης και στην αλλαγή
του μοντέλου διεξαγωγής της έρευνας, της
επιστήμης και της καινοτομίας μέσω της χρή-
σης της τεχνολογίας, καθώς και στα αναμενό-
μενα οφέλη για την έρευνα, την οικονομία και
την κοινωνία.
Α κ ο λ ο ύ θ ω ς ,
π α ρ ο υ σ ί α σ ε
την εξέλιξη της
ε υ ρ ω π α ϊ κ ή ς
σ τ ρ α τ η γ ι κ ή ς
για την Ανοικτή
Πρόσβαση
σε
δημ οσ ι ε ύ σ ε ι ς
και επιστημονικά
δεδομένα,
δί-
νοντας έμφαση
στις πρόσφατες
εξελίξεις
που
αφορούν
την
απόφαση
του
Συμβουλίου της
ΕΕ (Μάιος 2016)
για την περαιτέ-
ρω ενίσχυση της
παροχής άμεσης ανοικτής πρόσβασης στις
δημοσιεύσεις έως το 2020, καθώς και την πρω-
τοβουλία για το Ευρωπαϊκό Νέφος, πυλώνας
του οποίου είναι το Ευρωπαϊκό Νέφος για την
Ανοικτή Επιστήμη (EOSC).
Η
Ναταλία Μανωλά
(ΕΚ Αθηνά & ΕΚΠΑ) πα-
ρουσίασε το ευρωπαϊκό έργο OpenAIRE μέσω
του οποίου διευκολύνεται η επιστημονική
επικοινωνία και η μετάβαση στην Ανοικτή
Επιστήμη, ενώ επεσήμανε και τη σημασία συ-
νεργασίας μεταξύ των εθνικών φορέων τόσο
σε επίπεδο πολιτικής όσο και στον τομέα των
υποδομών.
Το OpenAIRE αποτελείται από 50 εταίρους,
με τη συμμετοχή ειδικών σε θέματα ανοι-
κτής πρόσβασης, πληροφορικής και νομικοί,
ενώ ιδιαίτερης σημασίας είναι το δίκτυο των
33 εθνικών κόμβων (National Open Access
Desks/NOAD), το οποίο συμβάλλει
στην υλοποίηση των πολιτικών
ανοικτής πρόσβασης, και παρέχει
εκπαίδευση, κατάρτιση και τεχνι-
κή υποστήριξη.
Η παρουσίαση των ευρωπαϊκών
εξελίξεων ολοκληρώθηκε με την
παρουσίαση της
Μαρίνας Αγ-
γελάκη
(ΕΚΤ) και την ανάδειξη
των βασικών συμπερασμάτων
που προέκυψαν από την υλο-
ποίηση του ευρωπαϊκού έργου
PASTEUR4OA (συντονιστής του
οποίου υπήρξε το ΕΚΤ) για την
ευθυγράμμιση των πολιτικών
ανοικτής πρόσβασης των κρατών μελών με το
ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπως αυτό περιγράφεται
στην Οδηγία του 2012 και τον Ορίζοντα 2020.
Κεντρικό σημείο της παρουσίασης ήταν η
ανάδειξη των διαφορετικών στρατηγικών που
ακολουθούν τα κράτη για την υιοθέτηση πολι-
τικών ανοικτής πρόσβασης, καθώς και τις δια-
φορετικές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται
αντιμέτωπα στην προσπάθειά τους αυτή. Ειδι-
κότερα για τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης επιση-
μάνθηκε η χαμηλή προτεραιότητα που λαμβά-
νουν τα ζητήματα ανοικτής πρόσβασης στους
φορείς έρευνας, η αδυναμία κατανόησης των
ωφελειών για τους ερευνητές, τους φορείς και
χρηματοδότες έρευνας, την κοινωνία κ.λπ.
Με γνώμονα τις προκλήσεις αυτές, η παρου-
σίαση ανέδειξε την πληθώρα των υπηρεσιών
και εργαλείων που ανέπτυξε το έργο για την
υποστήριξη των χρηματοδοτών και φορέων
έρευνας, ενώ επισημάνθηκε ότι η παροχή της
υποστήριξης αυτής συνεχίζεται πλέον μέσω
του OpenAIRE.
Καθώς η συζήτηση για την ανοικτή πρόσβαση
θέτει νέα ερωτήματα για το μέλλον των συν-
δρομών των βιβλιοθηκών και της δυνατότητας
μετάβασης σε ένα μοντέλο πλήρους ανοικτής
πρόσβασης, το οποίο γίνεται ολοένα και πιο
ασφυκτικό λόγω των περιορισμών στους προ-
ϋπολογισμούς των βιβλιοθηκών, η
Ιωάννα
Σαραντοπούλου
(ΕΚΤ) επιχείρησε να απαντή-
σει στα ερωτήματα αυτά, μέσω της ανάδειξης
πρωτοβουλιών σε άλλα κράτη, επισημαίνο-
ντας ότι οι βιβλιοθήκες και οι εκδοτικοί οίκοι
δεν πρέπει να χάσουν τον ρόλο τους, ιδιαίτερα
τη στιγμή που οι εξελίξεις οδηγούν στη δια-
μόρφωση ενός νέου πλαισίου που επηρεάζει
το σύνολο των παικτών στον χώρο των επιστη-
μονικών εκδόσεων.
Οι προοπτικές της
Ανοικτής Επιστήμης
για τους ερευνητές
και την κοινωνία παρουσιάστηκαν σε
ημερίδα του ΕΚΤ
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η ημερίδα που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για την Ανοικτή Επιστήμη στις 15 Ιουνίου
2017, στο πλαίσιο των δράσεων του ως εταίρος στο ευρωπαϊκό έργο OpenAIRE2020 και Εθνικό Σημείο Υποστήριξης και Ενημέρωσης
για την Ανοικτή Πρόσβαση στον Ορίζοντα 2020 (OpenAIRE NOAD). Η ημερίδα "Ανοικτή Επιστήμη: Ζητήματα και Προοπτικές" έθεσε το
πλαίσιο για μια γόνιμη συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των κυριότερων φορέων που συντελούν στη μετάβαση στο μοντέλο
της Ανοικτής Επιστήμης και της Ανοικτής Πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, ενώ οι ερευνητές
είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν και εξοικειωθούν με υπηρεσίες και εργαλεία που υποστηρίζουν την Ανοικτή Πρόσβαση στα
αποτελέσματα της έρευνάς τους.
