12/2015 - 02/2016 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
21
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Οδικός Χάρτης της
Ένωσης των Ευρωπαϊκών
Πανεπιστημίων (EUA)
για την Ανοικτή Πρόσβαση
Oελληνικός δικτυακός τόπος για τηνΑνοικτήΠρόσβαση
Νέα - Εκδηλώσεις - Πολιτικές - Σύνδεσμοι - eGallery
Η Ένωση των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων
(European University Association, EUA) συμφώ-
νησε τον Οκτώβριο του 2015 στην ανάπτυξη
ενός οδικού χάρτη προκειμένου να βοηθήσει
τα πανεπιστήμια στη μετάβαση σε ένα περι-
βάλλον Ανοικτής Πρόσβασης. Ο οδικός χάρτης
δίνει κατά κύριο λόγο έμφαση στην Ανοικτή
Πρόσβαση στις δημοσιεύσεις, καθώς πρόκειται
για τον τομέα εκείνο στον οποίο διαπιστώνεται
μεγαλύτερη πρόοδος. Την ίδια στιγμή, ο χάρτης
αποτελεί την πρώτη από μια σειρά πρωτοβου-
λιών για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που
αναδεικνύει η Ανοικτή Επιστήμη όπως, μεταξύ
άλλων, η Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά
δεδομένα, η εξόρυξη κειμένου και δεδομένων,
νέα μοντέλα αξιολόγησης κ.λπ.
Οι εξελίξεις στην Ανοικτή Πρόσβαση και την
Ανοικτή Επιστήμη και οι νέες δυνατότητες που
συνεχώς δημιουργούνται σε επίπεδο συνερ-
γασιών, παραγωγής, πρόσβασης, διάχυσης και
χρήσης των επιστημονικών δημοσιεύσεων,
οδηγούν σε αλλαγή των παραδοσιακών εκδοτι-
κών μοντέλων. Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση επι-
διώκει να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός εκ-
δοτικού συστήματος το οποίο είναι ταυτόχρονα
δίκαιο και διαφανές για όλους τους φορείς που
μετέχουν σε αυτό, όπως τα πανεπιστήμια, τα
ερευνητικά κέντρα, οι βιβλιοθήκες, οι ερευνη-
τές, οι χρηματοδότες έρευνας, οι επιστημονικές
εταιρείες και οι εμπορικοί εκδότες.
Η Ένωση επιδιώκει την επίτευξη του στόχου
αυτού στη διάρκεια των επόμενων τριών ετών
μέσω της ενίσχυσης του διαλόγου μεταξύ των
φορέων, της ενθάρρυνσης και της υποστήριξης
των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης και των
σχετικών υποδομών στα πανεπιστήμια, της
εξέτασης εναλλακτικών και βιώσιμων επιχειρη-
ματικών μοντέλων για την Ανοικτή Πρόσβαση,
της ενθάρρυνσης της ανάπτυξης συστημάτων
αξιολόγησης που θα περιλαμβάνουν altmetrics,
της αξιολόγησης της Ανοικτής Πρόσβασης, της
εξέτασης θεμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
και σχετικών πολιτικών, της ενθάρρυνσης της
πρόσβασης, χρήσης και διαμοιρασμού των δη-
μοσιεύσεων και των δεδομένων, καθώς και της
ενθάρρυνσης, υποστήριξης και παρακολούθη-
ση της θέσπισης ολοκληρωμένων κανόνων για
την ανάπτυξη ιδρυματικών πολιτικών Ανοικτής
Πρόσβασης.
Στη διάρκεια των επόμενων δώδεκα μηνών οι
δράσεις της Ένωσης θα επικεντρωθούν στη
συλλογή και ανταλλαγή πληροφοριών για το ευ-
ρωπαϊκό τοπίο της Ανοικτής Πρόσβασης και της
θέσπισης πλατφόρμας διαλόγου, διαμόρφωση
συστάσεων πολιτικής για ιδρυματικές πολιτικές
(βλέπε PASTEUR4OA), υποστήριξη της ανάπτυ-
ξης ευρωπαϊκών υποδομών (βλέπε OpenAIRE),
ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ των φορέων.
EUA
info
Η Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου, ως Εθνι-
κό Γραφείο Ανοικτής Πρόσβασης του πανευ-
ρωπαϊκού προγράμματος OpenAIRE και Key
Node του ευρωπαϊκού έργου PASTEUR4OA, σε
συνεργασία με το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας
Κύπρου και τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών
Προγραμμάτων Συντονισμού και Ανάπτυξης,
διαμόρφωσαν το πρώτο κείμενο Εθνικής Πολι-
τικής για την Ανοικτή Πρόσβαση της Κύπρου.
Το κείμενο, χρησιμοποιώντας ως βάση υπο-
στηρικτικό υλικό που παρείχαν στους τοπικούς
φορείς οι συντονιστές του έργου PASTEUR4OA,
υπογραμμίζει ότι όλες οι δημοσιεύσεις που πα-
ράγονται από έργα που χρηματοδοτήθηκαν
από εθνικούς πόρους, πρέπει να κατατίθενται
σε ιδρυματικά ή άλλα αποθετήρια. Παράλληλα,
γίνεται ενθάρρυνση για διάθεση των ερευνητι-
κών δεδομένων που συλλέχθηκαν στα πλαίσια
του έργου.
Το κείμενο παρουσιάστηκε από τη Γενική Διεύ-
θυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Συντονι-
σμού και Ανάπτυξης, τον Οκτώβριο του 2015, σε
διήμερη εκδήλωση που οργανώθηκε με τη στή-
ριξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων FOSTER
και OPENAIRE2020, στα πλαίσια της Διεθνούς
εβδομάδας Ανοικτής Πρόσβασης, στο οποίο
παρευρέθηκαν ερευνητές, φοιτητές, διοικητικό
προσωπικό των φορέων έρευνας και των τοπι-
κών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, χρηματοδότες
έρευνας καθώς επίσης Βιβλιοθηκονόμοι/Επι-
στήμονες Πληροφόρησης.
Παράλληλα, συζητήθηκε στις δυο συναντήσεις
της Κυπριακής Ομάδας Εργασίας Ανοικτής Πρό-
σβασης στην παρουσία των συντονιστών του
προγράμματος PASTEUR4OA και προωθήθηκε
για δημόσια διαβούλευση σε σχετικούς φορείς
και ινστιτούτα έρευνας καθώς και στα ακαδη-
μαϊκά ιδρύματα της χώρας. Η δημόσια διαβού-
λευση ολοκληρώθηκε στις 30 Νοεμβρίου. Με το
τέλος της επεξεργασίας των σχολίων που στάλ-
θηκαν από τους συμμετέχοντες της δημόσιας
διαβούλευσης, το κείμενο θα προωθηθεί στο
υπουργικό συμβούλιο της Κυπριακής Δημοκρα-
τίας για έγκριση και προώθηση της εφαρμογής
του. Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί
στις αρχές του έτους 2016. Η εφαρμογή της πο-
λιτικής, αναμένεται να ανοίξει νέους δρόμους για
τη διάχυση της γνώσης που παράγεται μέσα από
ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτού-
νται από εθνικά κονδύλια.
Διαμόρφωση Εθνικής Πολιτικής
Ανοικτής Πρόσβασης
στην Κύπρο
Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου
info
