03 - 05/2016 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
7
στάδια της έρευνας. Θα πρέπει όμως να δίδεται
έμφαση και στην ανάγκη να υπάρχει η συνεχής
παρουσία και αφοσίωση του κράτους, καθώς
και υπομονετική μακροχρόνια χρηματοδότηση
σε όλη την αλυσίδα.
Η καινοτομία δεν σχετίζεται μόνο με την έρευνα
και την ανάπτυξη, αλλά σίγουρα οι χώρες που
δεν ξοδεύουν αρκετά σε Ε&Α, είτε στον δημό-
σιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα, δεν θα καινοτο-
μήσουν. Αυτό δεν σημαίνει όμως, ότι επαρκούν
μόνο οι επενδύσεις.
Τίθεται επίσης, το ερώτημα πώς κατανέμονται
τα χρήματα κατά μήκος της αλυσίδας, αν υπάρ-
χει ανατροφοδότηση ανάμεσα στη βασική και
την εφαρμοσμένη έρευνα, αν αλληλεπιδρούν
διαφορετικοί οργανισμοί, κ.λπ. Το θέμα λοιπόν
δεν είναι να μην ξοδεύεις σε Ε&Α, αλλά να μην
εστιάζεις μόνο σε αυτό.
Πολλές φορές έχετε υποστηρίξει ότι "Η Ευ-
ρώπη σήμερα δεν χρειάζεται λιτότητα, αλλά
στρατηγικές επενδύσεις που θα δημιουργή-
σουν μια δυναμική Ένωση Καινοτομίας". Σε τι
είδους στρατηγικές επενδύσεις αναφέρεστε
και από ποιόν; Είναι το κράτος (και η Ευρωπα-
ϊκή Ένωση) ικανοί να διακρίνουν και να επιλέ-
ξουν τις έξυπνες επενδύσεις;
Το θέμα δεν είναι το Κράτος να λειτουργεί σε
αντιδιαστολή με τις επιχειρήσεις γιατί χρειαζό-
μαστε και τις δημόσιες και τις ιδιωτικές επεν-
δύσεις στην καινοτομία. Το πρόβλημα είναι
ότι έχουμε απορρίψει τον ρόλο του δημόσιου
τομέα, δεν έχουμε καν σκεφθεί το είδος των
οργανισμών που χρειαζόμαστε στον δημόσιο
τομέα, προκειμένου στη συνέχεια να είμαστε
σε θέση να μιλήσουμε για καινοτομία. Για να
καινοτομήσεις, θα πρέπει να είσαι πρόθυμος να
εξερευνήσεις, να είσαι πρόθυμος να αποτύχεις
και να μάθεις από τις αποτυχίες σου.
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις λοιπόν εί-
ναι να επενδύεις και στον δημόσιο τομέα, αντί
να ωθείς όλα τα "μυαλά" του δημόσιου τομέα
στον ιδιωτικό τομέα. Στις μέρες μας οι περισ-
σότεροι έξυπνοι πτυχιούχοι βρίσκουν πιο ελ-
κυστικό το να δουλέψουν στην Google από το
να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτή ακριβώς η
αντίληψη για τον δημόσιο τομέα είναι που πρέ-
πει να αλλάξει. Κάτι τέτοιο θα γίνει μόνο μέσα
από στοχευμένες και στρατηγικές κρατικές
επενδύσεις.
Σήμερα στον δημόσιο τομέα υποφέρουμε από
έλλειψη φαντασίας. Αυτό λοιπόν που χρειαζό-
μαστε δεν είναι ένα μεγάλο υπουργείο, αλλά
έναν ικανό δημόσιο τομέα με πολλούς φορείς,
που είναι ικανοί να οραματιστούν μια διαφο-
ρετική κατεύθυνση για την οικονομία. Το θέμα,
λοιπόν, δεν είναι αν θα ξοδεύεις περισσότερα ή
όχι, αλλά ο τρόπος που ξοδεύεις, η σχέση δη-
μόσιου και ιδιωτικού τομέα, αλλά και ο μηχα-
νισμός παραγωγής γνώσης μέσα στην κρατική
μηχανή.
Η Silicon Valley στις ΗΠΑ είναι (και) απόρροια
της γειτνίασης κορυφαίων πανεπιστημίων
των ΗΠΑ με επιχειρήσεις καθώς και μιας με-
γάλης ζήτησης που ενισχύεται από το κρά-
τος. Μπορεί κάτι τέτοιο να αναπαραχθεί και
στην Ευρώπη;
Φυσικά. Το πρόβλημα όμως είναι ότι στην Ευ-
ρώπη για παράδειγμα δεν έχουμε πολιτική
για τις προμήθειες στον βαθμό που έχουμε
στις ΗΠΑ όπου (οι προμήθειες) είναι θεμελιώ-
δεις για την αύξηση της ζήτησης. Το ερώτημα
λοιπόν είναι αν κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει σε
εθνικό επίπεδο ή αν χρειαζόμαστε κάτι σαν την
Ευρωπαϊκή Ένωση προς διευκόλυνσή μας. Νο-
μίζω ότι χρειαζόμαστε και εθνική πολιτική και
την ΕΕ. Αυτό που έχουμε τώρα είναι μια δυσλει-
τουργική κατάσταση.
Από τη μια μεριά έχουμε το πρόγραμμα Ορί-
ζοντας 2020 και περίπου 80 δισεκατομμύρια
ευρώ που θα δαπανηθούν για έρευνα και ανά-
πτυξη, αλλά ταυτόχρονα τα κράτη μέλη για να
μπορέσουν να πληρούν τα "κριτήρια του Μά-
αστριχτ" και να πετύχουν έλλειμμα κάτω από
3% θα πρέπει να μειώσουν την παραγωγική
ικανότητά τους.
Έτσι λοιπόν, ακόμα και αν διανείμουμε τα 80
δισ. ευρώ σε όλη την Ευρώπη, εάν δεν έχουμε
τους κατάλληλους οργανισμούς που θα μπορέ-
σουν να ξοδέψουν αυτά τα χρήματα, ακολου-
θώντας συγκεκριμένη στρατηγική και αλληλε-
πιδρώντας, χωρίς ανταγωνισμούς ανάμεσα στα
κράτη μέλη, δεν θα μπορέσει να υπάρξει οικο-
νομική μόχλευση σε εθνικό επίπεδο.
Μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην Ευρώ-
πη είναι η έλλειψη αλληλεγγύης, η οποία κατά
τη γνώμη μου πηγάζει από το γεγονός ότι δεν
έχουμε κάνει μια κατάλληλη διάγνωση για
ποιόν λόγο υπάρχουν οι μεγάλες διαφορές
ανάμεσα στην πυρήνα της Ευρώπης και την
περιφέρεια. Αυτό για παράδειγμα που κάνει την
Ελλάδα να διαφέρει τόσο από την Γερμανία εί-
ναι το γεγονός ότι η Ελλάδα ξόδεψε πολλά σε
έναν ανεπαρκή δημόσιο τομέα ή μήπως είναι
το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν έγιναν οι δημό-
σιες και οι ιδιωτικές επενδύσεις που έγιναν στη
Γερμανία;
Θα πρέπει να αναζητήσουμε τι είναι αυτό που
θα κάνει ανταγωνιστική την Ευρώπη και να
καταγράψουμε τις διαφορετικές πηγές χρημα-
τοδότησης (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων,
πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, διαρθρωτικά τα-
μεία) και μόνο τότε θα μπορέσουμε να αλληλε-
πιδράσουμε με τις εθνικές πολιτικές που αντα-
νακλούν αυτές τις διαφορές και θα μπορέσουμε
τελικά να βρούμε μια λύση για να γίνουμε μια
Ευρωπαϊκή "Ένωση Καινοτομίας".
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια, όσον
αφορά την έρευνα αλλά και την ευαισθητο-
ποίηση του κοινού;
Είμαι πολύ τυχερή που μου δίνεται η ευκαιρία
να απευθυνθώ σε διαμορφωτές πολιτικής σε
όλο τον κόσμο και να συνομιλήσω μαζί τους.
Το πρόβλημα όμως, είναι ότι όταν η συζήτηση
έρχεται σε συγκεκριμένες πολιτικές τα επιχει-
ρήματα που κυριαρχούν εστιάζουν στη δημι-
ουργία αξίας. Έτσι λοιπόν, από τη μια μπορεί
να ακούνε με προσοχή αυτά που λέω, αλλά στη
συνέχεια εστιάζουν σε συγκεκριμένες πολιτικές
φορολόγησης γιατί πιστεύουν ότι μόνο έτσι
θα δημιουργηθεί πλούτος και αξία. Τι σημαίνει
όμως η δημιουργία αξίας;
Για να απαντήσω σε αυτό το θεμελιώδες ερώ-
τημα αυτήν τη στιγμή γράφω το νέο μου βι-
βλίο με τίτλο "Η αξία για κάθε τι - The value for
everything". Εκεί λοιπόν, διερευνώ το τι συμβαί-
νει σε όλον τον κόσμο, ειδικά μετά την οικονο-
μική κρίση και την κρίση αξιών που υπάρχει και
εξετάζω τις διαφορετικές πολιτικές αξιών που
θα μπορούσαν να υπάρξουν, για να βοηθήσω
τους διαμορφωτές πολιτικής να αντιληφθούν
ότι υπάρχουν διαφορετικές πολιτικές δημιουρ-
γίας αξίας που μπορούν να αξιοποιήσουν για να
οδηγήσουν την ανάπτυξη προς μια έξυπνη βιώ-
σιμη κατεύθυνση. Αυτός δεν είναι και ο στόχος;
Συνέντευξη
Δείτε όλη τη συνέντευξη στο κανάλι
του ΕΚΤ στο Youtube
info
“
Μια από τις μεγαλύτερες
προκλήσεις είναι να επενδύ-
εις και στον δημόσιο τομέα,
αντί να ωθείς όλα τα 'μυαλά'
του δημόσιου τομέα στον
ιδιωτικό τομέα
"
