12/2017 - 02/2018 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
17
Αφιέρωμα
Η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
2016/2017 (Annual Report on European SMEs
2016/2017) επιχειρεί την καταγραφή της δρα-
στηριότητας και της επίδοσης των μικρομεσαί-
ων επιχειρήσεων στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι
τρεις βασικοί δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν
για την καταγραφή ειναι ο αριθμός των ΜμΕ,
τα επίπεδα απασχόλησης και η προστιθέμενη
αξία (που ορίζεται ως το ακαθάριστο εισόδημα
απο λειτουργικές δραστηριότητες, αφού αφαι-
ρεθούν οι λειτουργικές επιδοτήσεις και οι έμμε-
σοι φόροι). Με βάση τα ευρήματα της έκθεσης,
επιβεβαιώνεται η ανοδική πορεία της ευρωπαϊ-
κής οικονομίας, καθώς οι τρεις βασικοί δείκτες
σημείωσαν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα
προηγούμενα έτη, ενώ παράλληλα οι προβλέ-
ψεις για το 2018 παραμένουν θετικές.
Το 2016 είναι το τρίτο συνεχές έτος που κατα-
γράφεται αύξηση στην απασχόληση και στην
προστιθέμενη αξία των ΜμΕ. Για πρώτη φορά
μάλιστα από την οικονομική κρίση του 2008-
2009, η απασχόληση στις ευρωπαϊκές ΜμΕ ξε-
περνάει τα επίπεδα προ της κρίσης. Η αύξηση
της απασχόλησης σε επίπεδο ευρωπαϊκού μέ-
σου όρου έλαβε χώρα σε όλους τους κλάδους
της οικονομίας, ενώ η ανάκαμψη ήταν πιο δυνα-
μική στους κλάδους των υπηρεσιών.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσε-
ων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών
Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ), τα
δεδομένα σχετικά με τους ρυθμούς μεγέθυνσης
και την κατανομή των ωφελειών στις χώρες μέλη
παρουσιάζουν σημαντικές αντιφάσεις και ακο-
λουθούν μη ισόρροπα τις αρνητικές συνέπειες
που επέφερε η διαχείριση της κρίσης στην ΕΕ-28.
Σημειώνεται ότι ενώ ο δείκτης προστιθέμενης
αξίας έδειξε σημάδια επιταχυνόμενης ανάκαμ-
ψης (11% αύξηση σε σχέση με το 2008), ο δεί-
κτης απασχόλησης αυξήθηκε μόνο κατά 0,6%
από το 2008. Όπως επισημαίνει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ,
η ένδειξη αυτή προσιδιάζει σε μια συνθήκη συ-
γκέντρωσης της παραγόμενης αξίας σε λιγότε-
ρες επιχειρήσεις, ενώ μια διαφορετική ερμηνεία
τοποθετεί ως κυρίαρχο αίτιο αυτής της υστέ-
ρησης, την καθυστερημένη προσαρμογή των
μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που τείνουν να
αποφεύγουν, έπειτα από μια μεγάλη οικονομική
κρίση, την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβου-
λιών, την πρόσληψη νέου προσωπικού και τη
σύναψη νέων συμφωνιών.
Μερικά από τα βασικά στοιχεία που προκύ-
πτουν από την έκθεση για τις ευρωπαϊκές ΜμΕ
το 2016 είναι τα ακόλουθα:
• Το 99,8% των επιχειρήσεων που δραστηριο-
ποιούνται σε μη χρηματοοικονομικούς κλάδους
είναι ΜμΕ
• Αυτές οι επιχειρήσεις ευθύνονται για το 67%
της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ-28 σε
όλους τους κλάδους εκτός του χρηματοοικονο-
μικού
• Το 93% αυτών των επιχειρήσεων είναι πολύ
μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους απο 10 υπαλ-
λήλους
• Αυτές οι επιχειρήσεις ευθύνονται για παρα-
πάνω από το 80% της συνολικής απασχόλησης
στην Ευρώπη των 28, στους κλάδους "υπηρεσι-
ών στέγασης και εστίασης", "υπηρεσιών προς
επιχειρήσεις" και "κατασκευών".
Ένα άλλο σημείο που επισημαίνεται στην έκθε-
ση είναι ότι οι εταιρείες start-ups και scale-ups
αποδεικνύονται αρωγοί της οικονομικής ανά-
πτυξης και της καινοτομίας για την Ευρώπη.
Κατά μέσο όρο, το 9,2% των εταιρειών με λιγό-
τερους από 10 υπαλλήλους στην επιχειρημα-
τική οικονομία (business economy) της ΕΕ-28
ήταν εταιρείες υψηλής ανάπτυξης. Πάνω από το
90% των νεοϊδρυθεισών εταιρειών προέρχονται
από παραδοσιακούς κλάδους (π.χ. όχι ΤΠΕ). Πε-
ρίπου 31 εκατ. άτομα είναι αυτοαπασχολούμε-
νοι (ποσοστό 14% της συνολικής απασχόλησης
στην ΕΕ).
Όσον αφορά τις προβλέψεις για το 2018, αναμέ-
νεται οι ΜμΕ να συνεχίσουν να αναπτύσσονται
με σχετικά σταθερό ρυθμό (κατά 0,9% για την
απασχόληση και κατά 3,8% για την προστιθέμε-
νη αξία).
Tα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης για τις ευρωπαϊκές ΜμΕ
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συνιστούν το σύ-
νολο σχεδόν (99,7%) των χωρών του Οργανι-
σμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης
(ΟΟΣΑ), συμβάλλουν στο 60% της συνολικής
απασχόλησης και στο 50-60% της προστιθέμε-
νης αξίας. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η πρόσβαση
στη χρηματοδότηση είναι κρίσιμη προϋπόθεση
για την ανάπτυξη και δημιουργία των ΜμΕ.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση "Financing
SMEs and Entrepreneurs 2018: An OECD
Scoreboard" η οποία παρουσιάστηκε στο
Υπουργικό Συνέδριο του ΟΟΣΑ για τις ΜμΕ
που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο 2018
στο Μεξικό, το χρηματοοικονομικό περιβάλλον
για τις ΜμΕ έχει βελτιωθεί και αυξάνει ολοένα ο
αριθμός των ΜμΕ που στρέφονται σε εναλλακτι-
κές πηγές χρηματοδότησης, καθώς ο δανεισμός
με παραδοσιακούς τρόπους τείνει να μειώνεται
σε αρκετές χώρες. Αυτό αποτελεί μια θετική
εξέλιξη, όπως δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας
του ΟΟΣΑ Angel Gurría, ο οποίος τόνισε πως
σε κάθε οικονομία, οι μικρομεσαίες επιχειρή-
σεις έχουν ζωτική σημασία για την καινοτομία,
την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, και
γι' αυτό το λόγο θα πρέπει να εξασφαλίζεται σε
αυτές τις επιχειρήσεις αξιόπιστη πρόσβαση στη
χρηματοδότηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής
τους, ώστε να συνεισφέρουν τα μέγιστα στις οι-
κονομίες και την κοινωνική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την μελέτη του ΟΟΣΑ, υπάρχει
μείωση στο ποσοστό πτώχευσης των ΜμΕ για
το έτος 2016, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη
2015 και 2014. Η ίδια μελέτη, παρόλα αυτά, επι-
σημαίνει ότι η χορήγηση νέων δανείων στις ΜμΕ
μειώθηκε για 15 από τις 25 χώρες που υπήρχαν
διαθέσιμα στοιχεία για το έτος 2016, με την
πρόσβαση σε συγκεκριμένες πηγές χρηματο-
δότησης να παραμένουν προβληματικές για συ-
γκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, όπως για
τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τις νέες ΜμΕ και τις
start-ups. Είναι σημαντικό, επισημαίνει η μελέτη,
οι κυβερνήσεις να εντείνουν τις προσπάθειές
τους ώστε να ενισχύσουν τα εργαλεία χρηματο-
δότησης, παραδοσιακά αλλά και εναλλακτικά,
για τις ΜμΕ, στην ίδια κατεύθυνση με τις αρχές
που προτείνει ο ΟΟΣΑ. Ιδιαίτερη είναι η αναφο-
ρά του ΟΟΣΑ στον ρόλο της καινοτομίας στην
οικονομία και τον καθοριστικό της ρόλο στην
παραγωγικότητα και τη μακροχρόνια ανάπτυξη.
Η καινοτομία είναι αυτή που μπορεί να αντιμε-
τωπίσει τις κοινωνικές προκλήσεις στο χαμηλό-
τερο δυνατό για την οικονομία κόστος: οι και-
νοτομικές επιχειρήσεις είναι πιο παραγωγικές,
μπορούν να πληρώσουν καλύτερους μισθούς
στους υπαλλήλους τους και να προσφέρουν κα-
λύτερο εργασιακό περιβάλλον, μειώνοντας έτσι
τις κοινωνικές ανισότητες.
Επιπλέον, οι πρόσφατες εξελίξεις της τεχνολογί-
ας προσφέρουν νέες προοπτικές και ευκαιρίες
για καινοτομία και εξέλιξη στις ΜμΕ. Η ψηφια-
κοποίηση (digitalization) μπορεί να επιταχύνει
τη διάχυση της γνώσης και την ανάδειξη νέων
επιχειρηματικών μοντέλων, που ευνοούν τη
γρήγορη μεγέθυνση επιχειρήσεων με ελάχιστο
προσωπικό και μικρό επενδυμένο κεφάλαιο.
Οι ΜμΕ στις χώρες του ΟΟΣΑ: Ο ρόλος της χρηματοδότησης
και της καινοτομίας
