06 - 08/2015 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
23
Αφιέρωμα
Η μελέτη "Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στις Ελληνικές Περιφέρειες –
Έκδοση 2015", από την οποία παρουσιάζουμε ενδεικτικά στοιχεία σε αυτό
το αφιέρωμα, συνθέτει και παρουσιάζει σε περιφερειακό επίπεδο και με
εποπτικό τρόπο, τους κυριότερους δείκτες από το ευρύ φάσμα δεικτών
που παράγουμε. Στην αρχή της νέας προγραμματικής περιόδου μέχρι το
2020, η έκδοση επιχειρεί να δώσει, με τεκμηριωμένους και συγκρίσιμους
για όλες τις Περιφέρειες δείκτες, την "εικόνα εκκίνησης" στο τρίπτυχο
που αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης: Έρευνα,
Ανάπτυξη και Καινοτομία.
Η αναγκαιότητα τεκμηρίωσης, με στοιχεία και δείκτες, της ερευνητικής,
αναπτυξιακής και καινοτομικής δραστηριότητας, έχει εισέλθει ως κεντρι-
κό ζήτημα στη διεθνή ατζέντα των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας και
η διαθεσιμότητα αξιόπιστων δεικτών έχει καθιερωθεί πλέον ως βασικό και
συστατικό μέρος του σχεδιασμού τους.
Η έμφαση στον τεκμηριωμένο σχεδιασμό πολιτικών έρευνας και καινοτο-
μίας έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, που οι πολιτικές αυτές αναγνωρίζο-
νται ως καθοριστικοί μοχλοί για τη βιώσιμη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη
και την ενίσχυση της απασχόλησης, μέσω της καινοτομικής επιχειρηματι-
κότητας, της επιστημονικής αριστείας και της αλληλεπίδρασής τους.
Ακόμα περισσότερο, που ο σχεδιασμός αυτός έχει πλέον ως αφετηρία τα
τοπικά/περιφερειακά οικοσυστήματα, εστιάζοντας στα ιδιαίτερα χαρα-
κτηριστικά και τις δυνατότητές τους να καινοτομούν και να μετασχηματί-
ζονται, παράγοντας αξία και ευημερία για τις τοπικές κοινωνίες. Στο Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης, εξυπηρετούμε στην Ελλάδα ακριβώς τον παραπά-
νω στόχο, με τις συνεχείς δραστηριότητές μας για την τεκμηρίωση της
ελληνικής ερευνητικής, αναπτυξιακής και καινοτομικής δραστηριότητας.
Oι δραστηριότητές μας ξεκινούν από το ελάχιστο "προαπαιτούμενο" της
άσκησης πολιτικών, την παραγωγή των στατιστικών για την Έρευνα &
Ανάπτυξη και Καινοτομία που, βάσει του ΕΚ 995/2012, αποστέλλονται στη
Eurostat και αποτελούν τους επίσημους δείκτες της χώρας.
Επιπλέον, η παραγωγή των επίσημων εθνικών στατιστικών πλαισιώνεται
από σημαντικούς δείκτες, αποτέλεσμα πολυετών και θεσμικών δραστη-
ριοτήτων μας, όπως η τήρηση του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατρι-
βών, οι βιβλιομετρικές μελέτες για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύ-
σεις σε διεθνή περιοδικά, η λειτουργία μας ως Εθνικό Σημείο Επαφής και η
ανάλυση της ελληνικής συμμετοχής στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμ-
ματα.
Οι δυνατότητες και τα προβλήματα, τα ισχυρά και τα αδύνατα σημεία της
κάθε Περιφέρειας είναι ασφαλώς γνωστά στους ανθρώπους που εργάζο-
νται για την περιφερειακή ανάπτυξη και τον σχεδιασμό περιφερειακών
πολιτικών. Στόχος μας ωστόσο είναι να παρουσιάσουμε μια συνολική
έκδοση, που με ενιαίο τρόπο και με καθιερωμένους δείκτες που χρησι-
μοποιούνται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνει το "αποτύπωμα" των ελ-
ληνικών Περιφερειών και επιτρέπει τη σύγκριση με τους εθνικούς μέσους
όρους και την ΕΕ, την καλύτερη κατανόηση και την ανάδειξη νέων πτυχών
σε κρίσιμα ζητήματα. Η εικόνα κάθε Περιφέρειας παρουσιάζεται μέσα από
σειρά δεικτών σε τρεις θεματικούς άξονες:
Έρευνα και Ανάπτυξη:
οι δείκτες προέρχονται από τα επίσημα στατιστι-
κά στοιχεία Ε&Α που συλλέγονται βάσει του ΕΚ 995/2012. Βασικός δείκτης
είναι οι "δαπάνες Ε&Α", ως κεντρική συνιστώσα σχεδιασμού και στοχο-
θεσίας όχι μόνο στο επίπεδο των πολιτικών Ε&Α αλλά και σε καθαρά οι-
κονομικό επίπεδο. Πέρα από τον γνωστό δείκτη-στόχο της στρατηγικής
"Ευρώπη 2020", να αποτελούν οι δαπάνες Ε&Α το 3% του ΑΕΠ της ΕΕ το
2020 (με αντίστοιχο εθνικό στόχο το 1,2%), οι δαπάνες Ε&Α πλέον συνυπο-
λογίζονται και αυξάνουν το ΑΕΠ, ενώ συγκαταλέγονται στους δείκτες του
Macroeconomic Imbalance Procedure (MIP) Scoreboard που υποστηρίζει
τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πολύτιμα είναι και τα στοιχεία για το ανθρώπινο δυναμικό που απασχο-
λείται σε Ε&Α, όχι μόνο ως συμβολή στην απασχόληση των περιφερειών,
αλλά κυρίως διότι η επάρκεια ανθρώπινων πόρων αποτελεί θεμελιώδη
παράγοντα για την υλοποίηση των στρατηγικών και την επίτευξη στόχων
και αποτελεσμάτων.
Επιστημονική αριστεία και εξωστρέφεια:
στην ενότητα αυτή παρατίθε-
νται καθιερωμένοι διεθνώς δείκτες που παράγονται από το ΕΚΤ και σχε-
τίζονται με τα αποτελέσματα, τις εκροές, την εξωστρέφεια και τη διεθνή
θέση των ελληνικών περιφερειακών συστημάτων Ε&Α.
Τέτοιοι δείκτες είναι η συμμετοχή των ελληνικών φορέων στο 7ο Πρό-
γραμμα Πλαίσιο, η παραγωγή διδακτορικών διατριβών και οι επιστημονι-
κές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά.
Επιχειρηματική καινοτομία:
οι δείκτες προέρχονται από τα επίσημα στα-
τιστικά στοιχεία για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις που συλλέγονται βά-
σει του ΕΚ 995/2012. Καταγράφονται όλες οι πλευρές της επιχειρηματικής
καινοτομίας, τόσο αυτές που προϋποθέτουν ένταση τεχνολογικού περιε-
χομένου και επενδύσεων, όπως η καινοτομία σε προϊόντα και η καινοτο-
μία διαδικασίας, όσο και η καινοτομία οργάνωσης και μάρκετινγκ.
Παρουσιάζεται ο βαθμός συνεργασιών για την επίτευξη καινοτομιών, έν-
δειξη εξωστρέφειας στις επιχειρηματικές πρακτικές και προϋπόθεση της
ανοικτής καινοτομίας. Τέλος, οι στρατηγικές των καινοτόμων επιχειρήσε-
ων και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν για την επίτευξη των στόχων τους
συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών
της κάθε Περιφέρειας.
Όλοι οι παραπάνω δείκτες, που με συντομία αναφέραμε, συνθέτουν μια
αντικειμενική και τεκμηριωμένη εικόνα των ικανοτήτων των ελληνικών
Περιφερειών στους τομείς της Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας και
στοχεύουμε να τους δημοσιεύουμε με συστηματικές εκδόσεις, που θα
παράγονται κάθε μονό έτος, ακολουθώντας τα χρονοδιαγράμματα παρα-
γωγής των επίσημων εθνικών στατιστικών στοιχείων.
Επιδίωξή μας είναι οι εκδόσεις αυτές να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο
και αναφορά σε όλους όσους εμπλέκονται στην χάραξη και παρακολού-
θηση περιφερειακών πολιτικών και για τον λόγο αυτό προσβλέπουμε σε
σχόλια και παρατηρήσεις για τη βελτίωσή τους.
(το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από τον πρόλογο της Δρ. Εύης Σαχί-
νη, Διευθύντριας ΕΚΤ, στη μελέτη "Έρευνα, Ανάπτυξη & Καινοτομία στις Ελλη-
νικές Περιφέρειες - Έκδοση 2015")
