06 - 08/2016 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
21
Καινοτομώντας Ψηφιακά
15 θεματικές κατηγορίες, 62 άρθρα, 74 συγγραφείς-επιστήμονες επιχει-
ρούν μια δυναμική προσέγγιση για την κοινωνική συγκρότηση της πρω-
τεύουσας. Το athenssocialatlas.gr περιλαμβάνει κείμενα και υλικό που
αφορούν στην ιστορική εξέλιξη της πόλης από τον 19ο αιώνα, την κοι-
νωνική της διαστρωμάτωση, τη διοίκησή της, τον διεθνή οικονομικό της
ρόλο, τον πολιτισμό, τις μεταναστευτικές ομάδες, τις πρακτικές στέγασης,
τις καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων της, αλλά και θέματα επικε-
ντρωμένα σε συγκεκριμένες περιοχές και γειτονιές όπως είναι η Ομόνοια,
τα Αναφιώτικα, η Κυψέλη, το Φαληρικό Δέλτα και άλλες.
Το μεγάλο θεματικό εύρος και η διαφορετική επικέντρωση των επιμέ-
ρους κειμένων, οδήγησαν στην ελεύθερη οργάνωση του έργου, χωρίς τη
συμβατική δομή ενός συλλογικού τόμου με αρχή, μέση και τέλος. Τα επι-
μέρους λήμματά του κατανέμονται σε 15 βασικές θεματικές κατηγορίες:
Ιστορία, Κοινωνική Δομή, Πολιτική, Οικονομία, Εκπαίδευση, Υγεία, Στέγα-
ση, Εθνοτικές Ομάδες, Πολιτισμός, Δομημένο Περιβάλλον, Σχεδιασμός,
Συγκοινωνίες, Υποδομές, Γειτονιές και Κοινωνική Οικονομία. Οι κατηγορί-
ες αυτές αποτελούν τον βασικό τρόπο ομαδοποίησης των λημμάτων για
τους αναγνώστες/-τριες, οι οποίοι μπορούν, επίσης, να αναζητήσουν λήμ-
ματα και με λέξεις-κλειδιά της επιλογής τους (όνομα συγγραφέα, θέμα).
Η ανάγνωση του άτλαντα ακολουθεί, συνεπώς, τη λογική ενός λεξικού ή
μιας εγκυκλοπαίδειας και πολύ λιγότερο εκείνη ενός κλασικού βιβλίου.
Ο Κοινωνικός Άτλαντας της Αθήνας έχει ως στόχο την προβολή και κρι-
τική συζήτηση θεμάτων που αφορούν στην κοινωνική γεωγραφία της
πόλης, μέσα από πολλαπλές οπτικές γωνίες. Ταυτόχρονα, είναι ο πρώτος
άτλαντας που, αφενός, επικεντρώνεται σε μια πόλη και, αφετέρου, είναι
εξ ολοκλήρου ψηφιακός και διαδικτυακός, κάτι που επιτρέπει τη διαρκή
του ανανέωση και επικαιροποίηση. Σε αυτή την κατεύθυνση, η πλατφόρ-
μα φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν τόπο ανοικτής συζήτησης, που δεν θα
απευθύνεται σε αυστηρά επιστημονικό κοινό.
Η ηλεκτρονική μορφή του άτλαντα επιτρέπει τη συνεχή προσθήκη νέων
λημμάτων και τη διόρθωση/αναθεώρηση των παλαιότερων, ενώ η δια-
δικασία αυτή είναι ανοικτή σε όποιον/-αν θεωρεί ότι μπορεί και θέλει να
συμβάλει με τη συγγραφή λήμματος ή/και την παροχή σχετικού υλικού.
Η διαδικασία υποβολής προτάσεων γίνεται ηλεκτρονικά. Αυτή τη στιγμή
τα άρθρα διατίθενται στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, ενώ σύντομα θα
μεταφραστούν και στα γαλλικά.
Η ιδέα της δημιουργίας του άτλαντα προήλθε από τον ΘωμάΜαλούτα (Κα-
θηγητή στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και Γενι-
κός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας), με αφορμή τις ευνοϊκές προϋ-
ποθέσεις που δημιουργούσε η πρόθεση του Ιδρύματος Ωνάση να στηρίξει
μια τέτοια προσπάθεια στο πλαίσιο του προγράμματος Reactivate Athens.
Την επιμέλεια ανέλαβαν οι Θωμάς Μαλούτας και Σταύρος Σπυρέλλης (Δρ
Γεωγράφος, Πανεπιστήμιο Paris-7 Diderot), με τον δεύτερο να αναλαμβά-
νει, εκτός των άλλων, τη βασική ευθύνη των χαρτογραφικών αναπαραστά-
σεων για το σύνολο σχεδόν των κεφαλαίων, καθώς και την εναρμόνιση του
πολύ πλούσιου ευρύτερου συνοδευτικού υλικού.
Το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου αποτελεί το βα-
σικό θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης του άτλαντα ως ερευνητικού έργου. Η
Γαλλική Σχολή Αθηνών θα εξασφαλίσει τη μετάφραση των λημμάτων του
έργου στα γαλλικά και θα συνδράμει στην περαιτέρω εξέλιξη του έργου
ως επιστημονικός συνεργάτης. Οι γαλλικές μεταφράσεις θα είναι διαθέσι-
μες την άνοιξη του 2017.
Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών υπήρξε βασικός φορέας παρα-
γωγής ατλάντων με κοινωνική αναφορά από την εποχή της ίδρυσής του.
Κατά την πρόσφατη περίοδο, το ΕΚΚΕ ανέπτυξε, σε συνεργασία με την
ΕΛΣΤΑΤ, τη διαδικτυακή εφαρμογή Πανόραμα Απογραφικών Δεδομένων
1991-2011 (
) η οποία αποτέλεσε βασικό
τροφοδότη όσον αφορά δεδομένα και χάρτες για πολλά λήμματα που
περιλαμβάνει ο άτλας. Iδιαίτερα καθοριστική είναι η συνεισφορά της Ελ-
ληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), καθώς ο άτλαντας αξιοποιεί τα λε-
πτομερή και αξιόπιστα απογραφικά πληθυσμιακά στοιχεία που παράγει η
ΕΛΣΤΑΤ επί πολλές δεκαετίες, βάσει των Απογραφών Πληθυσμού – Κατοι-
κιών που διενεργεί ανά δεκαετία.
Η πρώτη παρουσίαση του Athens social atlas πραγματοποιήθηκε σε εκδή-
λωση στις 27 Ιουνίου στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Το έργο αποτελεί χο-
ρηγία του Ιδρύματος Ωνάση προς το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών
(φορέας υλοποίησης).
Athens social atlas:
Η κοινωνική γεωγραφία της πόλης
σε μια δυναμική διαδικτυακή πλατφόρμα
info
Athens social atlas
Περιοδικό“Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία”
Διαβάστε προηγούμενα τεύχη - Εγγραφείτε συνδρομητές – Ξεφυλλίστε το περιοδικό!
Ποια είναι η εξέλιξη του αριθμού και της χωροθέτησης των κινηματογράφων στην Αθήνα από το 1950 μέχρι σήμερα; Πόσα είναι τα
κενά κτήρια στο κέντρο, αλλά και ποιοι είναι οι Αγροναύτες της πόλης; Τι είναι η κάθετη κοινωνική διαφοροποίηση σε μια πολυκατοι-
κία της Αθήνας; Ποιος είναι ο ρόλος της πλατείας Ομονοίας ως ορίου και ως σημείου αφήγησης και πώς συνδέονται τα μουσεία της πό-
λης με τον αστικό τουρισμό; Αυτές και πολλές άλλες απαντήσεις δίνει ο πρώτος διαδικτυακός Κοινωνικός Άτλαντας athenssocialatlas.
gr που δημιουργήθηκε για την Αθήνα, με στόχο την ανάδειξη και την καταγραφή της κοινωνικής γεωγραφίας της πρωτεύουσας μέσα
από πολλαπλές οπτικές γωνίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την τελευταία 20ετία.
