06 - 08/2016 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
19
Αφιέρωμα
Στο πλαίσιο των δράσεων για τον εορτασμό του
Διεθνούς Έτους Φωτός 2015, το Εθνικό Αστε-
ροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) συμμετείχε στην ευ-
ρωπαϊκή πειραματική εκστρατεία iSPEX
(http://
beyond-ispex.gr)
που διοργανώθηκε από το
Πανεπιστήμιο του Leiden υπό την αιγίδα της
UNESCO. Η εκστρατεία iSPEX που έλαβε χώρα
στην Αθήνα, είχε στόχο να δημιουργήσει ένα
ισχυρό δίκτυο πολιτών-παρατηρητών της αστι-
κής ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Για τον σκοπό αυτό, το Ινστιτούτο ΙΑΑΔΕΤ του ΕΑΑ
διέθεσε συσκευές iSPEX στην Αθήνα σε κατόχους κινητών συσκευών
iPhone 4/4s/5/5s, οι οποίοι τοποθετώντας τη συσκευή πάνω στην κά-
μερα του κινητού, είχαν πλέον έναν οπτικό αισθητήρα που μετρούσε
τις ιδιότητες των αερολυμάτων, αρκεί ο ουρανός να είναι ανέφελος. Η
δράση έλαβε χώρα από την 1η Σεπτεμβρίου έως τις 15 Οκτωβρίου
2015, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες 10 ευρωπαϊκές χώρες,
και είχε ως αποτέλεσμα 5.386 μετρήσεις. Τα αποτελέσματα αυτής της
δράσης απεικονίζονται σε βίντεο animation που διατίθεται στον δι-
κτυακό τόπο
. Στόχος της πι-
λοτικής αυτής δράσης είναι να δημιουργηθεί ένα
δίκτυο χιλιάδων ανθρώπων που πραγματοποιούν
μετρήσεις iSPEX, ώστε να παρέχονται πληροφο-
ρίες από περιοχές που δεν καλύπτονται από τις
τρέχουσες επαγγελματικές δραστηριότητες πα-
ρακολούθησης.
Το ΕΑΑ φιλοδοξεί να διατηρήσει το εθνικό δίκτυο
iSPEX για την παρακολούθηση και συστηματική
χαρτογράφηση των ατμοσφαιρικών επεισοδίων
στην Αθήνα, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών
σχετικά με την υγεία των πολιτών.
Επιπλέον, αναμένεται ότι τα δεδομένα που θα συλλέγονται από το πα-
ρατηρητήριο πολιτών iSPEX θα συνεισφέρουν στη βελτιστοποίηση
των δορυφορικών παρατηρήσεων που συλλέγονται καθημερινά από
το Κέντρο Αριστείας BEYOND του ΕΑΑ. Με τον τρόπο αυτό, οι πολίτες-
παρατηρητές θα συμμετέχουν ενεργά στην έρευνα που διεξάγεται στο
ΕΑΑ προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.
Case studies από την ελληνική πραγματικότητα
Περνώντας από τη θεωρία στην πράξη, ας δούμε τρία παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα, όπου η Επιστή-
μη των Πολιτών συμβάλει ενεργά στις επιστημονικές εξελίξεις.
Συσκευή και εφαρμογή iSPEX για τη μέτρηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας με το κινητό
Μία ακόμη εφαρμογή με τα κινητά να έχουν
τον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι το παιχνίδι "Sea
Hero Quest", μέσα από το οποίο η COSMOTE
συμβάλει στην έρευνα κατά της άνοιας. Πρό-
κειται για ένα mobile game, αποτέλεσμα μιας
μεγάλης ευρωπαϊκής συνεργασίας που βάζει
την τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου,
καθώς βοηθάει τους επιστήμονες να κατανοή-
σουν πώς πλοηγείται ο ανθρώπινος εγκέφαλος
στον χώρο.
Μία από τις πρώτες επιπτώσεις που βιώνουν οι
άνθρωποι που ζουν με άνοια είναι η απώλεια του χωροταξικού προ-
σανατολισμού, ακόμα και σε γνωστά μέρη και περιβάλλοντα. Καθώς
οι παίκτες του "Sea Hero Quest" βρίσκουν τον δρόμο τους μέσα από
λαβύρινθους νησιών και παγόβουνων, τα στοιχεία πλοήγησης κατα-
γράφονται, δημιουργώντας το μεγαλύτερο σύνολο δεδομένων σε πα-
γκόσμιο επίπεδο, που θα οδηγήσει τους επιστή-
μονες ένα βήμα πιο κοντά στην ανάπτυξη νέων
διαγνωστικών εξετάσεων για την άνοια. Όπως
επισημαίνεται από τους δημιουργούς της εφαρ-
μογής, εάν 100.000 άτομα παίξουν για 2 λεπτά
ο καθένας το "Sea Hero Quest", αυτό ισοδυνα-
μεί με περισσότερα από 50 χρόνια έρευνας. Το
"Sea Hero Quest" είναι διαθέσιμο δωρεάν σε
App Store και Google Play, για smartphone ή
tablet.
Περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με το παι-
χνίδι που προέκυψε από τη συνεργασία του Ομίλου Deutsche Telekom
με τον βρετανικό κοινωφελή οργανισμό Alzheimer’s Research, το
University College του Λονδίνου (UCL), το University of East Anglia
(UEA) και την εταιρία ανάπτυξης ηλεκτρονικών παιχνιδιών Glitchers,
διατίθενται στο
Το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ-
ΚΕΘΕ) (
αποτελεί έναν φορέα
που "κάνει χρήση" της Επιστήμης των Πολι-
τών και συνεργάζεται με τους πολίτες πάνω
σε μία σειρά από ζητήματα, όπως τη δήλωση
νέων χωροκατακτητικών ειδών (βιολογικών
εισβολέων), θαλάσσιων ειδών που μετανα-
στεύουν ή εξαπλώνονται σε περιοχές πέραν
της συνήθους δράσης τους, κυρίως από την
Ερυθρά Θάλασσα. Στη χώρα μας έχουν κάνει
την εμφάνισή τους πάνω από 1.000 τέτοια
είδη τα τελευταία χρόνια, πολλά από τα οποία
είναι τοξικά ή προκαλούν ζημιές ή αλλοιώ-
σεις στο γηγενές οικοσύστημα. Η συμβολή
των πολιτών -δυτών και παραθεριστών- είναι
απαραίτητη λόγω της τεράστιας έκτασης των
ακτών της χώρας για τον εντοπισμό και τη
δήλωση των παραπάνω όπως και πεθαμένων
κητωδών μέσα από συγκεκριμένες ηλεκτρονι-
κές πλατφόρμες (Πέλαγος για κητώδη, ΑΡΧΕ-
ΛΩΝ για χελώνες).
Στο πλαίσιο λοιπόν της Επιστήμης των Πολι-
τών, ψαράδες, λιμενικοί, δύτες, φυσιοδίφες,
συλλέκτες, κολυμβητές, τουρίστες ή παρα-
τηρητές συμβάλλουν ενεργά αναφέροντας
συγκεκριμένα βιολογικά δεδομένα σε ειδικά
έντυπα που έχει ορίσει το ΕΛΚΕΘΕ για τον σκο-
πό αυτό. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι σύμφωνα
με τα στοιχεία του ELNAIS (Ellenic Network of
Aquatic Invasive Species, elnais.hcmr.gr) ότι
από τα 244 ξενικά είδη που έχουν βρεθεί σε
ελληνικές θάλασσες, τα 18 οφείλονται σε ανα-
φορές από πολίτες. Μάλιστα, στο πλαίσιο της
αναγνώρισης της συνεισφοράς των πολιτών,
όσοι πολίτες έχουν συμβάλλει στην δημοσι-
οποίηση στοιχείων έχουν γίνει συγγραφείς σε
σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις από το
ΕΛΚΕΘΕ. Σχετική παρουσίαση για τις δράσεις
του ΕΛΚΕΘΕ είχε κάνει η ερευνήτρια Α. Ζενέ-
του στον κύκλο Μορφωτικών Εκδηλώσεων
του ΕΙΕ στις 21/4/2015 (το σχετικό βίντεο και
η παρουσίαση διατίθενται στη διεύθυνση
04-21/eisig.html)
Sea Hero Quest: Ένα Mobile Game για την έρευνα κατά της άνοιας
Οι πολίτες "βοηθούν" το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών
