20
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 06 - 08/2016
Αφιέρωμα
Για το τέλος αφήσαμε έναν προβληματισμό που κυκλοφορεί αρκετά στην
επιστημονική κοινότητα. Η Επιστήμη των Πολιτών είναι μια συγκεκριμέ-
νη μορφή πληθοπορισμού (crowdsourcing) με στόχο την συμμετοχή των
πολιτών σε επιστημονικά έργα.
Η αυξανόμενη απαίτηση για τους οργανισμούς να διευρύνουν τα όριά
τους έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις και η Επιστήμη των Πολιτών
συμμετέχει ενεργά στα νέα ανοίγματα.
Τα ερευνητικά κέντρα και οι πολιτιστικοί οργανισμοί καλούνται να βρουν
καινοτόμους τρόπους επιβίωσης, καθώς η δημόσια στήριξη μειώνεται συ-
νεχώς. Το άνοιγμα λοιπόν προς το κοινό, των ερευνητικών διαδικασιών
είναι μια προσπάθεια για επιβίωση.
Το θέμα όμως είναι ότι μέσω της ανοικτότητας μετατοπίζεται ο έλεγχος
από τον πυρήνα του οργανισμού σε ένα απροσδιόριστο πλήθος πολιτών.
Κατά συνέπεια αλλάζει ο τρόπος δημιουργίας της αξίας και ο τρόπος αξι-
ολόγησής της και δημιουργούνται εντάσεις ως προς την κατεύθυνση που
θα πρέπει να πάρει ένα έργο, ενώ ταυτόχρονα ανακύπτουν ερωτήματα
σχετικά με το αν υπάρχουν επιπτώσεις στη βιωσιμότητα ενός ερευνητι-
κού έργου όταν δίνουμε τη σκυτάλη στους πολίτες.
Η απάντηση μάλλον θα έρθει στο μέλλον, γιατί το τοπίο είναι υπό δια-
μόρφωση και η Επιστήμη των Πολιτών έχει ακόμα πολλά να δώσει στην
επιστημονική έρευνα. Οψόμεθα.
Νέες προκλήσεις για την Επιστήμη των Πολιτών
The European Citizen Science Association
(ECSA)
First International ECSA Conference 2016
"Citizen Science - Innovation in Open
Science, Society and Policy», Book of
Abstracts
Survey report: data management in
Citizen Science projects
Citizen Science Alliance (CSA)
Zooniverse (people powered research)
Citizen Science Association
"Citizen Science: Theory and Practice"
journal
Citizenscience.gov
info
Η Επιστήμη των Πολιτών αυτή τη στιγμή αναπτύσσεται παγκοσμίως και
κερδίζει συνεχώς έδαφος χάρη στις νέες τεχνολογίες που μπορούν να
φέρνουν σε επαφή τους πολίτες με την επιστημονική κοινότητα πιο άμε-
σα και πιο εύκολα.
Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν ένα πολύτιμο εργαλείο στους πολίτες
για να παίξουν έναν πιο ενεργό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη. Συγκεντρώ-
νοντας πολύτιμη πληροφόρηση συμβάλουν στην ανάπτυξη στρατηγι-
κών, βελτιώνουν την κατανόηση και απαντούν στις προκλήσεις που αντι-
μετωπίζει η κοινωνία σήμερα.
Και ενώ μέχρι τώρα η Επιστήμη των Πολιτών έβρισκε επιτυχή εφαρμο-
γή σε ένα παραδοσιακό περιβάλλον, ο πολίτης έχει πλέον στη διάθεσή
του όλο και περισσότερες διαθέσιμες τεχνολογίες πληροφορικής, καθι-
στώντας πιο εύκολη την αλληλεπίδραση με περισσότερους ανθρώπους
και κατά συνέπεια την επέκταση του γεωγραφικού εύρους της συλλογής
πληροφοριών.
Ειδικά, η χρήση του mobile internet δίνει τη δυνατότητα μαζικής συμμε-
τοχής πολιτών σε ερευνητικά προγράμματα, ενώ ταυτόχρονα σε αρκετές
περιπτώσεις προσφέρονται και εργαλεία για την οπτικοποίηση και την
ανάλυση των μετρήσεων που δίνουν νέους ρόλους στους πολίτες πέραν
από την απλή συλλογή δεδομένων.
Τα παιχνίδια είναι ένα ακόμα ερευνητικό "εργαλείο" που πλέον χρησιμο-
ποιεί η Επιστήμη των Πολιτών. Και όχι μόνο παιχνίδια για το tablet ή το
κινητό τηλέφωνο, αλλά και διάφορους "μηχανισμούς" παιχνιδιών, όπως οι
διαγωνισμοί ή οι βαθμολογίες που μπορούν να αξιοποιηθούν σε ένα site
ή σε μια εφαρμογή και να αυξήσουν κατακόρυφα τη διαδραστικότητα και
συνεπώς την αφοσίωση των χρηστών.
Στην περίπτωση της χρήσης μηχανισμών παιχνιδιού σε πλατφόρμες της
επιστήμης των πολιτών τα πλεονεκτήματα είναι αρκετά, αλλά δεν είναι
λίγοι όσοι υποστηρίζουν ότι υπάρχουν και αρκετά μειονεκτήματα.
Σύμφωνα, με σύγχρονες έρευνες η χρήση τέτοιων εργαλείων κατάλληλα
διαμορφωμένων για ερευνητικούς σκοπούς μπορεί να προσελκύσει στην
αρχή πλήθος συμμετεχόντων – υποψηφίων ερευνητών, στην πορεία
όμως χάνουν το ενδιαφέρον τους γιατί τέτοιες εφαρμογές δεν υποστηρί-
ζουν επαρκώς τα εγγενή κίνητρα των συμμετεχόντων.
Και μπορεί οι απόψεις να διίστανται για τη χρήση των παιχνιδιών στην
Επιστήμη των Πολιτών, όσον αφορά όμως διάφορους επικοινωνιακούς
μηχανισμούς που αναπτύσσονται γύρω από αυτήν, όπως είναι για παρά-
δειγμα οι συζητήσεις για την έρευνα σε σχετικά forum, ή σε ομάδες στα
μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η θετική τους επίδραση είναι αδιαμφισβή-
τητη.
Ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών και οδηγούν σε νέες επιστη-
μονικές ανακαλύψεις, που συχνά είναι εκτός της ροής εργασιών που έχει
θεσπιστεί για το εκάστοτε έργο της επιστήμης των πολιτών.
Παρόλα αυτά, και ενώ η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για το "χτίσι-
μο" της ερευνητικής κοινότητας, το δύσκολο είναι να ξεκινήσει κάποιος
να συμμετέχει ενεργά σε τέτοιες ομάδες γιατί τέτοιου είδους συζητήσεις
χρειάζονται κάποιο συγκεκριμένο υπόβαθρο γνώσεων.
Βασικά "εργαλεία" της Επιστήμης των Πολιτών
