24
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια | 06 - 08/2016
Ανοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα των
ερευνών που χρηματοδοτεί παρέχει πλέ-
ον η NASA, χάρη στη δημιουργία του νέου
ιστότοπου
/
researchaccess
. Η δημόσια πρόσβαση στην
έρευνα ήταν ανέκαθεν υψηλή προτεραιότητα
της NASA, τώρα όμως εστιάζει στο να μπορεί
το κοινό να έχει πιο εύκολη και άμεση πρόσβα-
ση στα επιστημονικά δεδομένα, προκειμένου
να επιταχυνθεί η διάχυση των αποτελεσμάτων
της βασικής έρευνας προς όφελος της επιστη-
μονικής γνώσης και να συμβάλει έτσι στη μελ-
λοντική κοινωνική ευημερία.
"Στη NASA γιορτάζουμε την ευκαιρία να
επεκτείνουμε την πρόσβαση στο πλούσιο
portfolio μας με επιστημονικές και τεχνικές
εκδόσεις", δήλωσε
ο Dava Newman,
αναπληρωτής διευ-
θυντής της NASA.
"Μέσω της ανοι-
κτής
πρόσβασης
και της καινοτομίας
προσκαλούμε
τη
διεθνή κοινότητα
να
συμμετέχουν
μαζί μας στην εξε-
ρεύνηση της Γης,
της ατμόσφαιρας
και του Διαστήμα-
τος".
Στον νέο ιστότοπο
ο επισκέπτης μπο-
ρεί να βρει μεταξύ
άλλων την ενότη-
τα
PubSpace
, ένα αρχείο με τα πρωτότυπα
άρθρα των επιστημονικών περιοδικών που
παράγονται από την έρευνα που χρηματοδο-
τείται από τη NASA και διατίθενται δωρεάν
online, για ανάγνωση, αποθήκευση ή ανάλυση
εντός ενός έτους από τη δημοσίευση.
Στην ενότητα
Data Management Plans
(Σχέ-
δια διαχείρισης δεδομένων) παρέχονται οδη-
γίες για τους ερευνητές που λαμβάνουν επι-
χορηγήσεις από την NASA, ενώ στο νέο site
δίδεται επίσης πρόσβαση σε έγγραφα πολιτι-
κής, εκπαιδευτικά video και δίδεται απάντηση
στις πιο συχνές ερωτήσεις του κοινού.
Το νέο αυτό portal της NASA έρχεται ως απά-
ντηση στο αίτημα που τέθηκε το 2013 από το
Γραφείο Πολιτικής για την Επιστήμη και Τεχνο-
λογία του Λευκού Οίκου προς τους ερευνητι-
κούς φορείς που χρηματοδοτούν την έρευνα,
ζητώντας να αναπτύξουν σχέδια για να αυξη-
θεί η πρόσβαση στα αποτελέσματα των ερευ-
νών που χρηματοδοτούνται από το κράτος.
Ο σχεδιασμός της NASA (NASA Plan for
Increasing Access to the Results of Scientific
Research) προς αυτή την κατεύθυνση υλοποι-
ήθηκε με τη συνεργασία της επιστημονικής
και ακαδημαϊκής κοινότητας και όπως χαρα-
κτηριστικά δήλωσε η Ellan Stofan επικεφαλής
επιστήμονας της NASA "Η διευκόλυνση της
πρόσβασης του κοινού στα ερευνητικά δεδο-
μένα μας θα μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο των
ερευνών μας".
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Νέος ιστότοπος από τη NASA με Aνοικτή Πρόσβαση
στα ερευνητικά αποτελέσματα
info
NASA-Funded Research Results
OPEN NASA
NASA’s data portal
NASA in PubMed Central (PMC)
Η Φινλανδία καθίσταται, μέσω της απόφασης του Υπουργείου Παιδείας
και Πολιτισμού και της πρωτοβουλίας για την Ανοικτή Επιστήμη και την
Έρευνα, η πρώτη χώρα που δίνει στη δημοσιότητα αναλυτικά στοιχεία για
το κόστος των συνδρομών σε επιστημονικά περιοδικά και εκδότες από
τους φορείς έρευνας της χώρας (63 φορείς) για τα έτη 2010-2015. Ανά-
λογα στοιχεία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα παλαιότερα και από άλλες
χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, χωρίς ωστόσο να αφορούν
το σύνολο των συνδρομών ή των φορέων έρευνας των χωρών αυτών.
Βάσει των στοιχείων, το κόστος των συνδρομών στη Φιλανδία μεταξύ
2010-2015 ήταν 131,1 εκατ. ευρώ (22 εκατ. ευρώ το μέσο ετήσιο κόστος
κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου). Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνε-
ται το κόστος δημοσίευσης σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης (APCs).
Το συνολικό ποσό είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό χωρών όπως η
Αυστρία (με μέσο ετήσιο κόστος 70 εκατ. ευρώ) ή η Νέα Ζηλανδία (μέσο
ετήσιο κόστος 31 εκατ. ευρώ), λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η διαφο-
ρά αυτή πιθανότατα να οφείλεται στο ότι τα στοιχεία μεταξύ χωρών δεν
είναι απολύτως συγκρίσιμα.
Τα στοιχεία αφορούν 244 εκδότες, βάσει των οποίων άνω του 1/3 του συ-
νολικού κόστους είναι συνδρομές στον Elsevier, ο οποίος έχει επικριθεί
έντονα για το σημαντικό περιθώριο κέρδους του. Αναφορικά με την κα-
τανομή του κόστους μεταξύ των φορέων, στα πανεπιστήμια αντιστοιχεί
το 79% του συνολικού κόστους, με το πανεπιστήμιο του Ελσίνκι να έχει το
υψηλότερο (24,4 εκατ. ευρώ κατά την υπό εξέταση περίοδο).
Η απόφαση δημοσίευσης των στοιχείων για τις συνδρομές είναι ιδιαίτερης
σημασίας, καθώς η περιορισμένη πρόσβαση στο κόστος των συνδρομών
είναι δυνατό να επηρεάσει τη διαμόρφωση των συμφωνιών μεταξύ εκ-
δοτών και πανεπιστημίων σε μια περίοδο κατά την οποία οι βιβλιοθήκες
δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους των συνδρο-
μών. Παράλληλα, η καλύτερη πληροφόρηση αναμένεται να διευκολύνει
τη διαδικασία μετάβασης στο μοντέλο της Ανοικτής Πρόσβασης: βάσει
εκτίμησης, η δημοσίευση του συνόλου των άρθρων με Ανοικτή Πρόσβα-
ση (το 2014 το 18% των άρθρων στα φινλανδικά πανεπιστήμια δημοσιεύ-
ονταν με Ανοικτή Πρόσβαση) θα κόστιζε 17 εκατ. ευρώ, ποσό χαμηλότε-
ρο από το υφιστάμενο κόστος συνδρομών (22 εκατ. ευρώ).
Φινλανδία: η πρώτη χώρα που δίνει αναλυτικά στοιχεία
για το κόστος των συνδρομών σε επιστημονικά περιοδικά
info
Scientific journal subscription costs in Finland 2010-2015:
a preliminary analysis
