18
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ | 03 - 05/2015
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
Στον τρόπο με τον οποίο τα δεδομένα επηρεάζουν με αυξανόμενο τρόπο
την Επιστήμη, την Επιχειρηματικότητα και τη Δημιουργικότητα ήταν αφι-
ερωμένος ο Κύκλος Ομιλιών "Δεδομένα και Κοινωνία" που διοργανώθηκε
από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), από 21 Απριλίου έως 5 Μαΐου
στο πλαίσιο των Μορφωτικών Εκδηλώσεων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευ-
νών (ΕΙΕ). Ομιλητές από διαφορετικούς κλάδους και με διαφορετικό προ-
σανατολισμό συμμετείχαν σε έναν δημόσιο διάλογο, στο αμφιθέατρο του
ΕΙΕ, για τον τρόπο που η χρήση των δεδομένων αλλάζει την καθημερινό-
τητα και την κοινωνία μας.
Ανοικτά Δεδομένα και Επιστήμη
Η πρώτη εκδήλωση "Δεδομένα και Επιστήμη" που πραγματοποιήθηκε
την Τρίτη 21 Απριλίου είχε ως επίκεντρο τα δεδομένα και την ανοικτή επι-
στήμη, τη σύνδεσή τους με την κοινωνία και τους πολίτες, και τη σχέση
αυτών με την επιστήμη και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Στην πρώτη ομιλία της εκδήλωσης η
Δρ. Εύη Σαχίνη
, Διευθύντρια του
Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, αναφέρθηκε στον κεντρικό ρόλο που δι-
αδραματίζει το ΕΚΤ ως επιστημονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης για τη
συλλογή και διάχυση της επιστημονικής παραγωγής και της πολιτιστικής
πληροφορίας, σε ένα ευρύ κοινό. Η επιστήμη ως δημόσιο αγαθό οφείλει
να είναι ανοικτή στους πολίτες και την κοινωνία, υποστήριξε η Ε. Σαχίνη,
και το ΕΚΤ είναι πρωτοπόρο στην προώθηση της ανοικτής πρόσβασης
στη γνώση στην Ελλάδα.
Η Ε. Σαχίνη αναφέρθηκε στα αποτελέσματα ερευνών που αποδεικνύουν
ότι η υιοθέτηση των αρχών της ανοικτότητας σε όλα τα στάδια της επι-
στημονικής διαδικασίας -συλλογή και ανοικτή διάθεση των επιστημονι-
κών δεδομένων και δημοσιεύσεων, υιοθέτηση ανοικτών προτύπων στα
αρχεία, ανοικτό λογισμικό και ανοικτές διαδικασίες- μειώνουν το κόστος
της έρευνας, πολλαπλασιάζουν τις ευκαιρίες για τη συμμετοχή στην και-
νοτομία και συντελούν αποφασιστικά στην κοινωνία της γνώσης.
Το ΕΚΤ, συμπλήρωσε η Δρ Εύη Σαχίνη, παρέχει την τεχνολογική υποδομή,
τις δημόσιες υπηρεσίες και την υποστήριξη, όλα δηλαδή εκείνα που απαι-
τούνται για την εύρυθμη λειτουργία της τριπλής έλικας για την ανάπτυξη
(έρευνα - ιδιωτική πρωτοβουλία - δημόσιος τομέας), υποστηρίζοντας την
έξυπνη ανοικτότητα (intelligent openness) που είναι απαραίτητη για την
παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Από την πλευρά του, ο
καθ. Νίκος Δεμερτζής
, Διευθυντής & Πρόεδρος
του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), αναφέρθηκε
στο κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο αναφορικά με την Κοινωνία της Πληρο-
φορίας καθώς και στα δομικά χαρακτηριστικά που την διαμορφώνουν.
Στη συνέχεια παρουσίασε τον ρόλο και τις δράσεις του EKKE ως ερευνη-
τικής υποδομής για την προώθηση τεκμηριωμένων δημόσιων πολιτικών,
όπως η τράπεζα κοινωνικών δεδομένων
που είναι
κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας στη χώρα
και στην οποία μπορούν ερευνητές, αλλά και δημοσιογράφοι και πολιτι-
κοί, να αναζητήσουν κοινωνικά στατιστικά στοιχεία, εισάγοντας διαφορε-
τικές παραμέτρους στην έρευνά τους.
Ο Ν. Δεμερτζής αναφέρθηκε επίσης στην πορεία ανάπτυξης του ΕΚΚΕ
μέσω ποικίλων συνεργασιών με πανεπιστημιακά ιδρύματα κοινωνικών
επιστημών σε όλη τη χώρα, και μέσω παροχής υπηρεσιών και ανταλ-
λαγής τεχνογνωσίας σε θέματα ερευνητικών υποδομών με αντίστοιχες
δομές του εξωτερικού. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο δίκτυο So.Da.Net
, την ελληνική ερευνητική υποδομή για τις κοινωνικές
επιστήμες.
Τα ερευνητικά δεδομένα στις θαλάσσιες επιστήμες και η συμβολή των
πολιτών στη θαλάσσια έρευνα ήταν το αντικείμενο της ομιλίας της
Αρ-
γυρώς Ζενέτου
από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. H ανοικτή
πρόσβαση συντελεί ουσιαστικά στην προαγωγή της επιστημονικής γνώ-
σης, ήταν το εναρκτήριο μήνυμα της Α. Ζενέτου η οποία ευχαρίστησε το
ΕΚΤ για τη συνεργασία των δύο φορέων για την ηλεκτρονική έκδοση του
περιοδικού Mediterranean Marine Science μέσω της πλατφόρμας του
ΕΚΤ ePublishing η οποία οδήγησε στη βελτίωση των εκδοτικών πρακτι-
κών και της ποιότητας του περιεχομένου, της επισκεψιμότητας και την
αύξηση του συντελεστή απήχησης του περιοδικού.
Η Α. Ζενέτου παρουσίασε τους τρόπους με τους οποίους το ΕΛΚΕΘΕ συ-
νεργάζεται με τους πολίτες πάνω σε μία σειρά από ζητήματα, όπως τη
δήλωση νέων χωροκατακτητικών ειδών (βιολογικών εισβολέων), θαλάσ-
σιων ειδών που μεταναστεύουν ή εξαπλώνονται σε περιοχές πέραν της
συνήθους δράσης τους, κυρίως από την Ερυθρά Θάλασσα. Η συμβολή
των πολιτών- δυτών και παραθεριστών- είναι απαραίτητη λόγω της τε-
ράστιας έκτασης των ακτών της χώρας για τον εντοπισμό και τη δήλωση
των παραπάνω όπως και πεθαμένων κητωδών μέσα από συγκεκριμένες
ηλεκτρονικές πλατφόρμες (Πέλαγος για κητώδη, Αρχέλων για χελώνες).
Μάλιστα, στο πλαίσιο της αναγνώρισης της συνεισφοράς των πολιτών,
όσοι πολίτες έχουν συμβάλλει στην δημοσιοποίηση στοιχείων έχουν γίνει
συν-συγγραφείς σε σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις από το ΕΛΚΕΘΕ.
Η συμβολή των Δεδομένων στην Επιχειρηματικότητα
Η δεύτερη εκδήλωση στις 28 Απριλίου, εστίασε στη σχέση των Δεδομέ-
νων με την Επιχειρηματικότητα και στον τρόπο με τον οποίο η πρόσβαση
σε ανοικτά δεδομένα μπορεί να αξιοποιηθεί και να παραχθεί αξία και και-
νοτομία από διαφορετικούς χρήστες, από διαφορετικές ομάδες κοινού.
Την εκδήλωση άνοιξε η
Γεωργία Τζένου
από το ΕΚΤ, συντονίστρια του
Enterprise Europe Network-Hellas, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του
ΕΚΤ για την αξιοποίηση γνώσης, τη μεταφορά τεχνολογίας, και την υπο-
στήριξη της καινοτομίας. Στόχος του ΕΚΤ είναι το περιεχόμενο αυτό να
χρησιμοποιηθεί είτε για περαιτέρω έρευνα είτε για την αξιοποίηση των
ερευνητικών αποτελεσμάτων στην αγορά, με την ανάπτυξη καινοτόμων
προϊόντων και υπηρεσιών για τη σύνδεση της ερευνητικής κοινότητας με
φορείς της παραγωγής.
Η Γ. Τζένου επισήμανε τη σημασία της Ανοικτής Πρόσβασης για την επι-
χειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα, καθώς τα ανοικτά δεδομένα
μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για την ανάπτυξη υπηρεσιών
προστιθέμενης αξίας από επιχειρήσεις. Στη συνέχεια παρουσίασε τις υπη-
ρεσίες του ΕΚΤ για τη στήριξη των επιχειρήσεων και της καινοτομίας -με
Ο
ρόλος των δεδομένων
σε επιστήμη, επιχειρηματικότητα
και δημιουργικότητα
