03 - 05/2015 |
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
21
Η αναφορά στις
άδειες Creative Commons
- Παραδείγματα
καλής χρήσης
βάσει του προτύπου DublinCore, ενώ για την αποτύπωση των θεμάτων
χρησιμοποιήθηκαν ο Θησαυρός Eurovoc.
Όπως τόνισε η Δρ. Δ. Μάνεση, με βάση τους στόχους του Ιδρύματος αλλά
και τη γενικότερη πολιτική του ΕΚΤ, η Ανοικτή Πρόσβαση στο υλικό του
αρχείου και στις καταγραφές του ήταν η φυσική επιλογή. Προς αυτή την
κατεύθυνση η συνεργασία με το ΕΚΤ ξεκίνησε το 2013 με τη μετάπτωση
των μεταδεδομένων που αφορούσαν τις καταγραφές των τεκμηρίων στο
περιβάλλον του αποθετηρίου, γεγονός που αποτέλεσε ουσιαστική λύση
για την αναζήτηση, την πλοήγηση, τη διαδικτυακή προβολή και την έντα-
ξή του σε διεθνή σημεία συγκέντρωσης ψηφιακού περιεχομένου, όπως
η Europeana.
Η
Δρ Εύη Σαχίνη
, Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, στην
ομιλία της επισήμανε ότι από το 2008, σε σχετική εκδήλωση που είχε δι-
οργανώσει το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό
και την Δημοκρατία, το ΕΚΤ είχε εκφράσει το όραμα του για ενιαία και
ανοικτή πρόσβαση σε αρχεία προσωπικοτήτων με ιδιαίτερη ερευνητική,
αλλά και πολιτική ιστορική αξία.
Ένα τέτοιο αρχείο είναι και αυτό του Ιδρύματος Κ. Σημίτη, και η σημασία
του έχει δύο διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση αφορά στο ίδιο το περιεχόμε-
νο της συλλογής, καθώς η οργάνωση/διάρθρωση του υλικού και η χρήση
προηγμένων τεχνολογιών επιτρέπει τη διασύνδεση των τεκμηρίων με
άλλο σχετικό υλικό και την άμεση πρόσβαση σε αυτό με πολλαπλούς
τρόπους. Η δεύτερη διάσταση της σημασίας του Αρχείου του Ιδρύματος
Κ. Σημίτη είναι αυτή της διάθεσής του μέσα από τις ψηφιακές υποδομές
ενός οργανισμού με δημόσιο χαρακτήρα και αποστολή, όπως το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Η ανοικτή και ψηφιακή διάθεση του τεκμηρίου, του ντοκουμέντου και της
πρωτογενούς πληροφορίας εν γένει, διασφαλίζει τη δυνατότητα για μια
"κριτική ανάγνωση" της σύγχρονής ελληνικής πολιτικής και οικονομικής
ιστορίας. Επιπλέον, η προσέγγιση, η ερμηνεία και η ένταξη των ντοκου-
μέντων σε ένα ευρύτερο συμφραζόμενο, κάτι που είναι εφικτό μέσα από
τις ψηφιακές υποδομές διασυνδεδεμένων δεδομένων που προσφέρει το
ΕΚΤ, αποτελεί την ουσιαστικότερη συμβολή στην διατήρηση και απόδο-
σή τους στον ίδιο τον πολίτη.
Η Δρ Ε. Σαχίνη υπογράμμισε ότι στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, το
ΕΚΤ έχει επεκτείνει τις συνεργασίες του με περισσότερους από 100 φο-
ρείς έγκριτου περιεχομένου, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις ψηφιακές υπο-
δομές και υπηρεσίες του προκειμένου να διαθέτουν το υλικό τους και να
αυξάνουν τον αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία
εν γένει. Το ΕΚΤ έχει αναγνωρίσει από νωρίς την ιδιαίτερη σημασία των
Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και συνεισφέρει ουσιαστικά
στην ψηφιακή οργάνωση, διατήρηση και διάθεση των σχετικών ερευνη-
τικών αποτελεσμάτων. Στο πλαίσιο αυτού του στόχου υλοποιεί μια σειρά
από έργα, με καίριο αυτό του ελληνικού Ευρετηρίου της επιστημονικής
παραγωγής στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, έργο που βαί-
νει προς ολοκλήρωση τους επόμενους μήνες.
Για τη σημασία του αρχείου μίλησε στην εκδήλωση και ο πρώην πρω-
θυπουργός
Κωνσταντίνος Σημίτης
, ο οποίος ανέφερε ότι πρόκειται για
το προσωπικό του πολιτικό αρχείο με σημειώσεις, σημειώματα, διάφορα
γράμματα, κ.ά. Παράλληλα υπογράμμισε ότι έχει διανυθεί μεγάλη από-
σταση όσον αφορά την ανοικτότητα των αρχείων πολιτικών προσώπων,
τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν όχι μόνο από ιστορικούς, αλλά και
από οποιονδήποτε ερευνά ένα σχετικό ζήτημα. Όπως σημείωσε χαρακτη-
ριστικά "ένα αρχείο είναι χρήσιμο ώστε να μην νομίζουμε ότι αρχίζουν
όλα από την αρχή, υπάρχει και ένα παρελθόν που δεν πρέπει να το ξε-
χνάμε".
Το Ψηφιακό Αποθετήριο του Αρχείου του Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημί-
τη αναπτύσσεται στο πλαίσιο της πράξης "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστη-
μα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγό-
μενο από Χρήστες" που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Η πράξη εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ψηφιακή Σύγκλιση"
του ΕΣΠΑ (με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής
Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).
Οι ανοικτές άδειες χρήσης Creative Commons
κερδίζουν συνεχώς έδαφος, όπως αναδείχθη-
κε με την πρόσφατη έκδοση The State of the
Commons. Περισσότερα από 882 εκατ. αντικεί-
μενα σήμερα φέρουν μία ανοικτή άδεια χρήσης
ενώ το 2006 ήταν μόλις 50 εκατ. αντικείμενα.
Και οι 6 άδειες Creative Commons φέρουν την
υποχρέωση της αναφοράς στο δημιουργό, δεν
είναι όμως προφανές το πώς γίνεται η αναφορά
στο δημιουργό. Παρακάτω παραθέτουμε ορι-
σμένα παραδείγματα για τη σωστή αναφορά
στο δημιουργό με τη χρήση αδειών Creative
Commons σε κείμενα, αρχεία ήχου, αρχεία εικό-
νας και βίντεο.
Μία κοινή πρακτική που συστήνεται από τα
Creative Commons είναι η αναφορά να περι-
λαμβάνει τα εξής στοιχεία:
1. Τίτλο: ο τίτλος του έργου, όπως δόθηκε από
το δημιουργό. Αν απουσιάζει, δε χρειάζεται να
μπει κάποιος άλλος τίτλος
2. Δημιουργό: το όνομα του δημιουργού του έρ-
γου, ή του αδειοδότη, της οντότητας, δηλαδή,
που έχει τα πνευματικά δικαιώματα και που έχει
δημοσιεύσει το έργο (π.χ. κάποια εταιρία) ή ένα
ψευδώνυμο με το οποίο έχει αυτό δημοσιευθεί
3. Πηγή: συνήθως στο διαδίκτυο είναι η ιστοσε-
λίδα ή ο μοναδικός προσδιοριστής με τον οποίο
δημοσιεύεται το έργο
4. Άδεια χρήσης: η επιλογή της άδειας Creative
Commons με την οποία δημοσιεύεται το έργο,
με υπερσύνδεσμο στον πηγαίο κώδικα της συ-
γκεκριμένης άδειας. Η αναφορά της άδειας ως
λινκ (π.χ.
by/4.0/) και όχι ως απλό κείμενο επιτρέπει στους
χρήστες να μεταβούν εύκολα στους όρους με
τους οποίους είναι διαθέσιμο το έργο και βοη-
θά στον εντοπισμό του έργου από τις μηχανές
αναζήτησης. Αν ο αδειοδότης περιλαμβάνει
κάποιες περισσότερες πληροφορίες αναφορικά
με την αδειοδότηση, αυτές πρέπει επίσης να συ-
μπεριληφθούν στην αναφορά.
Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση
info
Ψηφιακό Αποθετήριο του Αρχείου του Ιδρύματος Κ. Σημίτη
Εκδήλωση για τη δημόσια παρουσίαση του αποθετηρίου
Ψηφιακά Αποθετήρια ΕΚΤ
info
Έκδοση The State of the Commons
Creative Commons
