12/2016 - 02/2017 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
15
Αφιέρωμα
Σημαντική πρόοδος, αλλά οι ανισότητες εμμένουν
Το επίπεδο προόδου που έχει συντελεστεί αναφορικά με την
ισότητα των φύλων στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας,
στην Ευρώπη διερευνά η έκδοση "She Figures 2015" ("Στοι-
χεία για τις Γυναίκες 2015"). Η μελέτη αποτελεί την κύρια
πηγή πανευρωπαϊκών συγκρίσιμων στατιστικών στοιχείων
όσον αφορά το ποσοστό που κατέχουν οι γυναίκες μεταξύ
των κατόχων διδακτορικών, των ερευνητών, αλλά και των
ακαδημαϊκών που λαμβάνουν αποφάσεις, σε σχέση με τα
αντίστοιχα ποσοστά των ανδρών.
Τα δεδομένα αυτά ρίχνουν επίσης φως στις διαφορετικές
εμπειρίες ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες που εργάζονται
στον ερευνητικό τομέα- όπως διαφορές στην αμοιβή, στις
συνθήκες εργασίες και στο αποτέλεσμα διεκδίκησης χρη-
ματοδοτήσεων. Παρουσιάζονται επίσης, για πρώτη φορά, τα
ποσοστά των γυναικών και των ανδρών στις επιστημονικές
δημοσιεύσεις και στις εφευρέσεις, και τέλος εισάγεται η έν-
νοια της διάστασης του φύλου στα επιστημονικά άρθρα.
Το κύριο συμπέρασμα που προκύπτει από όλα τα παραπάνω
είναι το γεγονός ότι παρά την πρόοδο που έχει γίνει όλα αυτά
τα χρόνια, παραμένουν κάποιες ανισότητες λόγωφύλου στον
τομέα της Έρευνας & Καινοτομίας. Ας δούμε αναλυτικά κά-
ποια από τα πιο ενδιαφέροντα συμπεράσματα της έκδοσης.
Καταρχάς τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει μεγάλη πρόοδος
όσον αφορά τη συμμετοχή των δύο φύλων στην ανώτατη
εκπαίδευση. Παρόλο που παλαιότερα το ποσοστό των
γυ-
ναικών κατόχων διδακτορικού
ήταν πολύ χαμηλό, το 2012
οι γυναίκες διδάκτορες αντιπροσωπεύουν το 47% στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, με το ποσοστό αυτό να κυμαίνεται από
40-60% και στις 28 χώρες-μέλη και στην Ελλάδα να είναι στο
44%. Όσον αφορά όμως το αντικείμενο του διδακτορικού, οι
διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα εμμένουν. Οι γυναίκες για
παράδειγμα που έχουν διδακτορικό στη μηχανική, την παρα-
γωγή ή τις κατασκευές, το 2012 είναι στο 28% του συνόλου.
Στον
τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας
οι γυναίκες
συνεχίζουν να είναι λιγότερες από τους άνδρες, με ποσοστό
κάτω από το 45% σε περισσότερες από τις μισές χώρες της
ΕΕ28. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28, οι γυναίκες μηχανικοί
και επιστήμονες αποτελούν το 2,8% στην αγορά εργασίας
σύμφωνα με τα στοιχεία του 2013, ενώ οι άνδρες αποτελού-
σαν το 4,1%.
Στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 2% για τις γυναίκες και 3,4%
για τους άνδρες. Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι έχει υπάρξει και μια
μικρή πρόοδος και οι γυναίκες προσπαθούν να κερδίσουν τον …χαμένο
χρόνο. Έτσι λοιπόν, από το 2008 έως και το 2011 ο αριθμός των γυναικών
αυξάνεται κατά 11,1% ανά έτος, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άν-
δρες είναι μόλις 3,3%.
Επίσης, οι γυναίκες που απασχολούνται σε
ερευνητικές δραστηριότητες
συνεχίζουν επίσης, να είναι λιγότερες από τους άνδρες. Το 2011 οι γυναί-
κες ήταν το 33% των ερευνητών στο σύνολο της ΕΕ-28, αλλά υπάρχουν με-
γάλες αποκλίσεις ανά χώρα. Στη Λετονία, για παράδειγμα το ποσοστό των
ερευνητριών ανέρχεται στο 52,8%, στην Ελλάδα σε 36,7%, ενώ στο Λου-
ξεμβούργο είναι μόλις 24%. Φαίνεται επίσης, ότι οι γυναίκες στην ΕΕ έχουν
πιο δυναμική παρουσία στην ανώτατη εκπαίδευση και σε κυβερνητικούς
φορείς, ενώ στις επιχειρήσεις, γυναίκα είναι μόλις μια στους 5 ερευνητές.
Στην Ελλάδα βέβαια, οι γυναίκες στην ανώτατη εκπαίδευση αποτελούν
μόλις το 35,6%, με τον μέσο όρο της ΕΕ να είναι στο 41%, σε κυβερνη-
τικούς φορείς οι Ελληνίδες ερευνήτριες είναι πάνω από τον μέσο όρο με
ποσοστό 48,1% (στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 41,6%), ενώ δυναμική είναι η
παρουσία τους και στις ελληνικές επιχειρήσεις με ποσοστό 30,8% (στην ΕΕ
ο μέσος όρος είναι 19,7%).
Η έκδοση She Figures 2015 αποκαλύπτει, επίσης, και διαφορές ανάμεσα
στα δύο φύλα όσον αφορά τις
εργασιακές συνθήκες τους
στον τομέα
ανώτατης εκπαίδευσης. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανόν να εργάζονται με
μερική απασχόληση ή/και επισφαλείς συμφωνίες. Στην ΕΕ το 2012, το
13,5% των γυναικών στην έρευνα εργάζονταν με μερική απασχόληση (σε
αντιδιαστολή με το 8,5% των ανδρών) και το 10,8% είχε επισφαλείς συμ-
φωνίες (σε αντιδιαστολή με το 7,3% των ανδρών).
Στην Ελλάδα οι ερευνήτριες που εργάζονταν με μερική απασχόληση ήταν
στο 3,3% (4,2% για τους άντρες) και όσες είχαν κάνει επισφαλείς συμφω-
νίες στο 11% (5,3% για τους άντρες). Ταυτόχρονα, οι μισθολογικές διαφο-
ρές ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες εμμένουν. Το 2010 ο μέσος όρος της
αμοιβής των γυναικών ανά ώρα ήταν 17,9% χαμηλότερος σε σχέση με την
αμοιβή των ανδρών, στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης και στην Ελ-
λάδα κατά 18% χαμηλότερος.
Οι διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα γίνονται ακόμα πιο έντονες όταν
πρόκειται για
προαγωγή στην καριέρα
και τη συμμετοχή στη λήψη ακα-
δημαϊκών αποφάσεων. Το 2013 οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 21%
των ερευνητών υψηλού επιπέδου (βαθμός Α), ενώ το ίδιο ποσοστό το
2010 ανερχόταν σε 20%. Γενικά, παρά την πρόοδο που έχει γίνει όσον
αφορά το επίπεδο των σπουδών τους τα τελευταία χρόνια, οι γυναίκες εί-
ναι πιο λίγες όσο ανεβαίνουν οι βαθμίδες στην ακαδημαϊκή καριέρα. Είναι
Αναλογία γυναικών στο σύνολο των ερευνητών στην ΕΕ
(Στοιχεία για 2012 από μελέτη "She Figures 2015")
